IK Multimedia SampleTank 1.1 – test aplikacji dla iOS

W roku 2000 włoska firma IK Multimedia po raz pierwszy zaprezentowała wirtualny sampler dla komputerów PC i Mac, wykorzystujący specjalnie zaprojektowane biblioteki multipróbek. SampleTank, bo o nim mowa po pewnym czasie trafił do sprzedaży, a w kolejnych latach ukazywały się nowe wersje programu, a także nowe biblioteki. Od kilku lat komputerowy SampleTank „zatrzymał się” na wersji 2.5 i oferowany jest zarówno w dwóch odmianach płatnych oraz w pełni funkcjonalnej choć skromniejszej darmowej. W ostatnich latach firma zaczęła wypuszczać na rynek aplikacje dla urządzeń marki Apple oparte na dostępnych dotychczas w jej ofercie programach. Pojawienie się SampleTank w tej formie było zatem tylko kwestią czasu…

Rzeczywiście, w październiku ubiegłego roku zaprezentowana została pierwsza wersja programu SampleTank dla urządzeń mobilnych z systemem iOS, przystosowana do pracy na smartfonie iPhone oraz odtwarzaczu iPod Touch. Na wersję uniwersalną wykorzystującą także w pełni potencjał oferowany przez tablety iPad/iPad 2 trzeba było czekać do grudnia. Wtedy do zaprezentowano uaktualnioną aplikację, która nie dość że może pracować na wszystkich trzech typach urządzeń marki Apple to jeszcze została wzbogacona o nowe możliwości.

Tak jak w przypadku innych aplikacji iOS instalacja programu po zakupie i pobraniu ze sklepu odbywa się automatycznie i „samoistnie”. SampleTank 1.1 to ponad 750 MB do ściągnięcia, zatem im szybsze połączenie tym lepiej. Interfejs graficzny aplikacji różni się od wirtualnego panelu programu znanego użytkownikom komputerów PC i Mac chociaż pewne podobieństwa – zresztą nie bez powodu – są widoczne. Naturalnie, w tym przypadku przystosowano go do obsługi przy pomocy ekranu dotykowego. W przypadku wersji dla tabletów, trzy najważniejsze „zakładki” wirtualnego panelu sterowania to SOUNDS, KEYS i PADS. Pierwsza z nich co prawdziwe centrum zarządzania dające dostęp do barw, patternów oraz presetów i składających się na nie partii. Tu także znajdziemy „pokrętła” regulujące parametry barw, pasek kontrolujący ogólną głośność i tempo, a także ekranową klawiaturę oraz kontrolery PITCH BEND i MODULATION. Podobnie jak w innych aplikacjach, dostęp do wyższych czy niższych oktaw uzyskamy przesuwając klawiaturę. Możemy ją także zablokować w dowolnym miejscu aby uniknąć przypadkowego przesunięcia. Druga zakładka (KEYS) udostępnia przede wszystkim dwa manuały których aktualną pozycję możemy ustawiać niezależnie od siebie (także z blokadą). Mamy też możliwość zmiany wielkości wirtualnych klawiszy, a także wyboru jednej z 15 skal. Oprócz standardowej chromatycznej do dyspozycji mamy też miksolidyjską, pentatoniczne (dur i moll), dorycką, bluesowe (dur i moll), hiszpańską, japońską, cygańską i inne. Określić możemy nie tylko samą skalę ale także jej tonację. Trzeci z głównych ekranów daje dostęp do szesnastu padów, które najlepiej sprawdzą się przy tworzeniu partii perkusyjnych, chociaż możemy je wykorzystać grając dowolną barwą. Poszczególne instrumenty zestawu perkusyjnego są fabrycznie przypisane do konkretnych padów, ale możemy ich konfigurację dowolnie zmienić dostosowując ustawienie do własnych preferencji. To samo dotyczy komunikatów NOTE w przypadku barw innych instrumentów (dodatkowo nie jesteśmy tu ograniczeni do 16 padów ale mamy dostęp do pełnego zakresu dźwięków). W zakładce tej znajdziemy też sekcję rejestratora MIDI. Program udostępnia także kilka dodatkowych funkcji, takich jak regulacja dynamiki wirtualnej klawiatury (płynna od SOFT do HARD) oraz latencji (LOW lub ULTRA LOW).

Podobnie jak wersja znana z komputerów SampleTank dla iOS to aplikacja odtwarzająca multipróbki rozmaitych instrumentów – akustycznych, elektrycznych czy elektronicznych. Ten wirtualny moduł dźwiękowy został wyposażony fabrycznie w 136 barw/instrumentów (4 z nich dostępne dopiero po rejestracji), podzielonych na szesnaście kategorii: Drums, Bass, Guitar, Piano, Electric Piano, Organ, Chromatic, Strings, Brass, Woodwinds, Synth Lead, Synth Pad, Voices, Ethnic, Percussion, Sound FX. Każda z nich zawiera od kilku do kilkunastu programów barw (najbardziej obszerna Synth Lead ponad 20). To oczywiście nie wszystko, gdyż tak samo jak w przypadku komputerowej odmiany SampleTank, także tu mamy możliwość kupienia dodatkowych bibliotek próbek (nie możemy kupować pojedynczych barw, a jedynie tematyczne rozszerzenia Expansion Pack obejmujące od kilku do kilkudziesięciu barw). Ogółem dostępnych jest obecnie ponad 500 barw/instrumentów dla programu SampleTank. Dostępna jest także darmowa wersja aplikacji (SampleTank Free), z którą dostarczanych jest tylko 8 instrumentów (pozostałe trzeba dokupić).

Ci, którzy mieli już do czynienia z programem SampleTank na komputerze PC lub Mac, wiedzą czego w przybliżeniu można spodziewać się po jego odmianie dla urządzeń mobilnych. Choć załączona biblioteka multipróbek nie jest tak obszerna jak w SampleTank 2.5 XL to i jak jest w czym wybierać, a co ważniejsze barwy prezentują dobry poziom (w końcu ponad dekada prac nad tworzeniem instrumentów wirtualnych opartych na próbkach robi swoje). Do dyspozycji mamy w miarę obszerną, a na pewno zróżnicowaną kolekcję odwzorowanych programowo instrumentów. Jest w czym wybierać, a wiele spośród dostępnych barw jest naprawdę interesujących i to zarówno ze względu na jakość i jak i charakter.

Tak jak wersja komputerowa także ten SampleTank pozwala na edycję barw/instrumentów, choć w mniejszym zakresie. Do dyspozycji mamy mimo wszystko szereg różnych parametrów, których wartości możemy zmieniać, nie mamy jednak możliwości dodawania czy odejmowania elementów, które są już fabrycznie przypisane do danej barwy. W pierwszym bloku (takim samym dla każdej barwy) znajdziemy regulację głośności, położenia w panoramie i transpozycji (±24 półtony), a także filtr z rezonansem oraz generator obwiedni AR. Kolejne parametry zmieniają się w zależności od wybranej barwy, a do dyspozycji możemy mieć np. kompresor (pojedynczy jak i powiązany z 3-pasmowym korektorem) oraz efekty DELAY, REVERB, CHORUS, CRUSHER, DISTORTION, FLANGER, OVERDRIVE, ROTARY, SLICER, TREMOLO, WAH i inne. Wprowadzane zmiany dotyczą tylko aktywnej barwy, ale wyjątkiem jest pogłos, którego regulacja wpływa na wszystkie partie składowe presetu. Zmienione ustawienia parametrów zapisywane są nie w samej barwie lecz w presecie, w którym akurat jej używamy.

SampleTank charakteryzuje się 4-częściowym Multitimbral. Jest to co prawda mniej niż w wersji dla komputerów PC/Mac ale pamiętajmy że jest to aplikacja dla urządzeń mobilnych. Tak czy inaczej możliwe jest dzięki temu tworzenie presetów składających się maksymalnie z czterech pojedynczych barw. Każda z partii może być przypisana do dowolnego kanału MIDI (standardowo jest to 1-4). Poszczególne partie presetu możemy aktywować w dowolnej konfiguracji, a dzięki dużym „ikonom” przełączanie i łączenie barw składowych. Możliwość jednoczesnego wykorzystywania kilku partii dostępna jest jednak wyłącznie z poziomu zewnętrznej klawiatury, jako że ta ekranowa obsługuje tylko jedną, ostatnio aktywną barwę składową. W przypadku sterowania aplikacją przy pomocy klawiatury z możliwością podziału na strefy, możemy aktywować wszystkie partie w SampleTank i włączać/wyłączać je (a właściwie powiązane z nimi strefy) z poziomu sprzętowego kontrolera. Nie musimy wtedy sięgać do ekranu tabletu. Wykorzystanie instrumentu umożliwiającego podział klawiatury daje ponadto możliwość odpowiedniego rozłożenia poszczególnych barw składowych presetu na długości klawiatury. W programie nie mamy takiej możliwości odpowiadającej funkcji SPLIT, chociaż poszczególne barwy są zróżnicowane jeśli chodzi o fabrycznie przypisany im zakres. Jeśli nie dysponujemy klawiaturą sterującą dającą możliwość podziału na strefy czy warstwy, a też chcielibyśmy wykorzystać kilka barw jednocześnie, możemy ustawić w aplikacji jedną wartość dla wszystkich co pozwoli uzyskać efekt funkcji LAYER i da możliwość grania wszystkimi (lub wybranymi) barwami naraz. Jak pisałem powyżej, zmiany wprowadzane w barwach są zapisywane w presetach. Dzięki temu możemy np. rozłożyć poszczególne partie w panoramie stereo czy też niezależnie je transponować. W pamięci instrumentu zapisano 24 presety fabryczne (część z nich wykorzystuje barwy niedostępne w podstawowej wersji) oraz miejsce na 96 stworzonych przez użytkownika.

Każdej kategorii barw przypisano właściwy jej zestaw patternów czyli zaprogramowanych sekwencji MIDI (jest ich ogółem ponad tysiąc). Za ich wyzwalanie odpowiadają odpowiednio oznaczone klawisze, znajdujące się poniżej typowego dla grania zakresu klawiatury (C-1 – C0). Dotyczy to nie tylko klawiatury ekranowej, ale realizowane może być także z poziomu podłączonej klawiatury zewnętrznej. Co jednak, jeśli chcielibyśmy grać z większym „rozmachem” i nie chcielibyśmy być nagle zaskoczeni odtwarzanymi przez program frazami. Okazuje się że SampleTank pozwala na wyłączenie patternów (i to niezależnie dla każdej z czterech partii), a służy do tego dedykowany „przycisk” w zakładce KEYS. Po dezaktywacji mamy do dyspozycji cały zakres klawiatury. W przypadku dostępnych dla większości kategorii barwowych patternów melodycznych czyli mniej lub bardziej rozbudowanych fraz, mamy do czynienie z sytuacją podobną do tej znanej z keyboardów – odtwarzana sekwencja jest transponowana w zależności od wybranego klawisza czyli powiązanego z nim dźwięku. Można zatem uznać część klawiatury odpowiedzialną za patterny za sekcję akompaniamentu. W przypadku zestawów perkusyjnych do dyspozycji mamy ponad 140 podkładów rytmicznych (każdy w maksymalnie sześciu odmianach przypisanych do klawiszy C0-F0). Tempo każdego z patternów jest ustalone fabrycznie, ale możemy je regulować (także przyciskiem TAP TEMPO).

Od wersji 1.1 w programie dostępny jest 4-ścieżkowy rejestrator MIDI. Dzięki temu możemy nagrywać sekwencje zbudowane z maksymalnie czterech partii instrumentalnych. Rejestracja materiału odbywa się w trybie ciągłym z możliwością dogrywania kolejnych śladów do pierwszego (overdub). Sekwencja może zostać zapętlona (maks. 32 takty), a do dyspozycji mamy także funkcję kwantyzacji i metronom. SampleTank daje też możliwość usunięcia wybranej ścieżki, a także edycji materiały z poziomu padów (możemy usunąć z konkretnego śladu wszystkie dźwięki o danej wysokości). Podczas nagrywania możemy zarówno wykorzystywać patterny jak i grać wszystko „z ręki”. Nie ma żadnego problemu aby np. skorzystać z gotowych podkładów rytmicznych czy fraz instrumentalnych, a pozostałe partie dogrywać samemu. Do zarządzenia nagranymi sekwencjami służy specjalna podstrona. Program pozwala też na eksport nagranego materiału MIDI jako pliku audio (z wykorzystaniem barw użytych w czasie nagrywania).

Jedną z ważniejszych dla obsługi aplikacji nowości, które pojawiły się wraz z wersją 1.1 jest możliwość współpracy z interfejsami innych producentów niż tylko IK Multimedia. Oznacza to że nie jesteśmy ograniczeni tak jak jest to nadal w przypadku AmpliTube lecz możemy sięgnąć także po inne rozwiązania niż tylko iRig MIDI. Dzięki temu, w połączeniu z odpowiednim urządzeniem, tablet z zainstalowanym na nim programem SampleTank może stać się niejako modułem dźwiękowym. Aplikacja udostępnia dwa tryby pracy z interfejsami, między którymi możemy wybierać w wypadku pojawiania się zniekształceń sygnału.

PODSUMOWANIE

SampleTank to produkt obecny na rynku od ponad dekady, mający już ustaloną markę. Jego najnowsze wcielenie przeznaczone dla urządzeń mobilnych z systemem iOS jest ciekawym uzupełnieniem oferty IK Multimedia. Przy odpowiedniej konfiguracji sprzętowej czyli dodatkowych urządzeniach zewnętrznych może stać się uniwersalnym modułem dźwiękowym, po który możemy sięgać w różnych sytuacjach. W miarę obszerna (tym bardziej po dokupieniu dodatkowych banków) biblioteka barw oraz możliwość tworzenia presetów złożonych z maksymalnie czterech różnych partii instrumentalnych z pewnością przemawiają na plus aplikacji. To samo można powiedzieć o łatwej i wygodnej obsłudze programu. Kilka różnych kontrolerów ekranowych (klawiatura, pady) oraz możliwość współpracy z zewnętrznymi instrumentami MIDI to kolejne zalety tego wirtualnego sample playera. Trochę szkoda, że edycja ogranicza się tylko do zmiany wartości przypisanych na stałe parametrów, ale i tak umożliwia ona osiągać interesujące efekty. Ciekawym dodatkiem jest też rejestrator MIDI z możliwością eksportu pętli audio. Biorąc pod uwagę wszystkie funkcje i możliwości oferowane przez tę wersję SampleTank można uznać ją za interesującą pozycję wśród aplikacji muzycznych. Naturalnie nie przynosi ona ze sobą jakichś nowatorskich rozwiązań, ale jest stabilnym, uniwersalnym instrumentem wirtualnym na platformę Apple.

Tekst: Grzegorz Bartczak

Producent: IK Multimedia, www.ikmultimedia.com

Ceny: SampleTank – 15.99 EUR; banki Expansion Pack – od 3.99 EUR (wszystkie w jednym pakiecie 31.99 EUR)

Test ukazał się w numerze 3/2012 miesięcznika Muzyk.