Szwedzka firma Propellerhead znana jest przede wszystkim z programów Rebirth i Reason. Ten drugi to aplikacja mieszcząca w sobie całe wirtualne studio – instrumenty, efekty, miksery, sekwencer i wiele innych funkcji. Przez długi czas było to środowisko zamknięte, ale od pewnego czasu otwarte jest także dla innych producentów. Jednym z instrumentów dostępnych standardowo w programie Reason jest polifoniczny syntezator o nazwie Thor.
W ubiegłym roku firma postanowiła udostępnić go w nowej formie, a mianowicie jako aplikację dla tabletów iPad. Szwedzi już wcześniej dołączyli do firm, które przekonały się do możliwości muzycznego wykorzystania urządzeń mobilnych, oferując aplikacje Rebirth for iPad oraz Figure. Przeniesienie syntezatora Thor na platformę iOS dokonane zostało bardzo drobiazgowo z zachowaniem wszystkich elementów znanych z wersji dla komputerów PC/Mac. Dotyczy to zarówno architektury toru audio i reszty „wnętrza” instrumentu jak i interfejsu graficznego. Naturalnie ten ostatni trzeba było dostosować to rozmiarów ekranu w tablecie, ale też dzięki temu syntezator wyposażono w kilka nowych funkcji, na których używanie pozwala technologia wielodotyku. Aby zmieścić wszystkie elementy syntezatora na ekranie, interfejs graficzny podzielono na trzy główne zakładki – KEYBOARD, KNOBS i ROUTING.
Aplikacja charakteryzuje się takim samym torem syntezy co wersja pracująca wewnątrz programu Reason. Do dyspozycji mamy zatem trzy oscylatory, mikser, dwa filtry, blok SHAPER, wzmacniacz, trzy generatory obwiedni oraz generator LFO. Instrument udostępnia ponadto sekcję GLOBAL, w której znajdziemy drugi generator LFO, trzeci filtr, kolejny generator obwiedni oraz dwa efekty. Dostęp do poszczególnych bloków toru syntezy mamy w zakładce KNOBS, przy czym poruszanie się po wirtualnym panelu ułatwia możliwość rozszerzania i składania sekcji. Możemy zatem mieć np. podgląd na oscylatory i filtry lub modulatory i sekcję GLOBAL, ale także oscylatory i modulatory czy filtry i GLOBAL – zawsze widoczne są w pełni dwie sekcje, a pozostałe dwie w formie „zminiaturyzowanej”.
Tak samo jak w wersji znanej z programu Reason także tutaj każdy z modułów OSCILLATOR pozwala wybrać jeden z sześciu typów oscylatora – Analog, Wavetable, Phase Modulation, FM Pair, Multi Oscillator i Noise. Każdy z trzech modułów możemy też wyłączyć. Poszczególne typy oscylatora różnią się zarówno oferowanymi przebiegami czy dodatkowymi parametrami co pozwala na generowanie naprawdę szerokiej gamy dźwięków nawiązujących do barw osiąganych przy pomocy instrumentów wykorzystujących różne rodzaje syntezy. Oscylatory numer 2 i 3 mogą zostać zsynchronizowane z pierwszym. Sygnały generowane przez oscylatory trafiają do miksera, a następnie do sekcji filtracji. Poszczególne oscylatory możemy niezależnie przypisać do każdego z dwóch modułów FILTER oferujących cztery typy filtracji – Low Pass Ladder, State Variable, Comb oraz Formant. Ostatni z nich – formantowy – różni się od pozostałych sposobem obsługi i udostępnia pad XY, którym w przypadku iPada steruje się wygodniej. Syntezator udostępnia także trzy generatory obwiedni – dwa ADSR [Filter, Amp] oraz jeden D(elay)ADR [Mod], wzmacniacz i generator LFO. Ostatnia sekcja instrumentu daje dostęp do efektów DELAY i CHORUS, kolejnego modułu FILTER (także z możliwością wyboru jednego z czterech typów filtracji), rozbudowany generator obwiedni D(elay)AH(old)DSR [Global] oraz drugi generator LFO. Do dyspozycji mamy ponadto matrycę modulacji. Dostępnych jest w niej trzynaście komórek pozwalających na konfigurację różnych połączeń źródeł i celów modulacji, które określać możemy korzystając z obszernej listy dostępnych parametrów.
Tak jak wersja znana z programu Reason, także aplikacja Thor dla systemu iOS jest wyposażona w sekwencer krokowy. W tym przypadku dostępny jest on w zakładce ROUTING. Tworzone przez nas sekwencje mogą mieć maksymalnie 16 kroków, a ponadto możemy sami zaznaczyć które kroki mają być aktywne (pozwala to wstawiać pauzy wpływające na charakter rytmiczny). Dla każdego z kroków określić możemy nie tylko wysokość dźwięku (w zakresie od C -2 do G 8), ale także wartość VELOCITY czy długość trwania poszczególnych dźwięków. Ustawić możemy także długość samych kroków. Do dyspozycji mamy także kilka dodatkowych funkcji. Sekwencje mogą być odtwarzane krok po kroku, jednorazowo lub w pętli. Określić możemy także kierunek (m.in. do przodu lub do tyłu oraz „wahadłowo”), a także rozdzielczość rytmiczną. Regulować możemy naturalnie także tempo odtwarzania sekwencji.
Jednym z elementów syntezatora niedostępnych w wersji komputerowej jest ekranowa klawiatura obsługująca różne wartości VELOCITY, w zależności od miejsca uderzenia w „klawisz”. Oferowana przez aplikację „transpozycja” ogranicza się do wyboru zakresu klawiatury widocznego na ekranie. Do dyspozycji mamy ponadto funkcję ASSIST umożliwiającą wybór tonacji i skali oraz ilości wykorzystywanych dźwięków na oktawę, a także powiązaną z nią bezpośrednio funkcję COLLAPSE, dzięki której na ekranie widoczne są tylko wybrane „klawisze”. Kolejna funkcja związana z klawiaturą – STRUM, pozwala na dość nietypowe granie całymi akordami (lub ogólnie wielodźwiękami) albo poszczególnymi dźwiękami wchodzącymi w ich skład. Thor w wersji na iPada udostępnia także wirtualne kontrolery PITCH BEND i MODULATION oraz możliwość „trzymania” dźwięków (LATCH).
Thor w wersji dla tabletów iPad udostępnia bogatą bibliotekę obejmującą ponad tysiąc presetów zapożyczonych bezpośrednio z wersji działającej wewnątrz programu Reason. Barwy zostały podzielone na kilka kategorii: Bass, FX, Lead Synths, Pads, Percussion, Poly Synths, Rhythmic, Sequenced, Textures oraz Voice & Choir. Do tego dochodzą jeszcze presety przygotowane przez znanych artystów i twórców barw (Daniel Wang, Gordon Reid, Morgan Geist, Pascal Gabriel, Plaid, Richard Barbieri, Richard Devine, Sonic Boom, Tipper, Two Lone Swordsmen, Vengeance). Jak widać jest z czego wybierać… Warto też zauważyć że nie chodzi tu tylko o ilość barw, ale także o ich różnorodność i jakość.
Do dyspozycji mamy także kilka „szablonów”, które mogą być punktem wyjścia dla naszych własnych presetów. Oczywiście własne barwy możemy tworzyć także w oparciu o dowolny z programów fabrycznych. Co więcej, presety są w pełni kompatybilne z komputerową wersją syntezatora. Dzięki temu użytkownicy programu Reason mogą traktować aplikację jako swego rodzaju mobilny edytor pozwalający tworzyć nowe barwy z dala od komputera.
Thor nie ma zbyt dużych wymagań sprzętowych. Jako że wystarczy mu system iOS w wersji 5.1, bez problemu zadziała nawet na iPadzie pierwszej generacji. Syntezator oferuje maks. 32-głosową polifonię, a ponadto może pracować w trybie monofonicznym (LEGATO lub RETRIGGER). Dostępna jest także funkcja PORTAMENTO.
Chociaż mamy do dyspozycji klawiaturę ekranową to dzięki obsłudze CoreMIDI aplikacja może współpracować ze sprzętowymi klawiaturami i kontrolerami podłączonymi do tabletu z wykorzystaniem różnego typu interfejsów. Współpracując z zewnętrzną klawiaturą określić możemy też kanał MIDI, na którym Thor będzie odbierać komunikaty. Dzięki obsłudze MIDI możemy też sterować syntezatorem Thor z poziomu innej aplikacji. Syntezator oferuje ponadto wsparcie dla Audiobus.
Choć dla części osób testowany syntezator będzie tylko kolejną „zabawką” na iPada, to dla osób wykorzystujących tablet do zastosowań muzycznych (czy to hobbystycznie czy też profesjonalnie) stanowić on może interesujące wzmocnienie wirtualnego instrumentarium. W połączeniu z odpowiednim interfejsem czy stacją dokującą Thor pracuje stabilnie jako „hybrydowy” syntezator o dużym potencjale kreacji dźwięków. Chociaż mamy do dyspozycji bardzo obszerną kolekcję barw fabrycznych, to dzięki dotykowemu ekranowi iPada możemy w wygodny sposób tworzyć własne presety. Wirtualny panel w analogowym stylu daje bezpośredni dostęp do poszczególnych bloków toru syntezy i parametrów. Do tego jeszcze dochodzi półmodularna architektura dająca możliwość używania różnych kombinacji oscylatorów i filtrów (oraz połączeń między nimi)… Odpowiednio wykorzystywany, Thor może być naprawdę mocnym punktem naszego muzycznego arsenału.
Tekst: Grzegorz Bartczak
Producent: Propellerhead, www.propellerheads.se
Cena: 13.99 EUR
Test ukazał się w numerze 2/2014 miesięcznika Muzyk.
