Medycyna sztuk performatywnych – co to jest?

Medycyna sztuk performatywnych to gałąź medycyny pracy, która formalnie zajmuje się problemami zdrowotnymi osób grających na instrumentach muzycznych, śpiewających lub tańczących.

Medycyna sztuk performatywnych obejmuje ona ogólny stan zdrowia, zapobieganie i leczenie urazów związanych z artystami scenicznymi wszystkich typów, uprawiającymi swoje rzemiosło. Podczas gdy urazy mogą być podobne do tych pojawiających się w populacji ogólnej, istnieją też wyjątkowe uszkodzenia, których doświadczają właśnie artyści. Medycyna i nauka tańca bada przyczyny urazów tanecznych, zajmuje się ich leczeniem, zapobieganiem i bezpiecznym powrotem do tańca po rehabilitacji. Niektóre specyficzne zagadnienia obejmują biomechaniczne, fizjologiczne i neuromotoryczne aspekty tańca, odżywianie, kwestie psychologiczne oraz obszar terapii ciała i somatyki.

Problemy zdrowotne spoza grupy mięśniowo-szkieletowych w medycynie sztuk widowiskowych obejmują odżywianie (ryzyko względnego niedoboru energii w sporcie (RED-S)), utratę słuchu, zdrowie narządu głosu, problemy stomatologiczne, zaburzenia oddychania i lęk przed występem.

Medycyna sztuk scenicznych wywodzi się z medycyny pracy i medycyny fizycznej zajmującej się dolegliwościami medycznymi muzyków, tancerzy, aktorów i innych artystów scenicznych. Problemy medyczne mogą dotyczyć zarówno bólu podczas występów, jak i dysfunkcji nerwowo-mięśniowych lub problemów psychologicznych związanych z występami. Nieporęczne pozycje i powtarzające się ruchy, które są powszechnie wymagane od wykonawców, mogą prowadzić do takich i innych problemów.

Problemy medyczne związane z występami są dość powszechne u muzyków: według ankiety przeprowadzonej wśród muzyków w 1987 r. „Osiemdziesiąt dwa procent stwierdziło, że doświadczyło problemu medycznego, fizycznego lub psychicznego, a 76% stwierdziło, że był on na tyle poważny, że przeszkadzał im w pracy”.

Medycyna muzyczna i fizjologia tworzenia muzyki zostały rozpoznane już w 1700 roku, z artykułami opisującymi urazy u grających na instrumentach klawiszowych i skrzypcach, a skurcz muzyków (dystonia ogniskowa) opisany został po raz pierwszy w 1800 roku. We współczesnej historii wzrosła świadomość istnienia urazów związanych z nadużywaniem określonych mięśni oraz innych problemów mięśniowo-szkieletowych wpływających na wydajność. Pierwszy przegląd problemów medycznych występujących artystów znajduje się w traktacie Choroby robotników z 1713 r. autorstwa Bernardino Ramazziniego.

W 1926 roku ukazała się książka wybitnego niemieckiego neurologa, muzykologa, dyrygenta i przewodniczącego Jüdischer Kulturbund Kurta Singera, nosząca tytuł: Die Berufskrankheiten der Musiker: systematische Darstellung ihrer Ursachen, Symptome und Behandlungsmethoden (Choroby zawodowe muzyków: systematyczne przedstawienie ich przyczyn, objawów i metod leczenia) https://www.worldcat.org/title/603356395 . Książka została w 1932 roku przetłumaczona na język angielski i wydana pod tytułem: Diseases of the Music Profession: A Systematic Presentation of Their Causes, Symptom and Methods of Treatment.

Co może zdziałać muzyka?

Warto przyjrzeć się w tym miejscu bliżej postaci urodzonego w Kościerzynie Kurta Singera (11 października 1885 – 7 lutego 1944), który został zamordowany w czasie Holokaustu. Był on synem rabina, młodość spędził w Koblencji. Po ukończeniu szkoły średniej studiował medycynę, psychologię i muzykologię. W 1908 r. uzyskał doktorat z medycyny i początkowo pracował jako neurolog w berlińskiej Charité. Za waleczność w I wojnie światowej otrzymał Krzyż Żelazny.

Od 1910 roku pisał recenzje muzyczne. W 1913 założył Berliner Ärztechor, którym kierował do czasów narodowego socjalizmu. W 1923 roku został profesorem w Staatliche Akademische Hochschule für Musik, gdzie mógł zarówno uczyć, jak i prowadzić badania. Trzy lata później ukazała się jego praca “Die Berufskrankheiten der Musiker”. W latach 1923-1932 Singer był szefem poradni medycznej w Akademii Muzycznej i prowadził wykłady na temat chorób zawodowych muzyków. W latach 1927-1931 był tymczasowo zastępcą, a następnie dyrektorem Deutsche Oper Berlin, skąd został zwolniony jesienią 1932 r. z powodu rzekomych trudności finansowych. Gdy po dojściu do władzy Hitlera w 1933 r. liczni muzycy pochodzenia żydowskiego stracili pracę zgodnie z ustawą o przywróceniu zawodowej służby cywilnej, założył „jüdischen Kulturbund”.

Singer wyemigrował w 1938 roku do Amsterdamu. W 1943 roku został aresztowany, i przebywał najpierw w obozie przejściowym Westerbork, a następnie został deportowany do getta w Theresienstadt. Zmarł tam 7 lutego 1944 roku w wyniku warunków więziennych w wieku 58 lat. Jego imieniem nazwano Kurt-Singer-Institut für Musikphysiologie und Musikergesundheit przy Hochschule für Musik „Hanns Eisler” oraz Akademię Sztuki w Berlinie.

Wracając do medycyny sztuk performatywnych – pierwsze doroczne sympozjum na ten temat odbyło się w 1983 roku na prośbę Aspen Music Festival. W 1986 roku rozpoczęto publikację recenzowanego czasopisma Medical Problems of Performing Artists pod redakcją Alice Brandfonbrener. Jest to wspólna publikacja Performing Arts Medicine Association (PAMA), Dutch Performing Arts Medicine Association (NVDMG) i Australian Society for Performing Arts Healthcare (ASPAH). Kompendium, obecnie występujące pod tytułem Performing Arts Medicine, było publikowane w kolejnych wydaniach, ostatnio w 2010 roku. Stowarzyszenie Medycyny Sztuk Performatywnych zostało założone w 1988 roku.

Wielu występujących artystów raczej niechętnie szuka pomocy medycznej, ponieważ mogą być postrzegani jako osoby niewiarygodne, słabe lub o mniejszym talencie. Obawiają się także utraty występu, jeśli przyznają się do kontuzji. Częściej szukają porady u swoich nauczycieli, próbują domowych lub alternatywnych metod leczenia i mogą zwlekać ze zgłoszeniem się do lekarza. Wykonawcy mogą postrzegać ból jako normalną konsekwencję uprawiania swojej sztuki (no pain, no gain – bez pracy nie ma kołaczy) i mogą próbować dalej grać lub tańczyć mimo bólu. Przestrzeganie programu rehabilitacji, zwłaszcza ograniczanie aktywności, może być trudne.

Nadal, niestety, nie istnieją standardowe wytyczne kliniczne dotyczące postępowania w przypadku urazów u artystów scenicznych, głównie z uwagi na względny brak badań opartych na dowodach i testów laboratoryjnych w porównaniu choćby z medycyną sportową. Dynamika występów artystycznych jest złożona, a próba wyodrębnienia pojedynczych zmiennych, które można badać naukowo, jest trudna. Badania ilościowe i jakościowe oraz wzmożona współpraca między artystami, klinicystami, pedagogami i badaczami pomaga w opracowaniu skutecznych, ukierunkowanych i istotnych strategii promocji zdrowia i optymalizacji występów dla artystów na całym świecie. Potrzeba jednak znacznie więcej badań, aby dostarczyć konkretnych wskazówek dotyczących czasu ćwiczeń, przyczyn dystonii lub zaburzeń zdrowia psychicznego wśród artystów, po to, aby lepiej pomóc w opracowaniu protokołów profilaktyki/leczenia.

Źródła: https://en.wikipedia.org/wiki/Performing_arts_medicine, https://now.aapmr.org/performing-arts-medicine/