Kiedy było jasne, że „Avatar” (2009) odniósł olbrzymi sukces, twórca muzyki do pierwszej części, James Horner miał w kieszeni kontrakt na sequel. Finalnie jednak muzykę napisał zupełnie ktoś inny. A wszystkiemu była winna katastrofa lotnicza, która wydarzyła się 22 czerwca 2015 roku…
Ścieżka dźwiękowa do „Avatar: Istota Wody” została wydana wraz z filmem 16 grudnia 2022 roku przez Hollywood Records, z „Nothing Is Lost (You Give Me Strength)” służącym jako główny singiel albumu. Cztery dni później pojawił się natomiast album z muzyką filmową z 10 dodatkowymi utworami. Ścieżka dźwiękowa filmu otrzymała w większości pozytywne recenzje od krytyków. Wygląda, jakby sukces przyszedł łatwo, szybko i przyjemnie. Ale to tylko pozory, ponieważ przez wiele lat wydawało się, że nad muzyką do filmu zaciążyło jakieś nieszczęśliwe fatum. Co się wydarzyło?
Przełom w dziedzinie science-fiction
„Avatar”, spektakularny, epicki film science fiction, pojawił się na ekranach kin w 2009 roku, wyreżyserowany, napisany, współprodukowany i współredagowany przez Jamesa Camerona, z udziałem Sama Worthingtona, Zoe Saldany, Stephena Langa, Michelle Rodriguez i Sigourney Weaver. Akcja filmu rozgrywa się w połowie 22. wieku, kiedy to ludzie kolonizują Pandorę – bujny, nadający się do zamieszkania księżyc gazowego giganta w układzie gwiezdnym Alfa Centauri, w celu wydobycia cennego minerału – unobtanium. Ekspansja kolonii górniczej zagraża dalszej egzystencji lokalnego plemienia Na’vi, humanoidalnego gatunku zamieszkującego Pandorę. Tytuł filmu odnosi się do genetycznie zmodyfikowanego ciała Na’vi obsługiwanego z mózgu zdalnie zlokalizowanego człowieka, które jest wykorzystywane do interakcji z rdzennymi mieszkańcami Pandory. Podczas produkcji wykorzystano szereg innowacyjnych technik efektów wizualnych. Według Camerona prace nad filmem były opóźniane od lat 90., aby umożliwić osiągnięcie odpowiedniego stopnia zaawansowania technik, które pozwoliłyby adekwatnie przedstawić jego wizję filmu. Reżyser planował wykorzystać fotorealistyczne postacie generowane komputerowo, stworzone przy użyciu nowych technologii animacji motion capture, które rozwijał w ciągu 14 miesięcy poprzedzających grudzień 2006 r.
Muzykę do filmu stworzył James Horner, co było jego trzecią współpracą z Cameronem po „Aliens” i „Titanicu”. Horner nagrał części partytury z małym chórem śpiewającym w języku obcych Na’vi w marcu 2008 r. Pracował także z Wandą Bryant, etnomuzykologiem, aby stworzyć kulturę muzyczną dla obcej rasy. Horner skomponował muzykę jako dwie różne ścieżki połączone ostatecznie w jedną. Najpierw stworzył partyturę odzwierciedlającą sposób brzmienia Na’vi, a następnie połączył ją z osobną „tradycyjną” partyturą.
„Avatar” jest drugim po „Przeminęło z wiatrem” najlepiej zarabiającym filmem wszech czasów, z łączną kwotą ponad 3 miliardów dolarów. Stał się również pierwszym filmem, który zarobił ponad 2 miliardy dolarów i najlepiej sprzedającym się tytułem wideo w 2010 roku w Stanach Zjednoczonych. Avatar był nominowany do dziewięciu Oscarów, w tym za najlepszy film i reżyserię, a wygrał za najlepszą reżyserię, najlepsze zdjęcia i najlepsze efekty wizualne. Sukces filmu spowodował również, że producenci elektroniki wypuścili na rynek telewizory 3D i spowodował wzrost popularności filmów 3D.
Po sukcesie filmu Cameron podpisał z 20th Century Fox umowę na produkcję czterech sequeli. Pierwszy sequel, „Avatar: Istota Wody”, wszedł na duże ekrany 16 grudnia 2022 roku.
Avatar: Istota Wody (2022)
„Avatar: Istota wody” Camerona wyprodukowany przez Lightstorm Entertainment i TSG Entertainment oraz dystrybuowany przez 20th Century Studios, jest sequelem „Avatara” (2009) i drugim filmem z serii Avatar. Członkowie obsady Sam Worthington, Zoe Saldana, Stephen Lang, Joel David Moore, CCH Pounder, Giovanni Ribisi, Dileep Rao i Matt Gerald powtarzają swoje role z oryginalnego filmu, a Sigourney Weaver powraca w innej roli. Wśród nowych członków obsady znalazła się choćby Kate Winslet, Cliff Curtis, Edie Falco i Jemaine Clement. W filmie Jake Sully (Worthington) i jego rodzina, pod ponownym zagrożeniem ze strony ludzi, szukają schronienia u klanu Metkayina na Pandorze.
Tuż po olbrzymim sukcesie pierwszego filmu, już w 2010 roku Cameron ogłosił swoje plany dotyczące napisania kolejnych (najpierw) dwóch sequeli „Avatara”. Pierwszy z nich planowany był na rok 2014 rok. Jednak dodanie dwóch kolejnych sequeli, dla łącznie pięciu filmów „Avatar”, oraz konieczność opracowania nowej technologii w celu sfilmowania scen performance capture pod wodą, co było wyczynem nigdy wcześniej nie osiągniętym, doprowadziło do znacznych opóźnień, aby dać ekipie więcej czasu na pracę nad pisaniem, preprodukcją i efektami wizualnymi. Proces filmowania, który nastąpił jednocześnie z obecnie niezatytułowanym trzecim filmem, rozpoczął się w Manhattan Beach w Kalifornii 15 sierpnia 2017 roku. Miejsce filmowania przeniosło się do Wellington w Nowej Zelandii 25 września 2017 roku, a zakończyło się pod koniec września 2020 roku po trzech latach zdjęć. Z szacowanym budżetem 350-460 milionów dolarów jest to jeden z najdroższych filmów w historii.
Po wielokrotnych opóźnieniach w przewidywanym harmonogramie wydawniczym, „Avatar: Istota wody” miał swoją premierę w Londynie 6 grudnia 2022 roku, a w Stanach Zjednoczonych został wprowadzony do kin 16 grudnia 2022 roku. Film zarobił ponad 855 milionów dolarów na całym świecie, stając się piątym najlepiej zarabiającym filmem 2022 roku, i otrzymał ogólnie pozytywne recenzje od krytyków, którzy chwalili jego efekty wizualne i osiągnięcia techniczne. Organizacje takie jak National Board of Review i American Film Institute nazwały „Avatar: Istota Wody” jednym z dziesięciu najlepszych filmów 2022 roku. Film otrzymał również wiele innych wyróżnień, w tym nominacje dla najlepszego filmu – dramatu i najlepszego reżysera podczas 80. edycji nagród Złotego Globu.
Chociaż zamiarem reżysera była ponowna współpraca z kompozytorem, który stworzył muzykę do pierwszej części filmu, Jamesem Hornerem, plany zostały pokrzyżowane przez tragiczną śmierć kompozytora w katastrofie lotniczej. Przygotowanie muzyki przypadło więc Simonowi Franglenowi, który związany był z Hornerem jako producent płyt i aranżer w jego filmach, i który zgłosił chęć skomponowania ścieżki dźwiękowej do filmu w grudniu 2019 r.
Katastrofa w Cuyama
James Horner, najbardziej znany z muzyki do filmu „Titanic” czy właśnie „Avatar” (2009), prócz niezwykłego pióra kompozytorskiego i niesamowitego talentu w dziedzinie muzyki filmowej, miał też kolejną pasję, jaką było pilotowanie samolotu. To właśnie ona przyczyniła się do jego tragicznej śmierci – pilotowany przez 61-letniego artystę jednosilnikowy S312 Tucano rozbił się w nieznanych okolicznościach w pobliżu Cuyama, około 60 mil na północ od Santa Barbara 22 czerwca 2015 roku. Pole szczątków z katastrofy było rozrzucone na obszarze około 1 akra w suchym korycie rzeki, jak podał Mike Eliason, rzecznik Departamentu Straży Pożarnej hrabstwa Santa Barbara. Samolot zapalił się przy uderzeniu, a płomienie rozprzestrzeniły się na okoliczną roślinność.
Horner urodził się w 1953 roku w Los Angeles, ale dorastał w Anglii, gdzie studiował grę na fortepianie w londyńskim Royal College of Music. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych rozpoczął naukę w college’u, gdzie uzyskał dyplom muzyczny na Uniwersytecie Południowej Kalifornii, a następnie tytuł magistra i doktora na UCLA. Horner skomponował muzykę do ponad 75 filmów, debiutując w 1982 roku w filmie „Star Trek II: Gniew Khana”. Oprócz wyróżnień, które zdobył za „Titanica”, Horner zdobył nagrody Grammy za „Somewhere Out There” z „An American Tail” w 1987 roku i „Glory” w 1990 roku. Skomponował również muzykę do takich klasyków lat 80. jak „Pole marzeń”, „Kokon” i „Obcy” Jamesa Camerona w 1986 roku. Zmarł, pozostawiając po sobie żonę Sarah i dwie córki. Została także do napisania ścieżka dźwiękowa do “Avatara 2”…
Avatar 2: muzyka do filmu
W sierpniu 2021 r. zostało oficjalnie ogłoszone, iż ścieżką dźwiękową do „Istoty Wody” zajmie się Simon Franglen, który ukończył partyturę do „Siedmiu Wspaniałych” (2016) po śmierci Hornera. Skomponował również oryginalną ścieżkę dźwiękową do „Pandory – Światu Avatara”, atrakcji parku tematycznego opartej na filmie, a także zaaranżował temat Hornera z filmu, ponieważ Franglen chciał „zachować rdzeń muzyki filmowej razem”. Stąd też w 2017 roku był gotowy do stworzenia partytury do filmu, gdy Cameron poprosił go o przeczytanie scenariuszy do sequeli.
Franglen chciał uhonorować spuściznę Hornera, wprowadzając do muzyki nowe tematy, dodając, że „Zdecydowana większość jest świeża i nowa, ponieważ to nowy film, a w tych nowych miejscach są nowe postacie. Ale są momenty, w których ważne jest, by mieć tam oryginalne tematy. Mam nadzieję, że fanom oryginału spodoba się i uznają, że staraliśmy się to zachować, bo przecież seria filmów toczy się swoim torem. Avatar nie jest samodzielnym filmem. Jest częścią całego kanonu filmów, mamy nadzieję. Dlatego wprowadzenie części partytury z A1 do A2 uznałem za odpowiednie i dobre posunięcie”. Franglen dodał, że był w stanie zaprojektować unikalne pandorańskie instrumenty muzyczne do filmu, co było jednym z „nieoczekiwanych zachwytów”. Zostały one trójwymiarowo wydrukowane przez dział sztuki i zespół rekwizytów. Zadaniem kompozytora było wniesienie nowych tekstur, głosów i elementów do ścieżki dźwiękowej. Dodał: „Morze jest integralną częścią wielu tematów i motywów w mojej partyturze; scyntylacja światła, przypływ i odpływ fal oraz połączenie Na’Vi z wodą były wszystkimi inspiracjami”.
Nagrywanie muzyki do filmu rozpoczęło się 29 lipca 2022 roku na Newman Scoring Stage w 20th Century Studios w Los Angeles, ze 100-osobową orkiestrą. Franglen powiedział, że był w stanie „zaprezentować wielką różnorodność śpiewaków i muzyków z całego świata, wszyscy wnieśli swoje unikalne tekstury do partytury”, jak na przykład sprowadzenie zespołu chóralnego Tenebrae z Londynu i muzyki chóralnej z wysp Pacyfiku. Skala miksowania muzyki przekroczyła 1000 ścieżek. W „Istocie Wody” pojawiły się dwie oryginalne piosenki, współtworzone i produkowane przez Franglena. „The Songcord” w wykonaniu Zoe Saldany, został ogłoszony podczas nominacji do 13. Hollywood Music in Media Awards w kategorii Best Original Song in a Feature Film w listopadzie 2022 r. Cameron opisał piosenkę na pierwszej stronie scenariusza, gdzie odnosi się do „opowiadania historii rodziny Na’vi lub klanowego rodowodu poprzez pieśń, przy akompaniamencie urządzenia z koralikami nawleczonymi na sznurek lub nić”. Dalej zasugerował Franglenowi, że pieśń potrzebuje „starożytnej nawiedzającej jakości z ciepłem miłości matki”. Stąd napisał tekst piosenki w języku Na’vi i wykonał na żywo na scenie wraz z Saldañą przed 100 członkami załogi.
„Nothing Is Lost (You Give Me Strength)” to z kolei piosenka z napisów końcowych do filmu, którą Cameron chciał, aby była „pełna nadziei i o walce o przetrwanie rodziny”. Franglen zaangażował do wykonania utworu kanadyjskiego piosenkarza The Weeknd i przesłał mu koncepcje tematyczne i liryczne, w których chciał połączyć świat Pandory z muzyką. Dodatkowo, szwedzka supergrupa Swedish House Mafia pomogła Franglenowi w produkcji piosenki, tak aby połączyć ich charakterystyczną popową wrażliwość, z głosami Na’vi, plemiennymi bębnami i orkiestrą, która pokryła muzyczny świat. The Weeknd nagrał ostateczne wokale do piosenki w Los Angeles, podczas gdy porcje orkiestrowe zostały nagrane na Newman Scoring Stage, podczas ostatecznych sesji scoringowych w listopadzie 2022 roku.
Na przekór tragediom i opóźnieniom
Mimo kilkuletniego opóźnienia premiery, spowodowanej nie tylko problemami związanymi z technologią niezbędną do nagrania i publikacji, lecz także paraliżującą przemysł filmowy pandemią Covid-19; mimo niewyobrażalnej tragedii, jaka dotknęła – kończąc cenne życie – kompozytora, który miał przygotować ścieżkę dźwiękową do filmu, wreszcie doczekaliśmy się premiery drugiej części „Avatara”. „Avatar: Istota Wody” jest pierwszym z serii sequeli wydanym pod szyldem Disneya, od czasu przejęcia przez niego zarówno 20th Century Studios, jak i praw do Avatara w 2019 roku. Film został wydany w formatach RealD 3D, Dolby Cinema, IMAX i IMAX 3D. Wybrane pokazy miały również wsparcie dla dynamicznego wysokiego klatkowania do 48 klatek na sekundę. „Istota Wody” została wydana w Dolby Vision, jest ona jednym z najszerszych wydań w historii filmu Disneya, debiutując na ponad 12,000 ekranach w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz 40 000 ekranów na arenie międzynarodowej.
Ścieżka dźwiękowa do „Avatar: Istota Wody” została wydana wraz z filmem 16 grudnia 2022 roku przez Hollywood Records, z „Nothing Is Lost (You Give Me Strength)” służącym jako główny singiel albumu. Album zawiera 20 utworów Simona Franglena, wspomniany singiel wokalisty The Weeknd oraz zamykającą całość „The Songcord” w wykonaniu Zoe Saldany. Cztery dni później pojawił się natomiast album z muzyką filmową z 11 dodatkowymi utworami.
Ścieżka dźwiękowa filmu otrzymała w większości pozytywne recenzje od krytyków. W recenzji z New York Post, Johnny Oleksinski napisał „Pandora jest również nadal ożywiana przez muzykę, która, choć skomponowana tym razem przez Simona Franglena, wciąż kłania się cudownej pracy zmarłego Jamesa Hornera”. David Rooney z The Hollywood Reporter zauważył, że filmowi „brakuje pulsującego napięcia i plemiennych tematów z partytury Jamesa Hornera do filmu z 2009 roku, ale kompozytor Simon Franglen umiejętnie utrzymuje napięcie tam, gdzie się to liczy”.
„Avatar: Istota wody” został nominowany do pięciu Critics’ Choice Movie Awards i dwóch Złotych Globów. Został uznany za jeden z dziesięciu najlepszych filmów 2022 roku przez National Board of Review i Amerykański Instytut Filmowy.
źródła:
mat. prasowe Disney,
https://edition.cnn.com/2015/06/22/living/feat-james-horner-titantic-plane-crash/index.html
https://www.complex.com/music/the-weeknd-nothing-is-lost-you-give-me-strength-avatar-the-way-of-water-soundtrack
https://en.wikipedia.org/wiki/Avatar:_The_Way_of_Water,
https://www.rollingstone.com/music/music-news/the-weeknd-avatar-the-way-of-water-new-music-watch-1234641243/
https://en.wikipedia.org/wiki/Avatar:_The_Way_of_Water_(soundtrack),
https://www.nme.com/news/film/how-to-listen-avatar-the-way-of-water-soundtrack-3367069
https://en.wikipedia.org/wiki/Avatar_(2009_film),
