Masz piec gitarowy i chciałbyś do niego podłączyć kilka różnych głośników albo dodatkową kolumnę? Jak urozmaicić brzmienie systemu gitarowego? Może jesteś basistą i chciałbyś zwiększyć swoją sceniczną skuteczność? Zastanawiasz się jak inna kolumna czy głośnik grałaby z Twoim combo? W porozumieniu z warszawskim sklepem muzycznym Pasja, w którym można przetestować różne kolumny, przedstawię podstawowe zasady, którymi trzeba się kierować by nie spalić wzmacniacza, a uzyskać większą siłę koszącą backline’u.
Głośniki/kolumny
Głośniki gitarowe to jeden z elementów kreujących brzmienie, są one jak przekaźniki włączające odpowiednie receptory naszych zmysłów słuchowych. Posiadają odpowiednie opóźnienia, barwę dźwięku, kierunek propagacji ciśnienia akustycznego, a nawet jak twierdzą niektórzy gitarzyści: duszę. Łączenie głośników w kolumny zwiększa siłę dźwięku, zmienia brzmienie i pozwala na więcej w kwestii energii panującej na scenie. Sam głośnik bez obudowy promieniuje słabo albo w ogóle nie promieniuje tonów niskich. Kolumna pozwala ukierunkować dźwięki, a zatem, szczególnie w przypadku kolumn basowych, wybierajmy te z w pełni zabudowanymi bokami i tyłem. W przypadku kolumn gitarowych nie ma to takiego znaczenia. Prawidłowo zaprojektowany bass-reflex wykorzystuje z kolei falę dźwiękową powstającą z tyłu membrany, systemem kanałów przekierowując ją także do przodu. W sprawie jakości komór bass-reflexu musimy już wierzyć producentowi albo własnym uszom. I jeszcze jedno: głośniki neodymowe mają większą siłę magnesów niż ferrytowe, dlatego mogą być mniej masywne (lżejsze) oferując podobną moc. Kupując kolumnę pamiętajmy więc, że to, czy jest ona neodymowa czy ferrytowa nie ma raczej wpływu na brzmienie, ale na komfort podczas transportu.
Wzmacniacz
Idealny wzmacniacz powinien podwoić prąd wyjściowy przy dwukrotnym spadku impedancji kolumn (jeśli tak je skonfigurujemy), zwiększyć prąd czterokrotnie przy czterokrotnym spadku impedancji kolumn itd. Innymi słowy wzmacniacz 50-watowy przy obciążeniu 8 omów powinien być jednocześnie 100-watowy przy obciążeniu 4 omów. Ideały w technice nie istnieją, ale im urządzenie jest im bliższe, tym lepiej. Ze względu na zróżnicowanie impedancji kolumn, nawet nominalnie jednakowych, jest to cecha niezbędna. Dla przykładu, wzmacniacz basowy o mocy 300 W/4 Ohm powinien pracować z kolumną 4 Ohm, o mocy nie mniejszej niż 300 W RMS, lub też z kolumną 8 Ohm o mocy nie mniejszej niż 200 W RMS, ponieważ przy oporności 8 Ohm moc wzmacniacza jest niższa = 200 W. Generalnie przy doborze kolumn należy zachować następującą zasadę: moc kolumny wyrażona w watach (RMS) powinna być większa lub równa mocy wzmacniacza podanej dla określonej oporności kolumny. Oznacza to, że wzmacniacz działa na pełnej mocy tylko z paczką, która ma najniższą dopuszczalną dla owego heada oporność. Ważne też byśmy wpoili sobie zasadę, by nigdy nie używać wzmacniacza lampowego bez obciążenia, czyli bez podpiętej kolumny. Jeżeli do tego dopuścimy, to uzyskamy wysoki poziom napięcia indukowanego, które może uszkodzić (lub nawet zniszczyć) transformatory wyjściowe oraz lampy wzmacniacza.
Praktyka
Jeśli wzmacniacz ma dwa wyjścia na paczki (takie, że podłączenie jednego nie odcina drugiego) wtedy zawsze jest to połączenie równoległe (nie znam wzmacniacza basowego z łączeniem szeregowym). Jeśli gniazdo jest jedno, wtedy dwie kolumny trzeba przed podpięciem połączyć. Można do zrobić na dwa sposoby. Równolegle lub szeregowo.
Połączenia równoległe
• 8 Ohm || 8 Ohm = 4 Ohm, gdzie || oznacza równoległe połączenie – sugerowany wzmacniacz 4-omowy
• 16 Ohm || 16 Ohm = 8 Ohm – sugerowany wzmacniacz 8 Ohm (lampowiec lub tranzystorowiec) lub 4-/6-omowy tranzystorowiec
Gorzej jest z mniej typowymi połączeniami kolumn:
• 8 Ohm || 8 Ohm || 8 Ohm = 2.66 Ohm (niepolecane)
• 16 Ohm || 16 Ohm || 16 Ohm = ~5 Ohm
• 8 Ohm || 16 Ohm = (8 · 16) / (8+16) Ohm = ~5 Ohm
Połączenia szeregowe (liniowe)…
…polega na tym, że głośniki łączymy jak baterie w radiu lub lampki na choince w jeden szereg. W przypadku tego połączenia opory głośników dodają się do siebie. 4 Ohm + 4 Ohm = 8 Ohm. Opór rośnie. Jeśli oporność wszystkich kolumn jest identyczna, wówczas moc rozkłada się równo. Przy różnej oporności moc nie rozłoży się jednakowo, kolumna o mniejszej oporności będzie odbierać odpowiednio więcej mocy.
Poniżej przykładowe konfiguracje połączeń kolumn i ich impedancja:
• dwie kolumny 8 Ohm = 4 Ohm
• trzy kolumny 8 Ohm = 2.7 Ohm
• cztery kolumny 8 Ohm = 2 Ohm
• dwie kolumny 4 Ohm = 2 Ohm
• kolumna 8 Ohm i kolumna 4 Ohm = 2.7 Ohm
• dwie kolumny 8 Ohm i jedna 4 Ohm = 2 Ohm
Tekst: Maciej Warda
Sklep Muzyczny PASJA
ul. Wiktorska 7/11
02-587 Warszawa
Godziny otwarcia: poniedziałek – piątek: 11-19; sobota: 10-14
Kontakt: tel./fax + 48 22 880 00 00
http://sklep-muzyczny.com.pl
![Novation Launch Control XL [MK3] (fot. Novation)](https://muzyk.net/wp-content/uploads/2025/05/launchcontrolxl25-330x220.jpg)