Muzyczny skansen: Korg DW-8000

W ostatnich odcinkach systematycznie poruszamy się w okresie lat osiemdziesiątych. W tym czasie technologia produkowanych instrumentów elektronicznych rozwijała się z roku na rok coraz szybciej, na rynku muzycznym pojawiało się coraz więcej syntezatorów, automatów perkusyjnych, pierwszych samplerów i programów komputerowych. System MIDI, który pojawił się na przełomie lat 1982 – 83, stawał się coraz bardziej powszechny. Powstawały nowe firmy (Ensoniq, Kurzweil, Casio, Alesis), znani i zasłużeni dla rozwoju tej gałęzi przemysłu muzycznego producenci (Sequential Circuits, ARP lub Moog) odchodzili w cień lub całkowicie rezygnowali z biznesu. Coraz powszechniejsza stawała się dominacja firm japońskich, które podobnie jak w dziedzinie przemysłu motoryzacyjnego, zdecydowanie górowały nad firmami amerykańskimi, stopniowo umacniając swoją pozycję.

Przykładem tych zachodzących zmian jest firma Korg, która jak pamiętamy w 1983 roku odniosła znaczny sukces, dzięki prezentacji modelu Polysix. Z czasem oferta tej firmy poszerzyła się o wiele innych modeli, tak syntezatorów, jak i modułów, samplerów, automatów perkusyjnych, sekwencerów, wzmacniaczy, cyfrowych tunerów, efektów dla gitarzystów i wokalistów (np. znakomity Vocal Processor DVP – 1), oraz całą gamę akcesoriów potrzebnych muzykom. W dzisiejszym odcinku przedstawiamy syntezator DW-8000 firmy Korg, który jest interesującym przykładem nowych poszukiwań w dziedzinie instrumentów elektronicznych z tego okresu.

OPIS INSTRUMENTU

Swoim wyglądem zewnętrznym Korg DW-8000 przypomina nieco model DS-8. Podobny kolor obudowy, podobny wygląd przycisków i potencjometrów, charakterystyczny dla tej firmy joystick Pitch Bender / Modulation. Centralne miejsce płyty czołowej zajmują trzy, dwucyfrowe wyświetlacze typu LED, identyczne jak w modelu Poly 61. Wskazują numer barwy (Program number), numer parametru (Parameter number) oraz jego liczbową wartość (Value). Pod nimi znajduje się szereg przycisków ułożonych w dwóch rzędach, którymi posługujemy się podczas wyboru i zapisu barwy w pamięci instrumentu. Z lewej strony znajdują się kolejne, którymi wybieramy dany tryb pracy syntezatora: Program oraz Parameter, a idąc dalej w lewo widzimy przyciski Value Down / Up, którymi posługujemy się podczas edycji, dodatkowo wykorzystać możemy także potencjometr Value. Kolejną grupę przycisków stanowią te, którymi posługujemy się przy wyborze trybu pracy klawiatury. Do wyboru mamy dwa tryby polifoniczne Poly1 i Poly 2, oraz dwa tryby monofoniczne Unison1 i Unison2. Kolejną grupą przycisków jest Arpeggiator, wraz z potencjometrem Speed, którym określamy szybkość powtarzanych fraz. Ostatnie dwa potencjometry Tune, oraz Volume znajdują się bezpośrednio nad joystickiem. Z prawej strony wyświetlaczy znajduje się tabela, na której wyszczególnione są numery wszystkich parametrów oraz wartości odpowiadających im zakresów. Nad nimi zaś znajdują się graficznie przedstawione próbki (waveforms) wraz z odpowiadającymi im numerami od 1 do 16.

Część tylna syntezatora obejmuje gniazda przyłączeniowe dla sterowników nożnych oraz pedału Sustain, gniazda do połączenia z magnetofonem, dwa gniazda wyjściowe stereo z przełącznikiem czułości wyjścia Low / High oraz gniazdo słuchawkowe. Oczywiście model ten posiada gniazda MIDI: In, Out oraz Thru. Pięciooktawowa klawiatura jest czuła na dynamikę, posiada efekt aftertouch, istnieje możliwość regulowania czułości. Zachowanie kolorystycznej jednolitości oraz zgrabna sylwetka wpływają na estetyczny wygląd instrumentu.

SYNTEZA I BUDOWA BARW

W syntezatorze DW-8000 po raz pierwszy zastosowano nową technologię syntezy dźwięku, opracowaną przez firmę Korg – tzw. Digital Waveform Generator System, w skrócie DWGS. System ten opiera się na zasadzie syntezy addytywnej. W pierwszej kolejności dźwięk konkretnego instrumentu akustycznego poddany został technice próbkowania. Analiza struktury harmonicznej uzyskanej w ten sposób próbki pozwala na dalsze jej odtworzenie, poprzez dodanie odpowiednich składowych harmonicznych. W ten sposób przygotowano 16 modeli próbek, zapisanych na stałe w pamięci ROM, które odpowiadają swoim naturalnym wzorcom. Mamy więc tutaj próbki typu Piano, Brass, String, Violin, Organ, Acoustic Guitar itd. W zbiorze tym znajdują się także podstawowe sygnały: piłokształtny, sinusoidalny i prostokątny – stanowią one podstawę do tworzenia własnych barw. Użytkownik może wykorzystać dwa generatory OSC1 i OSC2. Każdemu z nich można przyporządkować jedną ze wspomnianych 16 próbek, określając rejestr danego sygnału w zakresie 16′, 8′ i 4′. Każdy generator posiada niezależną regulację poziomu głośności, co pozwala na precyzyjne ustawienie proporcji między nimi. Dla OSC2 można także wykorzystać funkcję Interval, która pozwala na stworzenie z dwóch sygnałów następujących interwałów: tercji dużej i małej oraz kwarty i kwinty czystej. Funkcja Detune pozwala na delikatne rozstrojenie dwóch generatorów względem siebie. Dodatkowo można wzbogacić tworzoną barwę poprzez wykorzystanie generatora szumu (White Noise). Ciekawą innowacją, niespotykaną dotąd w innych syntezatorach jest funkcja Auto Bend – zagrane dźwięki zostają automatycznie przeniesione w dół lub w górę do właściwego stroju, w zakresie 1 oktawy, oraz w przedziale czasowym 25 – 6.4 ms. Sygnały te mogą pochodzić z jednego, albo z drugiego generatora, lub z obydwu jednocześnie.

Korg DW-8000 jest także jednym z pierwszych syntezatorów, który posiada stereofoniczny, cyfrowy efekt typu Delay. Czas opóźnienia mieści się w zakresie od 5 – 512 ms, możliwe jest też uzyskanie efektów takich jak Chorus, Flanger oraz Doubler. Jest to więc de facto jeden z pierwszych syntezatorów posiadających zintegrowany, prosty procesor efektów. Co więcej, wszystkie ustawienia efektu można zapisać w pamięci instrumentu razem z barwą, co znacznie podnosi komfort pracy. Kolejne elementy tworzenia barw są już typowe dla większości syntezatorów. Filtr dolnoprzepustowy VCF oraz wzmacniacz VCA są sterowane napięciowo, czyli analogowe. Każdy z tych bloków posiada niezależny generator obwiedni. Nowością jednak w tym przypadku jest wyodrębnienie dodatkowych faz obwiedni, tzw. Breakpoint level oraz Slope time. Pozwala to na stworzenie dodatkowego czasu narastania dźwięku, lub określenie momentu jego załamania, co jest pomocne przy budowaniu barw krótko brzmiących, np. perkusyjnych.

Funkcje modulowania dźwięku pełni generator LFO (przez firmę Korg systematycznie określany jako Modulation Generator). Wykorzystując sygnał piłokształtny, prostokątny lub trójkątny możemy wpływać na pracę filtru oraz wzmacniacza. Oczywiście można wykorzystać także joystick, dzięki któremu wpływać możemy także na modulację VCF jak i VCA.

PROGRAMOWANIE I MIDI

Tworzenie barw, obsługa instrumentu są w tym przypadku niemal identyczne jak w modelach DS-8 i Poly 61, a także Poly 800. Osoby, które znają wyżej wymienione instrumenty, nie powinny mieć żadnych trudności podczas użytkowania tego syntezatora. Trzy niezależne wyświetlacze LED, tabela zawierająca wszystkie numery parametrów i poszczególne zakresy wartości, w tym przypadku znakomicie ułatwiają pracę. W systemie MIDI syntezator ten przyjmuje i odbiera większość podstawowych komunikatów – Note On, Note Off, Program Change, Channel Pressure (aftertouch), Pitch Bend łącznie z komunikatami Systemu Exclusive. Dzięki takiej ilości odbieranych i przyjmowanych komunikatów, Korg DW-8000 można wykorzystać jako masterkeyboard w większych zestawach MIDI. Uzupełnieniem tych komunikatów jest możliwość synchronizacji arpeggiatora z zewnętrznym zegarem MIDI.

BRZMIENIE DW-8000 I OCENA KOŃCOWA

Jak wiadomo, w latach osiemdziesiątych rekordy popularności biła Yamaha DX7. Inne firmy podejmowały więc wysiłek dotrzymania kroku konkurencji i proponowały coraz to nowsze rozwiązania. I trzeba przyznać, że Korg DW-8000 był ciekawą propozycją dla tych muzyków, którzy szukali bardziej analogowych brzmień od DX, jest też prosty w programowaniu. Przypomnijmy więc – syntezator ten posiada ośmiogłosową polifonię, pamięć w której można zapisać 64 barwy, dynamiczną i czułą na efekt aftertouch klawiaturę, duży zasób odbieranych i przyjmowanych komunikatów MIDI, arpeggiator, cyfrowy delay – to naprawdę dużo możliwości za niewygórowaną cenę w momencie ukazania się instrumentu na rynku (ok. 3600 DM). Także sama koncepcja syntezy mogła wydawać się ciekawa. Jednak trudno tu uzyskać dobre brzmienie fortepianu, gitary, skrzypiec, a barwa saksofonu przypomina raczej brzmienie jakichś syntetycznych piszczałek. Analogowy filtr pozwala na tworzenie łagodnych, miękkich, typowych barw syntetycznych, efektów dźwiękowych, syntezatorowych barw solowych i basowych, choć brzmienie w tym przypadku nie jest tak potężne jak w przypadku innych syntezatorów analogowych, zwłaszcza produkcji amerykańskiej.

Model ten posiada także swoją wersję modułową, tj. EX-8000 oraz mniejszego „brata” DW-6000, który posiada sześciogłosową polifonię oraz nie ma klawiatury dynamicznej oraz o połowę mniej próbek zapisanych w pamięci ROM. Innym uzupełnieniem do tej serii jest Memory Expander MEX- 8000, w którym można zapisać 256 barw (4 banki po 64 barwy).

Cała seria DW swoim brzmieniem może już nikogo dzisiaj nie zachwycić. Popularność tej serii szybko spadła wobec kolejnego uderzenia ze strony konkurencji, czyli firmy Roland, który w 1985 roku przedstawił swój przebój – D 50. Wielkie dni dla firmy Korg miały nadejść już niebawem, dzięki modelowi M1. Ale są to już tematy na kolejne spotkania…

Tekst: Marek Manowski

Artykuł ukazał się pierwotnie w numerze 8/1997 miesięcznika Muzyk.