Focusrite ISA Two – test przedwzmacniacza

Otrzymaliśmy do testu przedwzmacniacz mikrofonowy firmy Focusrite o nazwie ISA Two. Biorąc pod uwagę nazwę, nowy przedwzmacniacz mógłby być albo rozwinięciem koncepcji znanego i testowanego na naszych łamach przedwzmacniacza ISA One, albo po prostu dwoma wzmacniaczami ISA One w jednej obudowie. Tak jednak nie jest, ISA Two, jakkolwiek podobna do wspomnianego modelu jednokanałowego, oprócz tego, że jest przedwzmacniaczem podwójnym, różni się paroma szczegółami od ISA One – a ponieważ „diabeł tkwi w szczegółach”, zajmijmy się tymi szczegółami.

Focusrite ISA Two to podwójny przedwzmacniacz mikrofonowy zamknięty w standardowej obudowie rack o wysokości 1U. Jest to wzmacniacz całkowicie półprzewodnikowy, jednak tradycyjnie dla serii ISA wyposażony w transformator mikrofonowy, i to nie byle jaki, tylko firmy Lundahl. Stopień wyjściowy jest elektroniczny, nie ma transformatora wyjściowego. W środku mamy bardzo dużo elementów elektronicznych, ważną cechą testowanego przedwzmacniacza jest zastosowanie w nim dość dużej liczby przekaźników – praktycznie każda funkcja przełączana jest przekaźnikami. Oznacza to nie tylko większą niezawodność, ale przede wszystkim skrócenie drogi sygnału do minimum. Transformator mikrofonowy i pierwsze stopnie wzmacniacza są umieszczone bezpośrednio przy gnieździe wejściowym XLR, a regulatory i przełączniki na przedniej ściance, dość daleko, dzięki zastosowaniu przekaźników mamy pewność, że sygnał mikrofonowy nie musi dochodzić do czoła urządzenia i połączenia są najkrótsze z możliwych. Podwójna korzyść wynika też z zastosowania zasilacza impulsowego – oprócz automatycznego wyboru napięcia sieciowego nie ma dużego transformatora sieciowego, który nawet w wersji toroidalnej trochę „sieje” zakłóceniami. Zasilacz impulsowy daje trochę większe napięcia, tak główne zasilające jak i fantom, są one na płycie głównej stabilizowane tradycyjnymi stabilizatorami o działaniu ciągłym. Jedyną cechą urządzenia, które może budzić wątpliwości purystów, jest fakt, że mimo oczywistej marki Focusrite i niewątpliwie wyspiarskiego projektu zostało ono wyprodukowane w Chinach. Cóż, znak czasów, mi to nie przeszkadza, a konstrukcja jest naprawdę solidna.

ISA Two to nie jest prosty podwójny przedwzmacniacz. Wprawdzie brakuje mu niektórych funkcji jednokanałowego poprzednika, ale za to ma inne, moim zdaniem bardziej przydatne w profesjonalnym studiu. Zacznijmy od początku – podstawową cechą przedwzmacniaczy ISA jest zmienna impedancja wejściowa, a do wyboru mamy cztery wartości: LOW, ISA110, MED i HI. Mamy możliwość wyboru trzech wejść – mikrofonowego, liniowego albo instrumentalnego. Kolejne już tylko podwójne przełączniki załączają płynnie regulowany filtr dolnozaporowy, pętlę insertową (uwaga – symetryczną, zrealizowaną na dwóch gniazdach jack TRS), zasilanie fantom i odwracanie polaryzacji. Dużym skokiem 30 dB zmieniane jest też globalne wzmocnienie toru mikrofonowego, oprócz tego regulowane obrotowym przełącznikiem od 0 dB do 30 dB w skokach co 10 dB i płynnie w zakresie 20 dB. To wszystko razem oznacza maksymalne wzmocnienie aż 80 dB, przy jednoczesnym wzmocnieniu minimalnym 0 dB, czyli braku konieczności stosowania tłumika PAD na wejściu mikrofonowym. Filtr dolnozaporowy o nachyleniu 18 dB/okt. jest przestrajany płynnie w zakresie 16 – 420 Hz. Rozwiewając obawy – wszystkie przełączniki zapamiętują swoje ustawienia po wyłączeniu zasilania, wyjątkiem jest fantom, urządzenie włącza się zawsze z wyłączonym fantomem. Jak być może czytelnicy pamiętają, oprócz nietypowej obudowy w modelu ISA One rzucał się w oczy duży miernik VU – w testowanym przedwzmacniaczu jest tylko linijka diodowa, wyskalowana nietypowo jak na całkowicie analogowe urządzenie w „cyfrowych” wartościach z maksymalną wartością 0 dBFS. Małe pokrętło z tyłu pozwala zestroić wskazania tego miernika z interfejsem audio, z którym przedwzmacniacz współpracuje, tak, że wskazania pokrywają się mniej więcej ze wskazaniami miernika w DAW. Zakres regulacji jest wystarczająco duży. To ciekawe rozwiązanie uzasadnia istnienie miernika diodowego w przedwzmacniaczu, ponieważ w normalnych warunkach jest on najczęściej ozdobą, bo nie do końca wiadomo, co wskazuje, a zresztą i tak jest zawsze „na czerwonym”. Przedwzmacniacz ISA Two ma na płytce drukowanej zostawione sporo miejsca na układy scalone i inne elementy – zapewne realizujące funkcję przetwornika analogowo-cyfrowego, ale nic więcej na ten temat nie wiadomo.

Ponieważ konstrukcja przedwzmacniacza ISA nie jest niczym nowym, wiedziałem doskonale, czego się spodziewać – i nie zawiodłem się. Nie jest to urządzenie „kolorujące” brzmienie i to słychać. Jest to „czysta”, czysto brzmiąca konstrukcja półprzewodnikowa o ograniczonych możliwościach wewnętrznego przesterowania czy choćby „nasycenia” sygnału – w odróżnieniu od podobnych konstrukcji z dwoma regulatorami poziomu, pozwalającymi znacząco zmniejszyć poziom w stopniu wyjściowym. Nie ma w torze sygnałowym żadnych elementów koloryzujących – wysokie pasmo jest czyste, precyzyjne i bez śladu zniekształceń, a zastosowany transformator najlepszy z najlepszych, o niskich zniekształceniach i szerokim paśmie przenoszenia w szerokim zakresie poziomu sygnału. Ten przedwzmacniacz ma być czysty i przeźroczysty – i taki jest. Nagrywane ślady, głównie wokalne, są bliskie, czyste i jasne, oczywiście bez jakichkolwiek śladów zakolorowania czy zniekształceń. Przedwzmacniacz jest bardziej czysty niż charakterystyczny, choć ta czystość brzmienia nie jest „zimna”, tylko zdecydowanie „szlachetna”. Jedyną drogą wpływania na brzmienie i jego „zabrudzenie” jest możliwość modyfikacji impedancji wejściowej – ale ta zmiana wpływa na brzmienie mikrofonu a nie przedwzmacniacza. Do dyspozycji mamy cztery wartości, obok standardowej 2.4 kOhm oraz charakterystycznej dla przedwzmacniacza ISA trochę niższej, ale jeszcze „w normie” 1.4 kOhm także dwie skrajne – HI o wartości 6.8 kOhm oraz LOW o „telekomunikacyjnej” wartości 600 Ohm. W klasycznych konstrukcjach transformatorowych zmiana impedancji wejściowej wiąże się ze zmianą przekładni transformatora a więc i zmianą wzmocnienia, niższa impedancja wejściowa jest raczej konsekwencją chęci uzyskania większego wzmocnienia – w ISA Two przy zmianie impedancji wzmocnienie się nie zmienia. Sprawa zmiennej, a w zasadzie niższej niż standardowa impedancji wejściowej jest dość skomplikowana – z elektrycznego punktu widzenia to przecież nic dobrego. Okazuje się jednak, że w pewnych warunkach obniżenie impedancji obciążenia mikrofonu pozwala wydobyć z niego cechy, które w normalnej eksploatacji się nie manifestują. Trzeba przyznać, że nie zawsze, czy nawet raczej rzadko, spadek poziomu i radykalna zmiana (w zasadzie to pogorszenie) równomierności pasma przenoszenia mikrofonu są pożądane, ale w czasach daleko idących eksperymentów warto spróbować, różne rezonanse i garby charakterystyki mogą być ciekawe. Nie dotyczy to mikrofonów pojemnościowych, które raczej nie powinny być nadmiernie obciążane – oprócz większych zniekształceń i gorszego brzmienia niewiele więcej osiągniemy, choć oczywiście można próbować, nic się nie popsuje. Przedwzmacniacz ISA Two nie wyciska swojego piętna na nagrywanym sygnale, jest on raczej precyzyjnym narzędziem, przekazującym sygnał bez zmian czy zniekształceń. Obecność transformatora wejściowego również nie wpływa na zakolorowanie, to nie ta klasa, i urządzenia i transformatora, można jednak mieć nadzieję, że brzmienia perkusyjne uzyskają pewne „złagodzenie” – jest to chyba jednak zjawisko na pograniczu sugestii.

Wejście instrumentalne to miły dodatek, choć w tej klasie sprzętu rzadko będzie wykorzystywane. W dodatku sygnał raczej omija istotną część układu, czyli stopnie wejściowe i transformator. Pewną przeszkodą może też być tradycyjnie wysoka czułość takiego wejścia – nawet interfejs skalibrowany na +4 dBu -18 dBFS da się przesterować. Dotychczas testując wejścia instrumentalne interfejsów i przedwzmacniaczy używałem pasywnego basu – i to był błąd. Mój bas (stary Squier Precision) działa dobrze, i myślałem, że ma całkiem duży poziom sygnału – ale mocna gitara z humbem blisko strun przesterowuje interfejs bez problemu nawet na minimalnym wzmocnieniu +10 dB. Po co wzmocnienie +40 dB? To już pozostanie tajemnicą producenta. To jednak jest tradycyjny problem, znany użytkownikom i chyba konstruktorom. Filtr dolnozaporowy nie trafia się często, a przestrajany to prawdziwa rzadkość – tym bardziej docenić trzeba szeroki zakres regulacji częstotliwości granicznej jak i możliwość całkowitego wyłączenia układu filtra z toru sygnałowego – choć wydawałoby się, że minimalna częstotliwość 16 Hz nikomu nie powinna przeszkadzać. Filtr działa również na wejściu instrumentalnym.

W zasadzie w przedwzmacniaczu ISA Two poza czułością wejść instrumentalnych podoba mi się wszystko. Jeżeli miałbym się doszukiwać, to wprowadziłbym prostą modyfikację polegającą na zamianie „kapturków” na pokrętłach – teraz jest tak, że żółte pokrętła to regulatory płynne, a szare to przełącznik. Moim zdanie lepiej byłoby odróżnić kolorystycznie regulację wzmocnienia (na żółto) i filtr dolnozaporowy (kolorem szarym) – w czasie testów zbyt często kręciłem filtrem, chcąc zmienić poziom. Ale to drobiazg, zresztą możliwy do „naprawienia” samemu w parę sekund. Przedwzmacniacz ISA Two to klasowy sprzęt studyjny. Znajdzie zastosowanie w wielu sytuacjach, a z każdej wyjdzie obronną ręką. Nie jest to przedwzmacniacz dla zwolenników „ocieplania” brzmienia, ci zresztą szukają rozwiązań zdecydowanie tańszych. ISA Two zresztą, prawdopodobnie dzięki dalekowschodniej produkcji, jest zadziwiająco tanim urządzeniem – może niekoniecznie w zasięgu każdego pasjonata, ale cena naprawdę zaskakuje i warto ją sprawdzić. Jakość też można sprawdzić, tradycyjnie przedwzmacniacze firmy Focusrite takich testów się nie boją.

Tekst: Przemysław Ślużyński

DANE TECHNICZNE
Impedancja wejściowa:
• Mikrofon:
· LOW = 600 Ohm
· ISA110 = 1400 Ohm
· MED = 2400 Ohm
· HIGH = 6800 Ohm
• Linia 10 kOhm
• Instrument 2 MOhm
Wzmocnienie:
• Mikrofon: 0 dB do 80 dB w krokach po 10 dB oraz 30 dB oraz 20 dB płynnie
• Linia: -20 dB do +10 dB w krokach po 10 dB oraz 20 dB płynnie
• Instrument +10 dB do +40 dB płynnie
Filtr dolnozaporowy: 16-420 Hz, 18dB/okt
Wejścia/wyjścia: MIC INPUT [XLR] × 2, LINE INPUT × 2, INSTRUMENT INPUT × 2, OUTPUT [XLR] × 2, INSERT (SEND, RETURN) × 2
Wymiary: 480 × 280 × 44 mm
Ciężar: 3.7 kg

Cena: 3650 PLN

Do testu dostarczył:
AudioTech
ul. Łagiewnicka 20
02-860 Warszawa
tel. (22) 6482935
Internet: www.audiotechpro.pl, www.focusrite.com

Test ukazał się w numerze 10/2012 miesięcznika Muzyk.