• Muzyk
  • TopGuitar
  • TopBass
  • TopDrummer
NEWSLETTER
Muzyk.net
  • Newsy
    • Klawisze
    • Studio
    • Software
    • Gitara i Bas
    • Nagłośnienie
    • Mobilne
    • Perkusja
    • AudioVideo
    • Dęte
    • DJ
    • Smyczki
    • Oświetlenie
  • Wydarzenia/Muzycy
    • Wywiady
    • Sylwetki
    • Imprezy
    • Relacje
  • Testy
    TestyPokaż więcej
    Warm Audio WA-47jr
    Warm Audio WA-47jr – test mikrofonu pojemnościowego
    2025-06-30
    sE Electronics sE7 sideFire (fot. sE Electronics)
    sE Electronics sE7 sideFire – test mikrofonu pojemnościowego
    2025-05-31
    Donner DC 87
    Donner DC 87 – test mikrofonu pojemnościowego
    2025-04-30
    ADAM Audio D3V
    ADAM Audio D3V – test monitorów odsłuchowych
    2025-03-29
    Novation Launchkey 61 MK4 (fot. Novation)
    Novation Launchkey 61 MK4 – test klawiatury sterującej
    2025-03-20
  • Wideo
    WideoPokaż więcej
    Wiktor Waligóra „Jeśli ma się skończyć świat” (mat. prasowe Sony Music Entertainment Poland)
    Wiktor Waligóra prezentuje maxisingiel „Jeśli ma się skończyć świat”
    2025-07-11
    Paul Weller „Find El Dorado” (fot. Dean Chalkley)
    Paul Weller wyda album „Find El Dorado”
    2025-07-10
    „K-Pop Demon Hunters (Soundtrack from the Netflix Film)” (fot. Republic Records)
    Soundtrack do animacji „K-popowe łowczynie demonów” podbija amerykańskie listy
    2025-07-09
    Michał Szczygieł (fot. Raf Kuczowicz)
    Michał Szczygieł zaprezentował utwór „Tylko na mnie patrz”
    2025-07-05
    Dave Grohl Foo Fighters (mat. prasowe Sony Music Entertainment Poland)
    „Today’s Song” – Foo Fighters świętują 30-lecie debiutu
    2025-07-03
  • Artykuły
    • Studyjna mapa Polski
    • Felietony
    • Auto dla muzyka
    • Wariacje na temat
    • Recenzje
  • Film
    • Muzyka pod lupą
    • Płyty DVD
  • Tygodnik
    TygodnikPokaż więcej
    Tygodnik 28/2025 (523)
    2025-07-07
    Tygodnik 27/2025 (522)
    2025-06-30
    Tygodnik 26/2025 (521)
    2025-06-23
    Tygodnik 25/2025 (520)
    2025-06-16
    Tygodnik 24/2025 (519)
    2025-06-09
  • Słownik
    • Terminy Gitarowe
    • Terminy Techniczne
Czytasz: Krótka historia jazzu – część pierwsza
Udostępnij
Szukaj
Muzyk.netMuzyk.net
Font ResizerAa
  • Newsy
  • Wydarzenia/Muzycy
  • Testy
  • Wideo
  • Artykuły
  • Film
  • Tygodnik
  • Słownik
Szukaj
  • Newsy
    • Klawisze
    • Studio
    • Software
    • Gitara i Bas
    • Nagłośnienie
    • Mobilne
    • Perkusja
    • AudioVideo
    • Dęte
    • DJ
    • Smyczki
    • Oświetlenie
  • Wydarzenia/Muzycy
    • Wywiady
    • Sylwetki
    • Imprezy
    • Relacje
  • Testy
  • Wideo
  • Artykuły
    • Studyjna mapa Polski
    • Felietony
    • Auto dla muzyka
    • Wariacje na temat
    • Recenzje
  • Film
    • Muzyka pod lupą
    • Płyty DVD
  • Tygodnik
  • Słownik
    • Terminy Gitarowe
    • Terminy Techniczne
Obserwuj nas
© 2024 Muzyk. All Rights Reserved.
Felietony

Krótka historia jazzu – część pierwsza

Piotr Kałużny | Muzyk FCM
Piotr Kałużny | Muzyk FCM Opublikowano 2017-04-10
Udostępnij
Krótka historia jazzu – część pierwsza
Krótka historia jazzu – część pierwsza

Nie lubię mówić o swoich doświadczeniach pedagogicznych i najczęściej mi się to udaje. Niekiedy tylko, tak jak w naszym aktualnym przypadku, muszę pogodzić się z nawiązaniem do moich prywatnych spostrzeżeń wynikających z uczenia młodzieży i studentów. Dzięki temu, bardziej zrozumiałą stanie się idea rozwinięcia tytułowego tematu. A muszę przyznać, że znajomość historii jazzu jest w szkołach i uczelniach słaba, by nie powiedzieć bardzo słaba, nawet wśród zagorzałych fanów tej estetyki. Jest to o tyle dziwne, że wydawnictw omawiających narodziny i rozwój stylów jazzowych jest wiele i każdy, kto chciałby zgłębić wiedzę o tych faktach ma dostępną, obszerną literaturę. Postanowiłem zatem napisać szczególnie krótką historię muzyki swingowej, aby chociaż czytelnicy tej rubryki – mam nadzieję, że tacy są – mieli świadomość dokonań jej twórców, potrafili nazwać style jazzowe, określić okresy ich rozwoju oraz wymienić ich najistotniejsze cechy.

Jazz, podobnie jak blues, narodził się w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Swoistym paradoksem jest fakt, że chociaż styl ten powstał z połączenia muzyki europejskiej z bluesową, to zdobył popularność wcześniej niż blues. Właściwie od chwili zaistnienia był nagrywany i wydawany w nutach, co w przypadku bluesa nie miało miejsca.

Spis treści
Narodziny ragtime’u – pierwszego stylu jazzowegoEwolucja stylów jazzowych w XX wiekuHot i cool jazz – kontrastujące podejścia do improwizacji

Narodziny ragtime’u – pierwszego stylu jazzowego

Wprawdzie pierwszy styl, jaki uznajemy za jazzowy, ragtime, nie posiadał jeszcze dwóch najistotniejszych elementów: swingowania i improwizacji, był w całości zapisywany w nutach na fortepian, ale już tym, co go odróżniało od klasycznych kompozycji pianistycznych, było specyficzne budowanie melodii ze stałą obecnością synkop i akompaniament lewej ręki realizujący dość szablonowy schemat w rytmie marszowym, gdzie podstawa akordu (pryma) i jego kolejne składniki wyznaczające tryb (tercja), kwintę i septymę pojawiały się na mocnych częściach taktu (1. i 3. miara), a akordy były prezentowane na częściach słabych (2. i 4. miara). Oczywiście ten wzorzec drugiego planu był często modyfikowany i urozmaicany, ale jego zasadniczy przebieg odpowiadał wyżej opisanemu.

Utwory reprezentujące ragtime stanowiły twórczość profesjonalną, jednak komponowane i interpretowane przez Afroamerykanów odpowiadały znacznie bliżej idiomowi afrykańskiemu, niż europejskiemu. To bardzo je odróżniało od wykonań klasycznych. Ragtime miał zawsze budowę cykliczną, najczęściej odpowiadającą formie ronda. Jedna z części przybierała charakter refrenu, a pozostałe części przedzielały ją tworząc wobec niej odmienne nastroje. Później pianiści jazzowi improwizowali standardy odwołując się do akompaniamentu stworzonego w ragtime’ach. Ten sposób określamy mianem straight piano.

Ragtime zaistniał na przełomie XIX i XX wieku. Komponowany był przez Kreoli i Murzynów. Wielu z nich zdobyło wielką popularność, ale największą sławę uzyskał Scott Joplin. Przyjmuje się, że lata 1890-1900 to okres, w którym wykrystalizował się i rozpowszechnił ragtime.

- Advertisement -

Ewolucja stylów jazzowych w XX wieku

Kolejne style jazzowe zwykło się, aż do lat 50. XX wieku, wyznaczać dekadami. Są nimi kolejno: 1900-1910 jazz nowoorleański, 1910-1920 dixieland, 1920-1930 chicago, 1930-1940 swing albo inaczej era big-bandów, 1940-1950 be-bop. Później te okresy wyraźnie się zmniejszały, chociażby z racji rozwoju środków masowego przekazu: radia i telewizji, technik nagrywania i elektryfikacji oraz nagłaśniania instrumentów.

Nurty jazzowe i wszelkie nowatorskie zamysły twórcze szybciej się rozprzestrzeniały, upowszechniały i ulegały modyfikacjom. I tak, w latach 50. XX wieku dominował cool i west coast, pod koniec lat 50. jazz coltrane’owski (określany też jako „akordyka kwartowa”), a w latach 60. fusion (inaczej zwany jazz-rockiem) wraz z prawie równocześnie zaistniałym free (w Polsce określanym też „trzecim nurtem”).

Hot i cool jazz – kontrastujące podejścia do improwizacji

Oczywiście wszystkie z wymienionych stylów mają swoich zwolenników wśród muzyków, część z nich kontynuuje i kultywuje ich źródłowe uwarunkowania, a część kompiluje z innymi stylami (nie koniecznie jazzowymi). Przyjęto, że jazz tworzony współcześnie, odwołujący się do tradycji tej muzyki nazywamy mainstreamem, natomiast nurt negujący ją określamy jazzem awangardowym lub współczesnym.

Warto dodać, że część stylów jazzowych określamy słowem „hot”. Są nimi style, w których aranżacja ma niewielkie znaczenie na korzyść improwizacji. Z kolei, wyraz „cool”, wskazuje na istotne znaczenie w muzyce elementów aranżacji, pomysłów fakturalnych, estetycznych i wyrazowych. W stylu tym przyjmuje się zawsze pewne założenia wstępne, poprzedzające grę i realizowane w jej trakcie.

Tekst: Piotr Kałużny

- Advertisement -

Krótka historia jazzu – część druga
Krótka historia jazzu – część trzecia
Krótka historia jazzu – część czwarta (ostatnia)

Artykuł ukazał się w numerze 4/2017 miesięcznika Muzyk. Śródtytuły zostały dodane przez Redakcję.

TAGI: historia jazzu, jazz, ragtime, Refleksje na temat sztuk akustycznych, Scott Joplin
Udostępnij ten artykuł
Facebook Twitter Whatsapp Whatsapp LinkedIn Email Drukuj
Udostępnij
Poprzedni artykuł Colours of Ostrava 2017 – Full Moon Stage
Następny artykuł Universal Audio Promocja interfejsów Universal Audio Apollo w wersji rackowej
Leave a comment

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


Najnowsze artykuły

Wiktor Waligóra „Jeśli ma się skończyć świat” (mat. prasowe Sony Music Entertainment Poland)
wideoWydarzenia/Muzycy

Wiktor Waligóra prezentuje maxisingiel „Jeśli ma się skończyć świat”

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-11
NewsyStudio

Będzie nowy format modularnych procesorów sygnałowych?

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-10
Paul Weller „Find El Dorado” (fot. Dean Chalkley)
wideoWydarzenia/Muzycy

Paul Weller wyda album „Find El Dorado”

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-10
Yamaha PSR-SX920 (fot. Yamaha)
KlawiszeNewsy

Nowa kolekcja stylów dla instrumentów PSR-SX920 i PSR-SX720 firmy Yamaha

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-10
„K-Pop Demon Hunters (Soundtrack from the Netflix Film)” (fot. Republic Records)
FilmwideoWydarzenia/Muzycy

Soundtrack do animacji „K-popowe łowczynie demonów” podbija amerykańskie listy

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-09
Donner Neotrack LX i Neotrack MI (fot. Donner)
AudioVideoNewsyStudio

Neotrack – pojemnościowe mikrofony USB marki Donner

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-09
Jakko Jakszyk (fot. YouTube / PRS Guitars)
Wydarzenia/Muzycy

Czy King Crimson wyda nową płytę?

Redakcja | Muzyk FCM 2025-07-09

Może Ci się również spodobać

podcast podcaster
ArtykułyAudioVideoFelietony

Podcast i podcaster, czyli świat za mikrofonem

W dobie cyfrowej rewolucji, gdzie media społecznościowe i technologie…

2024-01-05
Loreen „Tattoo” (fot. Charli Ljung / mat. prasowe Universal Music Polska)
Felietony

Czy „Tattoo” Loreen to plagiat? Kontrowersje wokół zwyciężczyni Eurowizji 2023

Szwedzka piosenkarka Loreen, zwyciężczyni 67. Konkursu Piosenki Eurowizji w…

2023-06-01
Jazz Quartet LEGO Ideas (fot. LEGO)
Newsy

Kwartet jazzowy w każdym domu…

Zakres tematyczny klocków LEGO, podobnie jak wiekowy ich posiadaczy…

2023-01-14
ArtykułyFelietony

Basista prawdę ci powie: Nie jestem dziadem

Proszę mi wierzyć, naprawdę nie wiem od czego zacząć.…

2021-01-31
Muzyk
Muzyk.net

MUZYK jest jedynym magazynem branży sprzętu muzycznego w Polsce o tak szerokiej rozpiętości merytorycznej i docieralności do użytkowników instrumentów muzycznych, sprzętu muzycznego i studyjnego.Ukazuje się od stycznia 1993 roku najpierw jako miesięcznik drukowany i portal internetowy, a od 2020 roku jako tygodnik Online i portal internetowy.Na łamach MUZYKA zamieszczane są treści przeznaczone zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników sprzętu muzycznego, a także informacje dotyczące artystów, płyt i wydarzeń muzycznych. Przekłada się to na wysokie statystyki. Portal Muzyk.net zanotował średnio w 2022 roku prawie milion odsłon miesięcznie.

Odwiedź

3.9kZalajkuj
1.9kObserwuj
1kObserwuj
183Subskrybuj
377Obserwuj

Serwisy

  • Klawisze
  • Studio
  • Software
  • Gitara i Bas
  • Nagłośnienie
  • Mobilne
  • Perkusja
  • AudioVideo
  • Dęte
  • DJ
  • Smyczki
  • Oświetlenie

Na skróty

  • Newsy
  • Wydarzenia/Muzycy
  • wideo
  • Klawisze
  • Imprezy
  • Studio
  • Software
  • Testy
  • Gitara i Bas
  • Nagłośnienie
  • Yamaha
  • Relacje
  • Sennheiser
  • Artykuły
  • Arturia
  • Recenzje
  • Płyty CD
  • Casio
  • Mobilne
  • Zoom
  • Steinberg
  • Perkusja
  • Novation
  • Tygodnik
  • Film
  • AudioVideo
  • Focusrite
  • Neumann
  • iOS
  • Roland
  • Yamaha Pro Audio
  • Wywiady
  • O nas
  • Reklama
  • Regulamin
  • Polityka prywatności
  • Kontakt
  • Praca
Czytasz: Krótka historia jazzu – część pierwsza
Udostępnij

ZASTRZEŻENIE: dokładamy wszelkich starań, aby zachować wiarygodne dane dotyczące wszystkich prezentowanych informacji. Dane te są jednak dostarczane bez gwarancji. Użytkownicy powinni zawsze sprawdzać oficjalne strony internetowe, aby uzyskać aktualne warunki i szczegóły.

Copyright (C) Muzyk 2024
Welcome Back!

Sign in to your account


Lost your password?