Ostatnio co raz częściej mówi się o urządzeniach wyprodukowanych w LD Systems. Najwyraźniej przypadły one do gustu muzykom i realizatorom dźwięku. „Głównym bohaterem” poniższego testu jest LAX 12 D – mikser z wbudowanym procesorem efektów. Jest to jedno z pięciu uradzeń wchodzących w skład serii LAX. Miksery różnią się przede wszystkim ilością kanałów oraz najmniejsze z nich jest dostępne w wersji bez procesora efektów. Reszta urządzeń to sześcio-, ośmio- i szesnastokanałowe miksery. Mówiąc o ilości kanałów używa się często dwóch standardów. Tak na przykład testowany mikser może by uznać za dwunastokanałowy – co z reszta jest odzwierciedlono w symbolu modelu, ale de facto jest to mikser ośmiokanałowy. Czemu tak jest?
Odpowiedz jest prosta mamy cztery kanały monofoniczne i cztery stereofoniczne… wprawdzie to daje w sumie dwanaście monofonicznych ale (każdy stereofoniczny możemy tu traktować jako podwójny monofoniczny) lecz do urządzenia podłączymy osiem instrumentów – cztery monofoniczne i cztery stereofoniczne. To tyle, jeżeli chodzi o serię… a teraz czas najwyższy by przyjrzeć się bliżej „głównemu bohaterowi”.
Opis
LAX 12 D umieszczono w zgrabnej metalowej obudowie o wymiarach 315 × 436 × 86 mm, ciężar urządzenia wynosi 5.1 kg co jest całkiem nie dużo jeżeli wziąć pod uwagę fakt iż „adapter” znajduje sie wewnątrz urządzenia – co osobiście uważam za zaletę w przypadku niewielkich mikserów. LAX 12 D jest urządzeniem pozwalającym na obróbkę ośmiu sygnałów (w tym czterech stereofonicznych – wiec razem dwunastu) za pomocą czteropasmowego korektora barwy oraz dwudziestoczterobitowego procesora efektów wyposażonego w sto fabrycznych ustawień. Brzmi imponująco, lecz nie zabiegajmy na przód tylko sprawdźmy wszystkie możliwości testowanego miksera po kolei. Najpierw design: LAX 12 D skonstruowano „na wzór i podobieństwo” dużych mikserów koncertowych – cześć gniazd umieszczono w tylnej bocznej ściance obudowy. Mikser wyposażono w łatwe do zamontowania uchwyty pozwalające na montaż urządzenia w skrzyni transportowej typu rack. Więc nie trzeba takowego zestawu kupować osobno. W dolnej ściance obudowy znajdziemy cztery gumowe podstawki ułatwiające wykorzystywanie urządzenia bez skrzyni transportowej. Teraz sam mikser. Pierwsze cztery kanały są monofoniczne. Ich konstrukcja jest identyczna zatem wykorzystamy opis tylko jednego z nich. Sygnał o poziomie mikrofonowym wprowadzamy do kanału konsolety poprzez symetryczne gniazdo wejściowe typu XLR, oznaczone jako MIC 1 – MIC 4. Przedwzmacniacze mikrofonowe zastosowane w mikserze zapewniają duża dynamikę sygnału przy naprawdę niskim poziomie szumów. Sygnał o poziomie liniowym (zarówno symetryczny jak i niesymetryczny) wprowadzamy poprzez dedykowane gniazdo typu jack 1/4”. Czułość w każdym monofonicznym kanale możemy regulować za pomocą potencjometru obrotowego w zakresach od +15 db do -25 dB dla sygnałów o poziomie liniowym, oraz od 0 dB do +40 dB dla sygnałów o poziomie mikrofonowym. Plastikowe główki potencjometrów GAIN są czarne.
Każdy kanał mikrofonowy wyposażono dodatkowo w filtr górnoprzepustowy. Filtr uaktywniamy za pomocą dedykowanego przełącznika przyciskowego znajdującego się pomiędzy potencjometrem czułości a sekcją korektora barwy. Filtr wycisza odcinek pasma o częstotliwościach niższych niż 75 Hz o 18 dB/okt. Monofoniczne kanały wyposażono w trójpasmowy korektor barwy, który składa się z czterech potencjometrów obrotowych. Zawartość tonów wysokich (ok. 12 kHz) w sygnale możemy regulować za pomocą potencjometru obrotowego oznaczonego jako HIGH w zakresie ±15 dB. Zawartość tonów środkowych możemy regulować za pomocą dwóch potencjometrów obrotowych. Jednym z nich wybieramy częstotliwość w zakresie od 100 Hz do 8 kHz, a drugim regulujemy poziom sygnału w wybranym odcinku pasma w zakresie od –15 dB do +15 dB. Zawartość tonów niskich (ok. 80 Hz) w sygnale możemy regulować za pomocą potencjometru obrotowego oznaczonego jako LOW w zakresie od –15 dB do +15 dB. Gałki wszystkich potencjometrów obrotowych służących do regulacji barwy sygnału są oznaczone białym kolorem nakładki plastikowej. Wyjątek stanowią potencjometry służące do wyboru częstotliwości środkowych – ich gałki są czarne. Sygnał z każdego kanału LAX 12 D może zostać wysłany do dowolnego urządzenia zewnętrznego poprzez gniazdo wyjściowe AUX SEND 1. Poziom sygnału wysyłanego z każdego kanału regulujemy dedykowanym potencjometrem obrotowym Gałki wszystkich potencjometrów obrotowych AUX 1 oznaczono czerwonym kolorem nakładki plastikowej.
Sygnał z każdego kanału LAX 12 D może zostać wysłany do dowolnego urządzenia zewnętrznego poprzez gniazdo wyjściowe AUX SEND 2 lub do wbudowanego procesora efektów. Poziom sygnału wysyłanego z każdego kanału regulujemy dedykowanym potencjometrem obrotowym Gałki wszystkich potencjometrów obrotowych AUX 2 oznaczono pomarańczowym kolorem nakładki plastikowej. Poziomy sum sygnałów wysyłanych poprzez gniazda AUX ( lub do wbudowanego procesora efektów) regulujemy za pomocą dedykowanych potencjometrów obrotowych. Sygnał wysyłany poprzez szyny AUX może być pobierany z każdego kanału zarówno przed korekcja barwy jak i po niej. W celu dokonywania wyboru każdy kanał wyposażono w przełącznik przyciskowy PRE/ POST. W przypadku korzystania z uradzeń zewnętrznych sygnały powrotne z nich można wprowadzić do miksera poprzez dedykowane gniazda STEREO AUX RETURNS. Poziomy tych sygnałów regulujemy za pomocą potencjometrów obrotowych AUX RTN 1 i AUX RTN 2. Sygnał wychodzący z wewnętrznego procesora efektów również można skierować na szynę AUX 1 za pomoc a dedykowanego przełącznika w sekcji AUX RETURN. Sygnał każdego kanału może zostać umiejscowiony w dowolnym punkcie panoramy stereofonicznej, umożliwia to dedykowany potencjometr obrotowy o czarnym kolorze nakładki plastikowej. Poziom sygnału w każdym kanale konsolety możemy regulować za pomocą potencjometru suwakowego. Wszystkie potencjometry suwakowe w kanałach miksera oznaczono białym kolorem nakładki plastikowej. O zbyt wysokim poziomie sygnału wprowadzanego do kanału miksera informuje czerwona dioda PEAK znajdująca się w każdym kanale konsolety.
Kanały monofoniczne dodatkowo wyposażono w gniazda insertowe typu jack 1/4”. Kanałów stereofonicznych nie wyposażono ani w potencjometry GAIN, ani w filtry górnoprzepustowe. Korektory barwy tez są w nich inne – czteropasmowe. Regulacja tonów wysokich i niskich jest identyczna jak i w kanałach monofonicznych. Natomiast regulacje tonów środkowych jest dwupasmowa. Zawartość tonów „wysokiego środka” (ok. 3 kHz) w sygnale możemy regulować za pomocą potencjometru obrotowego oznaczonego jako HIGH-MID w zakresie ±15 dB. Zawartość tonów „niskiego środka” (ok. 500 Hz) w sygnale możemy regulować za pomocą potencjometru obrotowego oznaczonego jako MID – LO w zakresie od –15 dB do +15 dB. Brak płynnej regulacji czułości w kanałach stereofonicznych z powodzeniem zrekompensuje skokowe je przełączenie pomiędzy poziomami – 10 dB i + 4 dB. Sygnał z każdego z kanałów można skierować na alternatywną szynę wyjściową oznaczona w mikserze jako ALT 3-4. w tym celu Każdy z kanałów wyposażono podświetlany na czerwono przełącznik przyciskowy MUTE/ ALT 3-4. poziom sumy sygnałów na szynie dodatkowej regulujemy potencjometrem suwakowym ALT 3-4 znajdującym sie w sekcji Master. Sygnał z szyny ALT 3-4 można skierować na szynę główną za pomocą dedykowanego przełącznika przyciskowego znajdującego sie w sekcji ASSIGN TO MIX. Gdy sygnał z szyny ALT 3-4 nie jest skierowany na szynę główną przełączniki przyciskowe MUTE/ ALT 3-4 służą do wyciszenia sygnału w kanale. Sygnał z każdego kanału może zostać odsłuchany osobno – w tym celu każdy kanał wyposażono w podświetlany na zielono przełącznik przyciskowy SOLO. Sygnał może być pobierany zarówno przed jak i po korekcji oraz ustawieniu poziomu sygnału w kanale. Przełączenia trybów PFL i AFL dokonujemy za pomocą dedykowanego przełącznika przyciskowego. Oprócz tego mikser wyposażono w parę gniazd wejściowych typu cinch, poziom sygnału wprowadzonego poprze nie możemy regulować za pomocą dedykowanego potencjometru.
Kolejna para gniazd typu cinch – służy do wysyłania sygnału do zewnętrznego urządzenia rejestrującego. Poziom sygnału na głównej szynie regulujemy za pomocą dwóch potencjometrów suwakowych ich nakładki plastikowe są czerwone. Poziom sumy sygnałów wyjściowych odzwierciedla podwójny rząd diod odpowiadających następującym poziomom: -30 dB, -20 dB, -10 dB, -7 dB, -4 dB, -2 dB, 0 dB, +2 dB, +4 dB, +7 dB, +10 dB oraz wyższemu – CLIP. Sumę sygnałów możemy wysyłać do systemu nagłośnieniowego lub rejestrującego poprzez dwie pary gniazd wyjściowych. Parę gniazd wyjściowych typu XLR, oraz parę gniazd wyjściowych typu jack 1/ 4”. Oprócz tego mikser wyposażono w parę gniazd wyjściowych typu jack 1/4” na które kierujemy sygnał z szyny ALT 3-4, oraz identyczną parę gniazd wyjściowych oznaczonych jako CONTROL ROOM. Poziom sygnały wysyłanego na te gniazda regulujemy dedykowanym potencjometrem obrotowym, który również reguluje poziom sygnału na wyjściu słuchawkowym. Na złącza gniazd wejściowych XLR możemy podać zasilanie typu Phantom. Dokonamy tego za pomocą dedykowanego przełącznika.
Czas na opis procesora efektów. Obsługa tego procesora jest wyjątkowo prosta. Przełącznikiem przyciskowo /obrotowym wybieramy program a dwu pozycyjny wyświetlacz informuje nas o numerze lub oznaczeniu tego programu. Obok znajduje sie opis programów. Są to: ECHO (00 do 09), ECHO / VERB (10 do 19), TREMOLO (20 do 29), PLATE (30 do 39), CHORUS (40 do 49), VOCAL (50 do 59), ROTARY (60 do 69), SMALL ROOM (70 do 79), FLANGE / VERB (80 do 89) i LARGE HALL (90 do 99)
Wrażenia
Możliwości LAX 12 D są imponujące. Urządzenie sprawuje się doskonale – jakość przetworników mikrofonowych oraz brzmienie procesora efektów jest bardzo dobra. Nieczęsto też można spotkać gniazda insertowe w tego typu mikserach. LAX 12 D oferuje dobrą dynamikę sygnałów – nic nie jest spłaszczone, tak jak to często ma miejsce w niedrogich mikserach. Urządzenie jest bardzo wygodne w obsłudze. Myślę, że największe wrażenie w tym teście powinien wywołać opis możliwości urządzenia z adnotacją że to wszystko, co zostało opisane – naprawdę funkcjonuje i brzmi dobrze.
Podsumowanie
LAX 12 D to produkt godny polecenia dla wszystkich, którzy doceniają dobre brzmienie i nie chcą wydać fortunę na sprzęt. Mikser sprawdzi sie na scenie w przypadku muzyków wykorzystujących własne systemy odsłuchowe (douszne lub tradycyjne), a także w małym systemie nagłośnieniowym w klubach, pubach, salach konferencyjnych i domowych studiach nagraniowych.
Tekst: Jan Marek
DANE TECHNICZNE
Liczba kanałów: 8 (4 mono + 4 stereo)
Korekcja: 3-pasmowa z „przemiatanym” środkiem (mono), 4-pasmowa (stereo)
Liczba wysyłek AUX: 2
Zasilanie Phantom: tak
Procesor efektów: 100 programów
Wymiary: 315 × 436 × 86 mm
Ciężar: 5.1 kg
Cena: 249 EURO
Do testu dostarczył:
Adam Hall GmbH
Rudolf-Diesel-Straße 5
D-61267 Neu-Anspach
Niemcy
Internet: www.adamhall.com, www.ld-systems.com
Test ukazał się w numerze 4/2008 miesięcznika Muzyk.
