Focal CMS 50 i CMS 65 – test monitorów studyjnych

Otrzymaliśmy do testu nowe monitory francuskiej firmy Focal. W ich przypadku inspirujący wygląd idzie w parze z niecodziennymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Firma produkuje zestawy głośnikowe przeznaczone na rynek profesjonalny i audiofilski. Kilka lat temu miałem okazje testować monitory SM8 łączące w sobie cechy typowe obu tych światów. Teraz trafiły do mnie modele CMS 50 i CMS 65, które mogą stanowić ciekawą propozycję na zatłoczonym, ale wciąż poszukującym nowych rozwiązań, rynku monitorów studyjnych.

OPIS

Już podczas wyjmowania monitorów z opakowań ujawnia się bardzo „przyjazne” rozwiązanie – wgłębienie z tyłu tuż pod górną ścianą obudowy ułatwia wyjmowanie i przenoszenie – a gdyby ktoś odwrotnie zapakował (lub ze złej strony otworzył karton), to podobną funkcję uchwytu może pełnić podłużny otwór bass-reflex. Obudowa monitorów to aluminium, oprócz ciekawego wyglądu i możliwości stworzenia dowolnego kształtu taka konstrukcja pozwala na minimalizację rezonansów wewnętrznych. Oprócz tego aluminium jako materiał obudowy pozwala na „integrację” radiatora z tylną ścianą obudowy oraz umieszczenie gwintowanych otworów montażowych w dogodnych miejscach. Również głośniki zastosowane w serii CMS nie są zwyczajne – wysokotonowy to „odwrotna” (wklęsła) kopułka aluminiowo-magnezowa, natomiast niskotonowy ma membranę wykonaną z tworzywa „polyglass”, w skład którego wchodzą szklane mikrokuleczki dodane do papierowej pulpy. Systemy magnetyczne są oczywiście ekranowane, chociaż kto jeszcze używa monitorów CRT? Do transportu oba głośniki zakryte są siatką metalową – w zestawie otrzymujemy sprytnie wygięty drucik umożliwiający usunięcie siatki oraz plastikową osłonę-dyfuzor na głośnik wysokotonowy. Jeżeli w domu są małe dzieci lub wścibskie zwierzęta (albo odwrotnie), można rozważyć pozostawienie metalowych siatek, nawet kosztem brzmienia – wprawdzie kopułka profilaktycznie od razu jest wklęsła, ale…

W zestawie, co jest bardzo miłą niespodzianką, otrzymujemy też wkręcane i wciskane nóżki oraz gumową podkładkę pod monitory z wgłębieniami na rzeczone nóżki – stabilność na biurku wzorowa, a wkręcane, wyższe nóżki pozwalają na pochylenie monitorów. Producent pomyślał nawet o tym, żeby dostarczany z zestawem kabel zasilający miał końcówkę kątową, ułatwiającą przystawienie monitorów do ściany – a gniazdo sieciowe oczywiście jest zagłębione.
Konstrukcyjnie oba monitory są praktycznie identyczne, do tego stopnia, że na zdjęciach trudno je od siebie odróżnić. Jest to dwudrożna aktywna konstrukcja z pięciocalowym lub sześcioipółcalowym głośnikiem niskotonowym. W odróżnieniu od tanich, popularnych monitorów mniejszych rozmiarów moc wzmacniaczy jest całkiem poważna – 60 W + 100 W dla większego i 50 W + 80 W dla mniejszego modelu. Możliwości komutacyjne oraz regulacyjne też są spore – można wprawdzie narzekać na brak wejścia jack 1/4” (jest tylko cinch i XLR, dlaczego nie coraz bardziej popularne gniazdo combo?), w dodatku zastosowane gniazdo XLR nie jest najwyższej jakości, ale pozostałe cechy są wręcz wzorcowe. Przede wszystkim – wyłącznik sieciowy z tyłu oraz wyłącznik typu „standby” z przodu. Obecna w większości poważnych konstrukcji korekcja charakterystyki częstotliwościowej również jest bardziej niż zwykle rozbudowana. Oprócz czteropozycyjnych półkowych korektorów najwyższego i najniższego zakresu mamy czteropozycyjny filtr dolnozaporowy oraz również czteropozycyjny filtr „desktop”, będący filtrem środkowozaporowym o częstotliwości środkowej 160 Hz. Całość dopełnia trzypozycyjny przełącznik skokowy czułości z tyłu i płynny regulator głośności z przodu. Regulacja głośności jest płynna i bez zaskoków – czyli ustawiamy „na maksa” i zapominamy. Inne położenia są też oczywiście dopuszczalne, pokrętło jest zagłębione i przypadkowo trudno coś przestawić.

TESTUJEMY

W końcu trzeba podłączyć i posłuchać… Jako porównanie posłużyły monitory APS Aeon – większe i mocniejsze zwłaszcza od CMS 50, ale co tam. Ważne dla mnie jest to, że mimo sporych rozmiarów i mocy APS-y mają bardzo wyrównane pasmo i nie są „pozbawione środka”, co trochę upodabnia je brzmieniowo do nieodżałowanych NS-10. Stawiając obok mniejsze CMS 50 miałem obawy – czy producent nie przesadził i czy przypadkiem nie usłyszę więcej dołu niż na prawie dwukrotnie większych monitorach APS? Włączamy – i na szczęście mniejsze Focale grają tak, jak wyglądają. Przede wszystkim nic nie jest przesadzone, a środek nie jest schowany. Dłuższe obcowanie pokazuje, że dół jest bardzo czytelny, wyraźny i szybki, nie ciągnie się i choć nie ma go dużo, to monitory umożliwiają kontrolę tego pasma. Moc jest spora, ale dość łatwo zaświecić diody wskazujące na przesterowanie – to, że można słuchać (i coś słyszeć) tak głośno oznacza małe zniekształcenia. Brzmienie całości jest „twarde” i niezwykle precyzyjne – częściowo to zasługa metalowej kopułki wysokotonowej, osobiście wolę w tym miejscu jedwab, choć są zagorzali zwolennicy obu rozwiązań. Precyzja bazy stereo i głębokość – bardzo dobre. Do dłuższej pracy podczas nagrań wokalnych czy montażu prawdopodobnie warto byłoby osłabić nieco najwyższy zakres – może to i nieprofesjonalne, ale przyjemniejsze. Większy model, CMS 65, gra już mocniej i „niżej”. Większa moc ujawnia się szybko – nie tak łatwo wytrzymać przed monitorami z błyskającymi przesterowaniem diodami. Tutaj, zgodnie z danymi technicznymi, dół „schodzi niżej” – ale wydaje mi się, że ten dół nie jest taki twardy i zwarty, jak w mniejszym modelu.

Mimo identycznej konstrukcji i identycznego wyglądu obie wersje grają wprawdzie podobnie, ale jednak trochę inaczej – większy monitor ma wprawdzie wyraźniejszy dół, ale ponieważ środek i góra niewiele się różnią, to wydaje się, że lepszy dół dostajemy kosztem bardzo ważnego pasma środkowego. Nikt raczej nie będzie używał obu modeli w jednym pomieszczeniu na przemian, a różnice są niezbyt ewidentne, ale wrażenie jest właśnie takie, jakby większy model był „jeszcze większy” – a może po prostu w tym tygodniu bardziej podoba mi się twardy i konkretny bas?

Warto zauważyć, że akurat w zakresie najniższego pasma łatwo upodobnić większe zestawy do mniejszych – delikatna ingerencja korektorem półkowym albo nawet lepiej filtrem dolnozaporowym pokazuje, że niższy dół to nie jest wada a zaleta – nie musimy z tego korzystać, a w razie czego możemy. To „w razie czego” to może być nagranie basu z linii – na mniejszych testowanych monitorach bez słuchawek będzie trudno. Oba monitory na skutek zastosowania metalowej kopułki wysokotonowej „przyjemniej” dla mnie brzmią z lekko ściętą górą – ale to jest już kwestia osobistych preferencji. Korektor „desktop”, przeznaczony do stosowania w przypadku umiejscowienia monitorów na biurku to nowa koncepcja, szczerze mówiąc nie ustawiam tak monitorów, a wycinanie częstotliwości 160 Hz jest uzasadnione wtedy, gdy ulega ona wzmocnieniu – w przeciwnym razie nasze nagrania mogą wyjść „bułowate”. Rozumiem, że częstotliwość nie została wybrana przypadkowo i badania firmy uzasadniają ten wybór – w każdym razie warto spróbować i nie przesadzić jednocześnie.

PODSUMOWANIE

Firma Focal znana jest między innymi z produktów audiofilskich. Tym bardziej cieszy, że testowane monitory nie są „przesadzone”, a ich brzmienie jest bardzo wyrównane. Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne pozwoliły na zbudowanie monitorów, które jednocześnie wyglądają i brzmią. Nie jest to sprzęt najtańszy, z drugiej strony są również droższe rozwiązania o porównywalnych parametrach. Zarówno konstrukcja mechaniczna jak i duża moc pozwalają na rozwiązanie największego chyba problemu – czyli uzyskanie twardego i szybkiego basu. To w bezpośredni sposób przekładać się może na jakość naszych produkcji – pod warunkiem, że monitory nie ujawnią bezlitośnie wad naszego pomieszczenia odsłuchowego, bo wszelkie anomalie będą dobrze słyszalne. Jeżeli szukamy czegoś więcej, niż „monitorów aktywnych do tysiąca”, warto zainteresować się francuską propozycją. Nowe monitory Focal z pewnością będą się liczyły na rynku, również tym bardziej „pro”.

Tekst: Przemysław Ślużyński

DANE TECHNICZNE
Moc: 80 + 50 W (CMS 50), 100 + 60 W (CMS 65)
Pasmo przenoszenia: 55 Hz – 28 kHz (CMS 50), 45 Hz – 28 kHz (CMS 65)
Filtr dolnozaporowy: 45 Hz/60 Hz/90 Hz (12 dB/okt.)
Korektor pólkowy niskich częstotliwości (poniżej 450 Hz): -4 dB/-2 dB/0 dB/+2 dB
Korektor półkowy wysokich częstotliwości (powyżej 4.5 kHz): -4 dB/-2 dB/0 dB/+2 dB
Filtr DESKTOP NOTCH: 0 dB/-2 dB/-4 dB/-6 dB dla 160 Hz, Q=2
Ciężar: 7.7kg (CMS 50), 10.5kg (CMS 65)

Orientacyjne ceny: 2372.73 PLN/szt. (CMS 50), 3429.63 PLN/szt. (CMS 65)

Do testu dostarczył:
Sound Service
Am Spitzberg 3
DE-15834 Rangsdorf
tel. w Niemczech: +49 (0) 33708-933-0
Internet: www.sound-service.eu, www.focalprofessional.com

Test ukazał się w numerze 8/2009 miesięcznika Muzyk.