Klawiatury sterujące – zestawienie

Mimo szeregu wspólnych cech, w latach 90. XX wieku kiedy zaczął być wydawany nasz miesięcznik, klawiatury sterujące różniły się od tych oferowanych obecnie. Wynikało to też w dużym stopniu z tego, że inaczej wyglądał wtedy rynek instrumentów muzycznych. Przede wszystkim sporo było na nim modułów dźwiękowych, gdyż normalną praktyką było aby syntezatorowi czy stacji roboczej z klawiaturą towarzyszyła wersja zamknięta w obudowie przystosowanej do montażu w skrzyni rack czy też desktop. Do tego dochodziły oczywiście inne moduły, samplery czy sprzętowe sekwencery. W ówczesnych klawiaturach mieliśmy zatem złącza MIDI (i to czasem naprawdę sporo) i gniazda dla kontrolerów nożnych oraz różne programowalne manipulatory i wszystko czego trzeba do pracy w pełni sprzętowym środowisku.

Czasy się jednak zmieniły – oczywiście modułów nadal nie brakuje na rynku i jest ich całkiem sporo, ale centrum studia domowego (i nie tylko) stał się komputer wypełniony rozmaitymi aplikacjami. Rozbudowane programy DAW, wszelkiej maści wirtualne instrumenty i efekty oraz inne aplikacje wykorzystywane w procesie tworzenia projektów muzycznych wymagają, jakby na to nie patrzeć, sprzętowych dodatków. Jako że wymagania i preferencje użytkowników są zróżnicowane, na rynku dostępnych jest wiele różnych produktów umożliwiających kontrolę funkcji aplikacji komputerowych. Są wśród nich chociażby sterowniki dedykowane obsłudze programów DAW (i to nawet konkretnych) jak i szeroka paleta klawiatur. Oczywiście z różnych względów (czy to finansowych, czy uzależnionych od środowiska pracy) najlepiej gdyby mieć jedno urządzenie mogące zapanować nad całością. Z tego też powodu od co najmniej kilkunastu lat producenci klawiatur sterujących opracowują rozwiązania umożliwiające jak najbardziej ścisłą współpracę z oprogramowaniem – Automap, InControl czy VIP to tylko niektóre z nich. Wykorzystując rozmaite protokoły – zarówno uniwersalne (MCU, HUI) jak i zarezerwowane dla danych producentów, przy pomocy wielu współcześnie dostępnych klawiatur (łączących się z komputerem przez USB) możemy wygodnie sterować z poziomu ich panelu nie tylko sekcją transportu czy mikserem wybranego programu DAW, ale także poruszać się po projekcie. Podobnie w przypadku instrumentów wirtualnych możemy nie tylko wyzwalać dźwięki przy pomocy klawiatury, ale także edytować różne parametry, a nawet przeglądać presety czy łączyć kilka wtyczek w jeden multi-instrument. W niektórych przypadkach ta integracja jest wspierana przez specjalne aplikacje. Oczywiście nie wszystkie modele oferują takie możliwości, ale też nie każdy szuka aż takiej ścisłej współpracy z oprogramowaniem.

W zestawieniu, które publikujemy w tym miesiącu chcielibyśmy zaprezentować na przykładzie produktów sześciu różnych marek, jak zróżnicowane są klawiatury sterujące dostępne na rynku. Modele zgromadzone w zestawieniu przedstawiają cały wachlarz klawiatur jeśli chodzi o ich zakres. Mamy tu po jedenaście modeli cztero- i pięciooktawowych, cztery klawiatury obejmujące 88 klawiszy, osiem modeli dwuoktawowych oraz trzy klawiatury oferujące mniej standardową liczbę klawiszy (w czterech modelach zastosowano mini-klawisze). Oczywiście wszystkie są dynamiczne, a niemal połowa oferuje wsparcie dla funkcji Aftertouch. W gronie tym jest też dziewięć modeli z częściowo doważoną klawiaturą oraz cztery z klawiaturą doważoną i mechanizmem młoteczkowym. W niektórych modelach mamy też możliwość skorzystania z podziału klawiatury nawet na kilka stref.

Oczywiście wszystkie produkty prezentowane w tym zestawieniu wykorzystują do komunikacji z komputerem port USB, a w niektórych jest to zresztą jedyne gniazdo. W ponad połowie modeli jest on też jedyną możliwością pobierania zasilania. Wiele klawiatur oferuje też wejścia dla zewnętrznych kontrolerów nożnych (i to w różnej liczbie), a także tradycyjne złącza MIDI. Oznacza to że modele te nie ograniczają się do sterowania oprogramowaniem lecz mogą współpracować także ze sprzętowymi instrumentami. Co więcej, część daje też możliwość pracy bez konieczności połączenia z komputerem. Naturalnie największe zróżnicowanie panuje wśród kontrolerów, w które wyposażone są poszczególne kontrolery. Dotyczy ono zarówno ich typu jak i ilości. Do dyspozycji możemy mieć suwaki, enkodery i potencjometry obrotowe oraz rozmaite przyciski. Do tego dochodzą kontrolery PITCH BEND i MODULATION (i to niekoniecznie w postaci tradycyjnych „kółek”), joysticki czy kontrolery dotykowe. Wiele modeli jest ponadto wyposażonych w dynamiczne pady różnej wielkości.

Różnorodność kontrolerów powiązana jest najczęściej bezpośrednio z zakresem wykorzystania danej klawiatury do sterowania oprogramowaniem. Co więcej, suwaki, enkodery (lub tradycyjne potencjometry) i przyciski są często lokalizowane tak, aby przy ich pomocy można było wygodnie sterować mikserem programu DAW. Do tego dochodzą dedykowane przyciski do sterowania sekcją transportu, a czasami dodatkowe przyciski przeznaczone do obsługi różnych funkcji programów DAW. W tym miejscu należy też wspomnieć o integracji pozwalającej na mniej lub bardziej ścisłą współpracę z konkretnymi aplikacjami. Dzięki szablonom i protokołom klawiatury umożliwiają wygodne sterowanie najważniejszymi funkcjami. Jednocześnie możemy też wykorzystać klawiatury do sterowania instrumentami wirtualnymi, a dzięki presetom czy mapom kontrolery mogą być powiązane są w tym trybie z innymi parametrami i funkcjami. W przypadku niektórych klawiatur, wygodniejsze programowanie kontrolerów jest możliwe z poziomu dedykowanego edytora programowego, a ponadto z komplecie z większością modeli znajduje się jakiś program DAW. Część klawiatur jest też wyposażona w różne dodatkowe funkcje. Może to być możliwość wyzwalania akordów, arpeggiator czy sekwencer.

Jak widać zatem z tego zestawienia, oferta klawiatur sterujących (której prezentowane modele stanowią jedynie wycinek) jest mocno zróżnicowana dzięki czemu w zależności od tego, do czego będziemy głównie ją wykorzystywać powinniśmy bez trudu znaleźć model, który najbardziej będzie odpowiadał naszym wymaganiom.

KLAWIATURY WG CENY
1) Alesis V MINI – 249 PLN
2) Acorn Masterkey 49 – 329 PLN
3) Novation Launchkey Mini – 350 PLN
4) Alesis V25 – 359 PLN
5) Acorn Masterkey 61 – 399 PLN
6) Arturia MiniLab MkII – 399 PLN
7) Nektar Impact GX49 – 419 PLN
8) Nektar Impact LX25+ – 429 PLN
9) Nektar Impact GX61 – 459 PLN
10) Alesis V49 – 479 PLN
11) Novation Launchkey 25 MkII – 520 PLN
12) Arturia KeyStep – 549 PLN
13) Alesis VI25 – 629 PLN
14) Nektar Impact LX49+ – 649 PLN
15) Novation Launchkey 49 MkII – 660 PLN
16) Alesis V61 – 669 PLN
17) Nektar Impact LX61+ – 729 PLN
18) Arturia KeyLab Essential 49 – 849 PLN
19) Novation Impulse 25 – 850 PLN
20) Alesis VI49 – 889 PLN
21) Novation Launchkey 61 MkII – 890 PLN
22) Alesis VI61 – 1089 PLN
23) Arturia KeyLab Essential 61 – 1090 PLN
24) Alesis Vortex Wireless 2 – 1099 PLN
25) Novation Impulse 49 – 1150 PLN
26) Nektar Impact LX88+ – 1199 PLN
27) Nektar Panorama T4 – 1399 PLN
28) Novation Impulse 61 – 1490 PLN
29) Nektar Panorama T6 – 1599 PLN
30) Studiologic SL73 Studio – 1600 PLN
31) Studiologic SL88 Studio – 1700 PLN
32) Nektar Panorama P4 – 1750 PLN
33) Arturia KeyLab 49 MkII – 1990 PLN
34) Nektar Panorama P6 – 1999 PLN
35) Arturia KeyLab 61 MkII – 2190 PLN
36) Arturia KeyLab 88 – 3290 PLN
37) Studiologic SL88 Grand – 3600 PLN

Zestawienie ukazało się w numerze 10/2018 miesięcznika Muzyk.