Jaka byłaby muzyka, gdyby nie pogłosy Lexicona? Nie wiadomo, ale na pewno inna. Można zaryzykować stwierdzenie, że w każdym utworze rozrywkowym słyszymy efekt działania produktów firmy Lexicon – a teraz możemy nareszcie słyszeć to jako efekt działania samego algorytmu, bez wspomagania sprzętowego. Lexicon długo bronił się przed wypuszczeniem na rynek swoich algorytmów pod postacią samego kodu. To zrozumiałe – firma sporo zarabiała na produkcji procesorów efektowych. Wyjątki dotyczyły bądź efektów z „niższej półki” do drogich systemów (Lexiverb dla Pro-Tools) bądź były to wtyczki wspomagane sprzętowo (nu-verb). Na szczęście moc współczesnych komputerów przestała być wygodną wymówką i od jakiegoś czasu możemy się cieszyć prawdziwym pogłosem Lexicona w formie wtyczki. Prawdziwym, bo testowany Lexicon PCM Native Reverb to programowy odpowiednik efektów serii PCM (w tym przypadku PCM 96), a seria PCM stoi w jednym rzędzie z flagowymi pogłosami 224, 480 i 960, i nie jest to symulacja „budżetowej” linii procesorów efektowych. Czy tani, czy drogi, Lexicon ma swoje charakterystyczne brzmienie, a algorytmy LARGE HALL czy PLATE, mimo, że niekoniecznie odwzorowujące rzeczywistość, są nadal cenione i często używane, a kto nie ma Lexicona, musi się nieźle nagimnastykować.
Instalacja jest szybka i łatwa – wprawdzie do testów dostałem płytę z plikami instalacyjnymi, ale od razu ściągnąłem ze strony producenta najnowsze wersje, z płyty biorąc tylko kod potrzebny do instalacji licencji na kluczu iLok. Pięć dodatkowych minut w Internecie i na jednym z moich iLoków pojawiła się dwutygodniowa (niestety, tylko dwutygodniowa) licencja. Zresztą każdy posiadacz iLoka może ze strony producenta oprócz plików instalacyjnych pobrać kod umożliwiający na uzyskanie tygodniowej licencji i dogłębne testy, gdyż taka wersja demo nie różni się niczym od wersji komercyjnej – oprócz ograniczonego czasu działania. Z dużą niecierpliwością uruchomiłem starego i wiernego Cubase SX3 i rozpocząłem testy. Pakiet Lexicon PCM Native Reverb Plug-in Bundle składa się z siedmiu wtyczek, każda z nich realizuje inny algorytm pogłosowy: CHAMBER, CONCERT HALL, HALL, PLATE, RANDOM HALL, ROOM i VINTAGE PLATE. Każda wersja algorytmu posiada odpowiednio dużą liczbę presetów, które oczywiście możemy modyfikować i zapisywać. Centralną część okna wtyczki zajmuje „wyświetlacz”, umożliwiający wizualizację efektu w trzech trybach: MULTIBAND czyli obwiednie dla kilku pasm, FREQUENCY czyli analizator widma oraz IMPULSE, czyli widok sygnału z efektem jakby na śladzie edytora DAW. Wygląda to efektownie, a jednocześnie daje sporo informacji o działaniu wtyczki i umożliwia dopasowanie parametrów nawet w gęstym aranżu, gdzie nie do końca wszystko słychać. Interfejs graficzny z suwakami w dolnej części przypomina sterownik LARC, choć suwaków jest aż dziewięć, pozwalają one na płynną zmianę większości parametrów. Po uruchomieniu trybu EDIT uzyskujemy dużą ilość „zakładek”, a w każdej możliwość regulacji parametrów odpowiednich dla danej zakładki czyli elementu algorytmu. To, za co „odpowiadają” poszczególne suwaki na „stronie głównej”, możemy dowolnie modyfikować, aczkolwiek wydaje się, że parametry do regulacji wybrane zostały bardzo dobrze. Warto podkreślić, że zmiana parametrów pogłosu odbywa się bardzo płynnie, a sygnał cały czas jest obecny na wyjściu, nic nie przerywa ani nie trzeszczy – umożliwia to automatyzację parametrów pogłosu i zmiany tych parametrów nie tylko w przerwach, ale również podczas odtwarzania sygnałów i efektu. Niestety, i prawdopodobnie to właśnie jest powód takiej a nie innej konstrukcji wtyczki, jednej rzeczy nie możemy zmienić – algorytmu. Prawdopodobnie zmiana algorytmu powodowałaby przerwy w odtwarzaniu, a to kłóciłoby się z filozofią obsługi – tak czy inaczej mamy siedem różnych wtyczek pogłosowych i od początku musimy wiedzieć, jaki algorytm pogłosowy chcemy zastosować – zmiana algorytmu oznacza zmianę wtyczki i tym samym utratę ustawień, jak choćby czas pogłosu. Wymaga to pełnej świadomości i wiedzy, jaki efekt chcemy uzyskać, ale ponieważ każdy realizator i tak ma „w tyle głowy” wzorce brzmieniowe algorytmów Lexicona, nie jest to zbyt wielki kłopot. Co do brzmienia, od razu napiszę – otóż tak świetnie brzmiącej pogłosowej wtyczki natywnej jeszcze nie spotkałem – kropka. To jest Lexicon „pełną gębą”, w dodatku istotnie lepszy niż siedzący u mnie od dawna w racku MX200 – słychać tę „szlachetność”, obecną w najlepszych światowych nagraniach. Zarówno algorytm HALL, jak i mój ulubiony PLATE bez większych modyfikacji od razu wpasowują się w miks, w każdym przypadku dodając głębi i „tego czegoś”, a przecież w testowych zgraniach nie wymieniałem na Lexicona byle jakiego pogłosu. Oprócz charakterystycznego brzmienia pogłosu wtyczka oferuje też rozbudowany efekt DELAY – wbrew pozorom bardzo przydatny. Trochę brakuje tu dokładnego opisu lub „schematu blokowego”, zależnie bowiem od ustawień parametrów GAIN i FBACK w zakładce ECHOES odbicia są mniej lub bardziej „suche” – wydaje się, że niezależnie od ustawień sprzężenia powinny przechodzić przez pogłos w równym stopniu. Niezwykle istotną i miłą rzeczą jest zapotrzebowanie wtyczki na zasoby procesora – wydawać by się mogło, że droga i rewelacyjnie brzmiąca wtyczka „zje” pół komputera, a okazało się, że na testowym komputerze z procesorem Quad 2.6 GHz zapotrzebowanie jest wręcz na granicy pomiaru – uruchomienie wszystkich siedmiu wtyczek naraz spowodowała obciążenie komputera tylko 7-9%! To, obok brzmienia i łatwości uzyskania odpowiedniego efektu jest dużym atutem testowanej wtyczki. Z dziennikarskiego obowiązku należy wspomnieć, że PCM Native Reverb Plug-in Bundle, tak jak wersja „rzeczywista” czyli PCM 96, pracuje tylko w trybach stereofonicznych i nie ma wersji wielokanałowej – taką wersję w razie potrzeby trzeba sobie stworzyć z dwóch czy trzech instancji.
Dłuższą chwilę spędziłem na poszukiwaniu w swoim arsenale pogłosu, który mógłby się równać z PCM Native Reverb – i znalazłem, instalując w tym celu także wersję RTAS testowanej wtyczki. Jest to ReVibe, kosztująca 1000 USD i wymagająca do działania kart Pro-Tools HD Accel wtyczka firmy Digidesign. Brzmienie „jakościowo” uzyskałem dość podobne, ale jednak nie było to to samo – Lexicon ma wyraźną „modulację” słyszalną w pogłosie, ReVibe jest efektem jakby bardziej „prawdziwym”. Okazuje się jednak, że mimo pewnej słyszalnej „solo” sztuczności brzmienia, w miksie Lexicon sprawdza się lepiej. Prawdopodobnie również z pogłosów TC Powercore można „ukręcić” podobne jakościowo brzmienie, ale są to, podobnie jak ReVibe, wtyczki wspomagane sprzętowo, warto o tym pamiętać, szacując koszty. Z drugiej strony dobre impulsy do pogłosów impulsowych pozwalają na uzyskanie bardzo dobrych efektów, i takie impulsy gromadzę od jakiegoś czasu, ale niestety, zarówno TL Space jak i Waves IR (oraz niezrównany SIR) brzmią wprawdzie bardzo dobrze i równie „gęsto” jak oryginał, ale „statycznie”, podczas gdy każdy dźwięk z PCM Native Reverb brzmi inaczej, a całość jest niezwykle „żywa”. Wniosek z testów porównawczych jest jeden – Lexicon to jest Lexicon, można się do niego zbliżać, ale to Lexicon nadal wyznacza standard.
Czy testowana wtyczka ma wady? Jedną niestety na pewno – jest nią cena. W dzisiejszych czasach darmowego oprogramowania oferującego coraz więcej oraz spadających cen oprogramowania komercyjnego nie wszystkim będzie się łatwo pogodzić z sugerowaną ceną PCM Native Reverb Plug-in Bundle – w końcu jest ona tylko dwukrotnie mniejsza, niż „rzeczywistego”, bardzo drogiego procesora, realizującego te same algorytmy efektowe. No cóż, za jakość trzeba zapłacić, a dla nie mogących pogodzić się z ceną Lexicon ma w swojej ofercie trzykrotnie tańszy pogłos wtyczkowy LXP Native Reverb Plug-in Bundle, tak więc wybór jest. W codziennej praktyce denerwująca jest też konieczność zmiany całej wtyczki dla zmiany algorytmu pogłosu – używanie PCM Native Reverb Plug-in Bundle wymaga pewnej wiedzy, doświadczenia i skupienia. Jeżeli jednak oceniamy możliwości i brzmienie, to Lexicon PCM Native Reverb na razie wśród natywnych wtyczek po prostu nie ma konkurencji – to jest „duży” Lexicon, z odpowiednio „gęstym” i „piaszczystym” brzmieniem, a zapotrzebowanie na moc obliczeniową jest niezwykle małe. Wprawdzie cena powoduje, że nie jest to pogłos dla każdego, ale z pewnością każdy o takim pogłosie marzy – a jak nie marzy, to znaczy, że już ma.
Tekst: Przemysław Ślużyński
DANE TECHNICZNE
Obsługiwane formaty wtyczek: VST, AU, RTAS
Systemy operacyjne:
• Windows XP/Vista/7 (32-/64-bit)
• MacOS X 10.4.10/10.5/10.6
Wymagania sprzętowe:
• PC: procesor 1.6 GHz (Intel, AMD), 1 GB RAM, 100 MB wolnego miejsca na dysku, rozdzielczość monitora 1280 × 800
• MacIntosh: Mac Power PC G5 1.8 GHz, 1 GB RAM, 500 MB wolnego miejsca na dysku, rozdzielczość monitora 1280 × 800
Cena: 4040 PLN + VAT
Do testu dostarczył:
ESS Audio
ul. Graniczna 17
05-092 Łomianki-Dąbrowa
tel. (22) 7514246
Internet: www.essaudio.pl, www.lexiconpro.com
Test ukazał się w numerze 9/2010 miesięcznika Muzyk.
