Oprogramowanie muzyczne, niezależnie od tego czy mówimy o programach DAW, instrumentach i efektach wirtualnych czy innych wyspecjalizowanych aplikacjach, oferuje coraz większe możliwości regulacji najróżniejszych parametrów i funkcji. Oczywiście jak w każdym programie komputerowym możemy to robić wykorzystując myszkę i klawiaturę, ale w wielu przypadkach chcielibyśmy mieć możliwość bardziej fizycznej interakcji z oprogramowaniem.
Choć na rynku nie brakuje klawiatur sterujących wyposażonych w programowalne kontrolery, które możemy odpowiednio przystosować (lub dzięki różnym protokołom, mapom czy skryptom integrują się one same z oprogramowaniem) to przecież nie każdy potrzebuje do pracy klawiatury muzycznej. Tu właśnie przychodzą z pomocą kontrolery MIDI, których panele wypełnione są w całości wszelkiej maści programowalnymi manipulatorami.
Wbrew pozorom, oferta tego typu sterowników jest dość zróżnicowana – podobnie jak oprogramowanie które możemy przy ich pomocy kontrolować. Z tego też powodu w zestawieniu, które publikujemy w tym miesiącu zgromadziliśmy ponad 40 urządzeń reprezentujących różne „podejścia do tematu”, których jednak wspólną cechą jest komunikacja z komputerem przez USB i wysyłanie tą drogą rozmaitych komunikatów MIDI. Oczywiście ta wyselekcjonowana grupa nie wyczerpuje tematu, gdyż – żeby wymienić tylko kilka przykładów – są jeszcze sterowniki dla programów DAW wykorzystujące inne protokoły komunikacji czy kontrolery USB/MIDI wyposażone dodatkowo we wbudowany interfejs audio.
Jak widać chociażby po urządzeniach zgromadzonych w zestawieniu, oferta kontrolerów MIDI obejmuje modele przeznaczone do różnych zadań. Z tego też powodu poszczególne modele oferują różne typy programowalnych kontrolerów, a do tego w rozmaitych konfiguracjach. Wszystko to jest oczywiście związane z tym, jakim oprogramowaniem chcemy przy ich pomocy sterować. Czego innego oczekuje bowiem osoba szukająca namiastki miksera do wykorzystania z programami DAW, a inne wymagania ma muzyk chcący kontrolować wirtualne instrumenty czy DJ używający dedykowanego oprogramowania.
Jakiego typu kontrolery mamy do dyspozycji w prezentowanych urządzeniach? Są to przede wszystkim potencjometry obrotowe i suwakowe, enkodery „bez końca” (także z funkcją przycisku), większe lub mniejsze pady (często z różnokolorowym podświetleniem) czy różnej wielkości przyciski (w tym stanowiące sekcję transportu), a niekiedy także rozmaite kontrolery dotykowe czy „talerze”. Pady reagują w większości przypadków na siłę uderzenia, a w niektórych modelach także na docisk. Z kolei w kilku urządzeniach zastosowano motoryzowane suwaki.
Układ kontrolerów jest często ściśle związany z przeznaczeniem urządzenia, dlatego też panele niektórych przypominają panel konsolety z „kanałami” złożonymi z suwaka, pokręteł i przycisków. Także wielkość i układ padów mają związek z tym do czego przeznaczony jest dany kontroler. Inną ich konfigurację znajdziemy w modelach służących do współpracy z samplerami czy aplikacjami perkusyjnymi, a inną w urządzeniach dedykowanych do sterowania programami wykorzystującymi klipy, takimi jak Ableton Live. Zupełnie inny układ kontrolerów mają też urządzenia skierowane do DJ’ów.
Wspólną cechą wszystkich kontrolerów zgromadzonych w zestawieniu jest port USB służący do komunikacji z komputerem (lub urządzeniami mobilnymi) oraz pobierania zasilania. Ponadto, w niektórych modelach mamy do dyspozycji np. złącza MIDI (umożliwiające sterowanie zewnętrznymi urządzeniami) lub wejścia dla zewnętrznych kontrolerów nożnych. Niektóre urządzenia oferują też złącza CV/GATE albo porty USB, do których podłączyć można inne kontrolery tworząc rozbudowany system sterowania. W przypadku kontrolerów z motoryzowanymi suwakami konieczne jest użycie zewnętrznego zasilacza, a z kolei niektóre modele współpracujące z tabletami lub smartfonami mogą być zasilane bateriami. Wśród prezentowanych urządzeń jest też jeden model oferujący możliwość bezprzewodowej transmisji komunikatów MIDI. By współpraca kontrolerów z programami DAW układała się bezproblemowo, urządzenia te wykorzystują różne protokoły, w tym Mackie Control i HUI.
Nawet jeśli niektóre urządzenia są z założenia przeznaczone do określonej pracy (np. integracji z konkretnym programem), to można z nich korzystać także jak ze „zwykłych” kontrolerów MIDI. W wielu przypadkach programowanie suwaków, pokręteł, przycisków i wszelkich innych manipulatorów ułatwia dedykowany edytor programowy pozwalający przesłać przygotowaną przez nas „mapę” do urządzenia.
Chociaż większość urządzeń do produkty zamknięte w mniej lub bardziej kompaktowych obudowach desktop, które możemy wygodnie umieścić na biurku – często nawet kilka różnych obok siebie – to w zestawieniu znalazł się także dęty „rodzynek” oraz sprzedawany w parach kontroler, który możemy np. umieścić na gramofonie…
Kontrolery zgromadzone w zestawieniu to w większości urządzenia, których panele w całości wypełnione są manipulatorami, ale w niektórych znalazło się jeszcze miejsce na małe wyświetlacze LED czy nawet większe jednostki LCD. W przypadku jednego urządzenia wyświetlacz jest z kolei opcjonalnym dodatkiem. Chociaż prezentowane urządzenia to przede wszystkim „panele sterowania” umożliwiające bliższy kontakt z oprogramowaniem, to kilka z nich wyposażono w różne dodatkowe funkcje – głównie sekwencery. Poza wspomnianymi edytorami, część urządzeń zawartych w zestawieniu sprzedawana jest w komplecie z różnymi programami czy bibliotekami próbek.
Jak widać z umieszczonej poniżej tabelki, kontrolery zgromadzone w zestawieniu różnią się nie tylko możliwościami sterowania funkcjami i parametrami rozmaitych programów, ale także ceną.
KONTROLERY USB/MIDI PREZENTOWANE W ZESTAWIENIU (wg ceny):
1. Korg nanoPAD2 – 219 PLN
2. Korg nanoKONTROL2 – 219 PLN
3. Akai LPD8 – 230 PLN
4. Novation Launch Control – 260 PLN
5. Behringer X-TOUCH MINI – ok. 300 PLN
6. Behringer CMD MICRO – ok. 320 PLN
7. Akai APC mini – 370 PLN
8. Novation Launchpad mini Mk2 – 399 PLN
9. Akai MIDImix – 419 PLN
10. Novation Dicer – 440 PLN
11. Arturia BeatStep – 449 PLN
12. Behringer CMD MM-1 – ok. 450 PLN
13. Behringer CMD PL-1 – ok. 450 PLN
14. Akai MPD218 – 465 PLN
15. Arturia BeatStep Black Edition – 479 PLN
16. Icon QCon Lite – 512.39 PLN*
17. Behringer BCR2000 – ok. 650 PLN
18. Novation Launch Control XL – 690 PLN
19. Korg nanoKONTROL STUDIO – 699 PLN
20. IK Multimedia iRig Pads – 735 PLN
21. Akai AFX – 740 PLN
22. Korg padKONTROL – 799 PLN
23. Novation Launchpad Mk2 – 799 PLN
24. PreSonus Faderport – 799 PLN
25. Native Instruments TRAKTOR KONTROL F1 – 899 PLN
26. Native Instruments TRAKTOR KONTROL X1 Mk2 – 899 PLN
27. Akai MPD226 – 930 PLN
28. Arturia BeatStep Pro – 1149 PLN
29. Akai MPD232 – 1150 PLN
30. Behringer BCF2000 – ok. 1200 PLN
31. Icon Platform M – 1287.43 PLN*
32. Novation Launchpad Pro – 1290 PLN
33. Livid BASE II – 1499 PLN
34. Akai APC40 – 1630 PLN
35. Akai MPC Studio – 1650 PLN
36. Akai EWI USB – 1730 PLN
37. Akai MPC Studio Black – 1850 PLN
38. Livid DS1 – 1999 PLN
39. Behringer X-TOUCH COMPACT – ok. 2000 PLN
40. Native Instruments TRAKTOR KONTROL D2 – 2099 PLN
41. Icon QCon EX – 2148.59 PLN*
42. Icon QCon Pro – 2794.46 PLN*
43. Behringer X-TOUCH – ok. 3000 PLN
44. Icon QCon ProX – 3655.62 PLN*
* orientacyjne ceny przeliczone z EUR wg kursu średniego NBP z 25.10.2016 (przelicznik: 4.3058)
Zestawienie ukazało się w numerze 11/2016 miesięcznika Muzyk.
