Instrumenty Yamahy serii S są na rynku od około dziesięciu lat. Funkcjonują równolegle ze swoimi popularnymi krewniakami MO i Motif. Choć „eski” posiadają wiele barw i funkcji wspólnych z wyżej wymienionymi krewnymi, zorientowane są bardziej do gry na żywo bez potrzeby koncentrowania się na zawiłościach programowania. Posiadają też pełną, dynamiczną, fortepianową klawiaturę z mechanizmem Balanced Hammer Effect. W tym teście przyjrzymy się bliżej modelowi S70 XS.
OPIS
Nowe S70 XS (76 klawiszy) i S90 XS (88 klawiszy) dalej w skrócie nazywane S70 XS/S90 XS, swoją premierę miały ostatniego lata. Posiadają solidną, matową, metalową obudowę zakończoną ciemnymi bokami. Dość masywne przyciski, suwaki i pokrętła utrzymane są również w ciemnej tonacji. Mają trochę więcej przycisków i potencjometrów niż ich poprzednicy, przez co w pewnym sensie upodobniły się trochę do serii Motif. Centralnie umieszczony wyświetlacz jest mniejszy od tego z poprzedniej generacji. Początkowo takie posunięcie mnie trochę dziwiło, ponieważ tendencje są zgoła inne. Z tego co widzę producenci montują coraz większe, nierzadko prawie komputerowe monitory, ale do tematu jeszcze wrócę w dalszej części opisu.
Jakość montowanej w klasie S klawiatury do nie dawna zarezerwowana była do instrumentów z najwyższej półki. Jej działanie jest trochę lżejsze od niektórych pianin cyfrowych z którymi miałem do czynienia, ale gra się na niej komfortowo i z czuciem. To bardzo silny punkt instrumentu. Oczywiście ma Aftertouch. Po lewej stronie klawiatury są kółka PITCH BEND i MODULATION. Takie umiejscowienie odbywa się kosztem zwiększenia długości instrumentu, ale jest znacznie wygodniejsze w użyciu od tych montowanych na płycie głównej. Model S90 XS ma gabaryty prawie takie same jak jego poprzednik S90 ES. Jest tylko o 10 mm głębszy za to waży 100 gramów mniej i zużywa o 8 W mniej prądu. Dla tych którym wystarczy do grania 76 klawiszy jest alternatywa S70 XS – 2 kg mniej do dźwigania i mniejszy koszt zakupu.
Na panelu tylnym są zmiany. W nowej wersji zabrakło gniazda BREATH CONTROLLER i miejsca na doposażenie instrumentu w złącza FireWire (karta mLAN). Jest za to do wykorzystania wejście mikrofonowe XLR albo jack 1/4“ oraz dwa złącza USB i trzy MIDI. USB nie ma możliwości przesyłania audio, wyłącznie MIDI. Znam zalety zamontowanej karty mLAN na pokładzie instrumentu i trochę szkoda, że w przypadku nowych S zrezygnowano z tego.
BARWY
Struktura tworzenia nowych barw jest bardzo podobna do poprzedniej wersji i Motifa. W uproszczeniu – podstawą jest barwa, a dalej łączenie kilku w np. jedną potężnie brzmiącą (Performance). Barwy możemy nakładać warstwowo lub przyporządkować do wybranych maksymalnie czterech stref podziału klawiatury. Instrumenty S mogą też pracować jako 16-częściowy Multitimbral do wykorzystania przez sekwencer wewnętrzny jak również zewnętrzny. Trybem nadrzędnym jest MASTER. Każde ustawienie w tym trybie daje możliwość nie tylko kombinacji dowolnie wybranych barw, przypisania do stref klawiatury, przypisania efektów itd., ale również sterowania zewnętrznymi źródłami dźwięku.
Na każdym poziomie pracy z barwą użytkownik ma możliwość korzystania z funkcji arpeggio. W dzisiejszych czasach trudno sobie wyobrazić wiele instrumentów bez tej funkcji. Stanowi ona podstawę tworzenia pętli perkusyjnych i stylów muzycznych. W S90 XS i S70 XS jest 6779 wzorów arpeggio w osiemnastu kategoriach. Jeśli komuś mało może wgrać sobie dodatkowe z serii Motif. Każda barwa na każdym poziomie może korzystać z pięciu wzorów arpeggio i w każdej chwili można je dowolnie zmienić na inne. Z funkcji tej można korzystać nie tylko posługując się wewnętrznym źródłem dźwięku, ale również zewnętrznym.
W trybach PERFORMANCE i MULTI prawie wszystkie fabryczne programy mają przypisane swoje zestawy instrumentów akompaniujących i odpowiednie do tych zestawów groove’y. Wystarczy nacisnąć jeden z dolnych klawiszy lub zagrać akord aby usłyszeć przypisany groove grany np. przez perkusję, bas i gitarę. Sposoby ich tworzenia, a w niektórych przypadkach nawet dobierania dźwięków bez potrzeby naszego grania, budzą szacunek. Trzeba jednak pamiętać, że opisywane instrumenty serii S w związku z tymi możliwościami nie są typowymi samograjami z automatycznym akompaniamentem, ale nadal rasowymi syntezatorami. Dlatego też mimo znakomicie nagranych groove’ów nie sądzę by tego typu instrument kupowali muzycy wykorzystujący podkłady do grania na żywo, ale może się mylę.
S70/90 XS mają na pokładzie mnóstwo barw. Wiele z nich zapożyczono z syntezatorów Motif. Niejako przy okazji z Motifa zaimplementowano również zaawansowane funkcje jak np. Expanded Articulation dającą możliwości zapisania różnych wariantów pojedynczego dźwięku w zależności jak został uderzony. Do tego Yamaha dodała bardzo dobre barwy fortepianu S6 w kilku różnych odmianach.
Mając do dyspozycji tak dużą ilość barw pomocną funkcją w ich przeszukiwaniu jest Category Search z dedykowanym tylko do niej przyciskiem. Za pomocą wyświetlacza i tarczy obrotowej możemy szybko prześledzić główne grupy, a dalej podgrupy instrumentów. Korzystając z tej metody szybko dotrzemy do szukanych przez nas barw. Te najbardziej odpowiadające nam można zapisać w ulubionych. W tym miejscu wracam do opisu wyświetlacza. Mimo wcześniejszych obaw o jego wielkość nie odczuwałem dyskomfortu w trakcie operacji. Spodobała mi się możliwość zmiany wielkości czcionki. Do bardziej zaawansowanych operacji programowania należy pobrać komputerowy edytor ze strony internetowej producenta. Wracając do barw, bogactwo wyboru ogromne dla wrażliwych uszu, smaku i upodobań. Barwy fortepianów i pianin brzmią elastycznie z dokładnym odwzorowaniem pierwowzorów. S70 XS/S90 XS na pewno nie sprawi nam swoim brzmieniem zawodu na scenie.
INNE
S70 XS/S90 XS odtwarza pliki MIDI z nośnika USB, a więc wykorzystanie go w graniu na żywo jest całkiem możliwe. Na dodatek można nagrać też materiał jako plik audio (WAV lub AIFF) włącznie z wokalem. Czynności obsługi odtwarzania z pamięci zewnętrznej i wewnętrznej plików MIDI i audio są proste. Wejście mikrofonowe służy do śpiewania i mówienia z możliwością dodania do wchodzącego sygnału różnych efektów znajdujących się na pokładzie S70 XS/S90 XS. Instrument posiada funkcję wokodera, chyba najłatwiejszą w obsłudze z dostępnych aktualnie na rynku.
PODSUMOWANIE
S70 XS/S90 XS w warunkach scenicznych ze względu na prostą, intuicyjną obsługę sprawdza się doskonale. Widać, że Yamaha przemyślała procedury obsługi instrumentu i wiele zrobiono, aby można nad nim łatwo zapanować. Z drugiej strony instrukcja obsługi jest oszczędna i nie wszystko w niej jest. Dla nowych użytkowników tej serii instrumentów może to być denerwujące na początku. Moim zdaniem przydałoby się wyjście cyfrowe SP/DIF do pracy w studiu. Do S70/90 XS dołączone jest oprogramowanie Cubase AI4, wersja okrojona, ale bardzo użyteczna.
Ważona,dynamiczna klawiatura S70 XS/S90 XS, ilość znakomitych barw i logiczna edycja czynią z nich instrumenty dedykowane dla wielu klawiszowców, przede wszystkim tych pracujących w zespołach. Granice między poszczególnymi typami elektronicznych instrumentów klawiszowych zacierają się coraz bardziej. Równie dobrze seria S może pełnić funkcje instrumentu solowego w dodatku z mikrofonem. To wszechstronny z bardzo dobrą klawiaturą i naszpikowany równie dobrze brzmiącymi barwami instrument. Chwalenie go uznaję za całkowicie zasadne.
Tekst: Jan Piotrowski
DANE TECHNICZNE
Klawiatura: dynamiczna, doważona z mechanizmem młoteczkowym Balanced Hammer, Aftertouch; 76 (S70 XS) lub 88 klawiszy (S90 XS)
Synteza: AWM2 + Expanded Articulation
Polifonia: 128-głosowa
Multitimbral: 16 + Mic Input
Barwy: Preset × 1024, Preset drumkit × 64, GM (128 + 1 zestaw perkusyjny), User (128 × 4), Normal Voice + Drum kits × 32
Programy PERFORMANCE: 128 × 4
Programy MULTI: 128 User
Programy MASTER: 128 User
Procesor efektów: Reverb (9), Chorus (22), Insertion A/B (53 × 8 bloków), Vocoder, Master Effect (9), Master EQ, Part EQ
Arpeggiator: Preset × 6779, User × 256
Inne funkcje: odtwarzacz plików SMF, DAW Remote
Formaty plików audio: 44.1 kHz WAV, AIFF
Manipulatory: Pitch Bend, Modulation, 2 programowalne przyciski, 4 programowalne suwaki i 4 pokrętła, przyciski transportu
Wyswietlacz: LCD (160 × 64 punkty), podświetlany z regulowanym kontrastem
Złącza: MIC INPUT [combo XLR/jack], ASSIGNABLE OUTPUT (L, R), OUTPUT (L/MONO, R), słuchawkowe, MIDI (IN, OUT, THRU), FOOT CONTROLLER × 2, FOOT SWITCH × 2, USB (TO HOST, TO DEVICE)
Wymiary: 1320 × 385 × 173 mm (S70 XS), 1472 × 385 × 173 mm (S90 XS)
Ciężar: 20.4 kg (S70 XS), 22.4 kg (S90 XS)
Cena: 11566 PLN (S70 XS), 12069 PLN (S90 XS)
Do testu dostarczył:
Yamaha Music Central Europe
Oddział w Polsce
ul. 17 Stycznia 56
02-146 Warszawa
tel. (022) 5002926
Internet: pl.yamaha.com
Test ukazał się w numerze 1/2010 miesięcznika Muzyk.