Od początków swojej świetności Las Vegas przyciąga nie tylko miłośników hazardu, ale także najróżniejszych artystów, w tym oczywiście muzyków. Co więcej, w przypadku tych ostatnich mowa tu nie o pojedynczych występach w ramach tras koncertowych po Stanach Zjednoczonych, ale seriach koncertów w jednym miejscu zwanych rezydenturami. Najnowszym tego przykładem jest U2, jednak w ich przypadku dochodzi dodatkowy aspekt, gdyż koncerty w ramach „U2:UV Achtung Baby Live at Sphere” odbywają się w wyjątkowym miejscu – arenie o nazwie Sphere…
Wracając jeszcze do kwestii rezydentur w Las Vegas, to można powiedzieć że wszystko zaczęło się od „naszego” Władzia, czyli Liberace, w 1944 roku. Później był Frank Sinatra wraz z kolegami z Rat Pack oraz oczywiście Elvis Presley. W przypadku ich wszystkich owe lokalne serie występów trwały latami. W XXI wieku rezydentury w Las Vegas wróciły za sprawą Celine Dion, a po niej na podobne stacjonarne cykle występów w tym mieście zdecydowali się m.in. Elton John, Britney Spears, Jennifer Lopez czy Mariah Carey, a ostatnio chociażby Katy Perry i Adele. Tego typu serie koncertów dawały tam także zespoły rockowe, takie jak chociażby Aerosmith czy Def Leppard. Oczywiście temat rezydentur nie ogranicza się do słynnego miasta w Nevadzie, ale chyba najbardziej z nim się kojarzy. Pod koniec września zespół U2 rozpoczął właśnie tam serię 25 koncertów pod hasłem „U2:UV Achtung Baby Live at Sphere”, która ma się zakończyć w połowie grudnia o ile nie zostanie przedłużona. Chociaż grupa ta nie od dziś znana jest z widowiskowych koncertów, nie byłoby w tym nic szczególnego, gdyby nie miejsce, w którym się one odbywają. Otóż Bono, The Edge i Adam Clayton (perkusista Larry Mullen Jr. jest nieobecny podczas tej „trasy” i zastępuje go Bram van den Berg) występują w najnowszym i najnowocześniejszym pod wieloma względami obiekcie w Las Vegas (a może i na świecie), a mianowicie Sphere…
rozświetlona egzosfera budynku Sphere w Las Vegas (Nevada, USA) w dniu 25 sierpnia 2023 roku (fot. Paparacy / Shutterstock.com)
CZYM JEST SPHERE?
Ten wyjątkowy budynek otwarty 29 września br. właśnie pierwszym koncertem U2 to wielofunkcyjny obiekt wyglądający jak gigantyczna kula wyrastająca z ziemi. Obiekt ulokowany niedaleko słynnego The Strip jest największą kulistą konstrukcją na świecie. Ma 112 metrów wysokości, a w najszerszym punkcie jego średnica wynosi 157 m. Właścicielem i operatorem tego obiektu, który powstał z myślą o goszczeniu nie tylko koncertów, ale także innych wydarzeń rozrywkowych czy projekcji filmów, jest firma Sphere Entertainment Co. Jego budowa została rozpoczęta w 2018 roku i pochłonęła bagatela 2.3 miliarda dolarów. Choć z zewnątrz Sphere intryguje już samym kształtem, to jeszcze większe wrażenie budynek robi za sprawą elewacji. Jest ona jednym wielkim ekranem LED o powierzchni 54 tysięcy metrów kwadratowych, na którym wyświetlane mogą być dowolne treści. Co ciekawe, owa egzosfera składa się z 1.4 miliona krążków o średnicy 8 cm (każdy z 48 diodami LED) rozmieszczonymi na specjalnie zaprojektowanych panelach zamontowanych na „egzoszkielecie” otaczającym to co umieszczono wewnątrz.
Wnętrze Sphere mieści przede wszystkim nietypową salę muzyczno-rozrywkową z kilkoma poziomami siedzeń (i 23 lożami) skierowanymi w stronę… półkolistej ściany, jak również wielopoziomowe zaplecze z barami i restauracjami, ciągami komunikacyjnymi i wszystkim co należy zapewnić tysiącom osób uczestniczących jednorazowo w wydarzeniach. O ile sala oferująca 18,600 miejsc siedzących (a wliczając stojące może pomieścić 20 tysięcy osób) robi wrażenie już samymi rozmiarami, to jeszcze bardziej zapiera dech gdy do gry wchodzi ekran pokrywający całą ścianę na wprost widowni. Mamy tu bowiem do czynienia z największym na świecie ekranem LED pracującym w rozdzielczości 16K (ponad 268 milionów pikseli). Jest on zbudowany z 64 tysięcy paneli, a jego łączna powierzchnia wynosi aż 15 tysięcy metrów kwadratowych. Publicznie, jako pierwsi jego możliwości poznali właśnie uczestnicy pierwszego koncertu z serii „U2:UV Achtung Baby Live at Sphere”, którym oficjalnie uruchomiono ten obiekt.
DŹWIĘK W SPHERE
Chociaż na zgromadzonych wewnątrz uczestnikach wydarzeń największe wrażenie robi pewnie obraz wyświetlany na wspomnianym ogromnym ekranie, nie mniej istotnym składnikiem całościowego pakietu wrażeń dostarczanych przez Sphere jest dźwięk. Jak można przypuszczać, także system nagłośnieniowy zainstalowany w tym miejscu jest wyjątkowy. Dokładniej rzecz biorąc mamy tu do czynienia z najbardziej zaawansowanym technicznie systemem Sphere Immersive Sound opracowanym przez Sphere Studios we współpracy z niemiecką firmą HOLOPLOT. Wewnątrz głównej sali rozmieszczono około 1600 zamontowanych na stałe modułów HOLOPLOT X1, a także 300 mobilnych. Łącznie oznacza to 167 tysięcy niezależnie zasilanych głośników zapewniających immersyjny dźwięk najwyższej jakości. Poza samymi modułami wypełnionymi przetwornikami w wielowarstwowej i matrycowej konfiguracji, do pracy zaprzęgnięto tu firmowe technologie HOLOPLOT zapewniające odpowiednie pokrycie dźwiękiem i wrażenia odsłuchowe – 3D Audio-Beamforming oraz Wave Field Synthesis.
Dzięki ich zastosowaniu, dźwięk daje się w pełni kontrolować tak, aby każdy z około 20,000 słuchaczy mógł w równym stopniu cieszyć się tym, co dochodzi do jego uszu, niezależnie od miejsca, w którym siedzi. Co ciekawe, cały system nagłośnieniowy jest ukryty za wielkim ekranem LED, ale mimo takiej przeszkody na drodze dźwięku, wszelkie ewentualne straty są w pełni kompensowane przez algorytmy firmy HOLOPLOT w „silniku” optymalizacji. Jako, że system ten powstał z myślą o różnych wydarzeniach, które będą się odbywały w Sphere, technologia 3D Audio-Beamforming firmy HOLOPLOT pozwoli także na jednoczesne wysyłanie konkretnego materiału dźwiękowego do określonych części sali. Oznacza to, że osoby znajdujące się w różnych sekcjach będą mogły słyszeć coś zupełnie innego, a dotyczyć to może muzyki, efektów dźwiękowych czy wersji językowej (to ostatnie może być przydatne np. podczas projekcji filmów). Druga z firmowych technologii – Wave Field Synthesis – daje z kolei możliwość tworzenia wirtualnych punktów pochodzenia dźwięku, które można precyzyjnie rozmieszczać w przestrzeni. Oznacza to, że można stworzyć dźwięk którego źródło będzie zdawało się być blisko nas (wręcz przy samym uchu), choć w rzeczywistości będzie daleko od nas.
Firma HOLOPLOT oferuje dwa typy modułów X1. Pierwszy z nich – dwudrożny – to X1 Modul 96 wykorzystujący 18 przetworników niskotonowych o średnicy 5 cali (stanowią one głębiej osadzoną warstwę) oraz 78 wysokotonowych tweeterów 1.3”. W module tym umieszczono ponadto sześć 16-kanałowych modułów wzmacniacza. Nieco inaczej wygląda budowa trójdrożnego X1 Modul 80-S, gdyż patrząc od frontu najbardziej wewnętrzną warstwę stanowi 18-calowy subwoofer. Na kolejną składa się 16 wooferów o średnicy 5 cali, a na pierwszym planie znajdziemy 64 tweetery 1.3”. W tym przypadku zastosowano oddzielny wzmacniacz dla subwoofera oraz pięć modułów 16-kanałowych. Dzięki swojej konstrukcji, moduły X1 można łatwo łączyć w większe grupy, co miało też miejsce podczas budowania systemu Sphere Immersive Sound.
X1 Modul 96 (fot. HOLOPLOT)
U2 W SPHERE
Na potrzeby koncertów „U2:UV Achtung Baby Live at Sphere” między widownią na ekranem zbudowano scenę inspirowaną świecącym gramofonem zaprojektowanym przez Briana Eno. Mamy tu zatem prostokątną podświetlaną scenę z kręcącym się „talerzem”. Jak na U2 jest ona zatem wyjątkowo skromna i gdyby nie podświetlenie LED można by ją określić wręcz minimalistyczną. Poza oświetleniem sceny znajdującym się standardowo na wyposażeniu sali, przy scenie ustawiono cztery wysięgniki z ruchomymi głowami marki Robe. Ascetyczna scenografia, a właściwie jej brak oraz minimalna liczba sprzętu wokół sceny nie są przypadkowe gdyż jak łatwo się domyśleć, cały efekt robi olbrzymi półkolisty ekran na którym przez cały koncert wyświetlane są odpowiednio dobrane wizualizacje, filmy i obrazy. Jak można zobaczyć oglądając filmy z koncertów, które trafiły do Sieci, robi to piorunujące wrażenie choć oczywiście wiele zależy też od miejsca, w którym się znajdujemy. O ile osoby znajdujące się mniej więcej na poziomie sceny mogą czuć się jak na tradycyjnym koncercie musząc unosić cały czas głowę by ogarnąć potęgę ekranu to dla tych siedzących na najwyższych balkonach scena i muzycy na niej są ledwo widocznym obiektem, za to mają przed oczami cały wyświetlany obraz – od góry do dołu…
Jako, że ta rezydentura U2 w Las Vegas skupiona jest głównie na albumie „Achtung Baby” z 1991 roku, podczas koncertów możemy usłyszeć w całości materiał z tego krążka. Oczywiście zespół nie ogranicza się tylko do tej płyty i w programie znajdują się także inne piosenki, w tym chociażby „Pride (In the Name of Love)”, „Angel of Harlem”, „Elevation”, „Vertigo”, „Beautiful Day” czy najnowszy singiel „Atomic City”. Seria 25 koncertów rozpoczęta 29 września br. zakończy się 16 grudnia.
W poniższym filmie opublikowanym przez Apple Music możemy zajrzeć za kulisy koncertów U2 w Sphere i posłuchać jak Bono i The Edge rozmawiają na ich temat z Zane’m Lowe’m.
INNE WYDARZENIA W SPHERE
Jak na razie jedyną inną atrakcją poza koncertami U2 oferowanymi przez Sphere jest program The Sphere Experience, którego najważniejszą częścią jest projekcja filmu „Postcard from Earth” w reżyserii Darrena Aronofsky’ego. Jest to obraz powstały specjalnie na zamówienie operatora obiektu aby w pełni zaprezentować możliwości multisensorycznej technologii 4D. Trzeba w tym miejscu dodać, że poza wspomnianym wyżej gigantycznym ekranem LED, immersyjnym systemem nagłośnieniowym, oświetleniem i innymi instalacjami, w aż 10 tysiącach siedzeń zastosowano technologię haptyczną, aby zapewnić pełnię wrażeń i doznań podczas wydarzenia, w którym uczestniczymy. O ile podczas koncertów rozwiązanie to jest nieaktywne, to znajduje się ono w użyciu podczas seansów filmu Aronofsky’ego zapewniając dodatkowe efekty takie jak wibracje, wiatr, zapach czy wahania temperatury.
Na chwilę obecną nie wiadomo jeszcze, jakie wydarzenia odbywać się będą w Sphere w przyszłości, ale sukces rezydentury U2 doprowadzi zapewne do tego, że w przyszłym roku i kolejnych latach znajdą się chętni aby wypełnić harmonogram imprez w tym wyjątkowym miejscu.
rozświetlona egzosfera budynku Sphere w Las Vegas (Nevada, USA) w dniu 25 sierpnia 2023 roku (fot. Paparacy / Shutterstock.com)
Strona internetowa: www.thespherevegas.com
zdjęcie główne: egzosfera budynku Sphere w Las Vegas (Nevada) rozświetlona po raz pierwszy 4 lipca 2023 roku z okaji Dnia Niepodległości; fot. Steve Spatafore / Shutterstock.com
