Korg taktile-25 – test klawiatury sterującej

Podczas styczniowych targów NAMM firma Korg zaprezentowała m.in. nową rodzinę klawiatur sterujących – taktile. Dokładniej rzecz biorąc premierę miały wtedy dwie linie produktów – klawiatury taktile-25 i taktile-49, z których pierwsza trafiła właśnie do naszej redakcji oraz ich odmiany wyposażone dodatkowo w moduł dźwiękowy (TRITON taktile). Chociaż obie serie różnią się także kilkoma innymi cechami, możliwości współpracy z programami DAW są takie same, zatem informacje i wnioski z testu taktile-25 odnieść można do wszystkich czterech modeli. Spójrzmy zatem co tym razem przygotowała firma Korg…

OPIS

Cała seria taktile (włączając w to modele z barwami z TRITONa) jest utrzymana w czarno-szarej kolorystyce. Obudowa charakteryzująca się zaokrąglonymi krawędziami została wykonana z plastiku. Dzięki temu klawiatura jest lekka – testowana taktile-25 waży tylko 2.5 kg.

Nie mając bliższych informacji o klawiaturze i patrząc na nią z daleka można odnieść wrażenie że centralne miejsce na panelu zajmuje duży wyświetlacz. Oczywiście nic bardziej mylnego. Do dyspozycji mamy tu bowiem wielofunkcyjny dotykowy pad, o którym więcej napiszę w dalszej części testu. Wyświetlacz ulokowano na prawo od niego i jest on wyjątkowo mały. Zastosowano tu jednostkę OLED o rozmiarach ok. 25 × 15 mm. Jako że na „ekranie” tym nie zmieści się zbyt dużo informacji, trzeba nauczyć się poruszać po menu, a w przypadku tej klawiatury jest to proces dość specyficzny. Pod wyświetlaczem umieszczono cztery przyciski funkcyjne, a dodatkowo do dyspozycji mamy dotykowy kontroler w formie paska służący do krokowej lub płynnej zmiany wartości funkcji i parametrów.

Lewą stronę panelu testowanej klawiatury zajmuje sekcja 8 programowalnych suwaków i tyluż przycisków (wraz z powiązanymi z nimi przyciskami funkcyjnymi), a także sekcja transportu. Po prawej stronie umieszczono z kolei 8 podświetlanych gumowych padów oraz przyciski służące do wyboru ich trybu pracy (a także osobne powiązane z dotykowym padem). Tym sposobem górna część panelu testowanej klawiatury jest w pełni (i dość ściśle) wypełniona różnego rodzaju kontrolerami, które mogą służyć do sterowania rozmaitymi funkcjami i parametrami.

W przypadku taktile-25 kontrolery PITCH BEND i MODULATION umieszczone są obok klawiatury, natomiast w taktile-49 ulokowano je w górnym lewym rogu panelu. Nie jest to zresztą jedyna różnica w rozmieszczeniu kontrolerów w większym modelu. Należy też wspomnieć, że taktile-49 wyposażono dodatkowo w drugi zestaw ośmiu padów (czyli mamy ich 16) oraz osiem potencjometrów obrotowych, które mogą służyć do kontrolowania dowolnych parametrów, a we współpracy z programami DAW sterują panoramą.

Trochę nietypowo ulokowane zostały w serii taktile złącza, jako że wszystkie gniazda umieszczono na prawym boku obudowy. Znajdziemy tam port USB służący do komunikacji z komputerem, tradycyjne wejście i wyjście MIDI oraz dwa wejścia dla kontrolerów nożnych – SWITCH i PEDAL. Przez USB nie tylko przesyłamy komunikaty MIDI między komputerem a klawiaturą, ale drogą tą pobierane jest także zasilanie. Brak dodatkowego gniazda dla zewnętrznego zasilacza nie oznacza bynajmniej, że w przypadku serii taktile jesteśmy „skazani” wyłącznie na pracę w środowisku komputerowym. Możliwe jest bowiem wykorzystanie odpowiedniego zasilacza, który pozwoli nam na pracę z dala od komputera.

INSTALACJA

Chociaż klawiatura jest rozpoznawana automatycznie przez komputer po podłączeniu jej kablem USB i można pracować na standardowych sterownikach, firma Korg przygotowała też specjalny driver, a dokładniej dodała obsługę serii taktile do swojego sterownika KORG USB-MIDI Driver. Producent zaleca zainstalowanie go jeśli chcielibyśmy używać klawiatury z kilkoma aplikacjami jednocześnie.
Obojętnie jakie rozwiązanie wybierzemy, klawiatura taktile-25 jest widoczna w systemie jako trzy wejścia i trzy wyjścia MIDI. W przypadku systemu Windows 7, poszczególne pary są opisane jako KEYBOARD/CTRL IN / CTRL OUT, DAW IN / OUT oraz MIDI I/F IN / OUT. Jak łatwo się domyśleć, pierwsza para służy do transmisji komunikatów MIDI przesyłanych przez klawiaturę oraz kontrolery rozmieszczone na panelu. Druga para portów przeznaczona jest zgodnie z nazwą do współpracy z programami DAW i to właśnie to wejście i wyjście należy wybrać w danej aplikacji określając parametry. Trzeci zestaw wirtualnych portów powiązany jest z fizycznymi gniazdami MIDI i dzięki temu pozwala zarówno przesyłać do komputera komunikaty wysyłane np. przez zewnętrzną klawiaturę podłączoną do taktile, jak również umożliwia transmisję komunikatów z komputera do zewnętrznego instrumentu.
Wracając do zaleceń producenta – Korg zachęca wyraźnie aby korzystać z załączonego kabla USB. Mamy tu jednak mały problem, gdyż firma zdecydowała się dołączyć do klawiatury wyjątkowo krótki kabelek. O ile sprawdzi się on we współpracy z laptopem, to już z komputerem stacjonarnym ulokowanym po przeciwnej stronie biurka niż gniazdo USB w taktile jest to niemożliwe… (zresztą nawet jeśli stoi on po prawej stronie to może być trudno).

KLAWIATURA

W serii taktile zastosowano dynamiczne, częściowo doważone klawiatury. Zgodnie z nazwą, testowane urządzenie wyposażono w 25 klawiszy. Oczywiście dwie oktawy nie pozwolą na pianistyczne popisy, ale też decydując się na taki model wiemy o tym już z góry, a trzeba pamiętać że w tej serii mamy też model z 49 klawiszami. Klawiatura zastosowana w taktile-25 pracuje bardzo lekko, a klawisze zachowują się stabilnie. Do dyspozycji mamy osiem różnych krzywych VELOCITY (fabrycznie wybrane jest ustawienie numer cztery czyli NORMAL), a ponadto możemy wyłączyć reakcję na dynamikę gry określając przy okazji jedną, stałą wartość tego parametru. Przy pomocy dedykowanych przycisków podświetlanych w różnych kolorach możliwa jest transpozycja klawiatury w zakresie ±4 oktaw. Dodatkowo z poziomu menu dostępna jest funkcja transpozycji z zakresie ±12 półtonów.

PADY

W modelu taktile-25 mamy też do dyspozycji 8 padów, dla których również możemy wybrać jedną z trzech krzywych dynamiki (LIGHT, NORMAL, HEAVY) lub jak w przypadku klawiatury określić stałą wartość VELOCITY, niezmienną bez względu na siłę uderzenia. Chociaż padów jest osiem, to dzięki dwóm bankom (A, B), w trybie NOTE/CONTROL mamy ich niejako 16. Pady zastosowane w serii taktile nie są zbyt duże (są to kwadraty o bokach ok. 23 mm), ale w praktyce sprawują się dobrze. Oprócz wspomnianego już trybu NOTE/CONTROL, w którym pady służą do wyzwalania pojedynczych dźwięków (choć nie tylko o czym za chwilę) lub wysyłania innych komunikatów MIDI, do dyspozycji mamy jeszcze drugi – CHORD SCALE. W tym przypadku naciskając wybrany pad, wyzwalamy od razu cały akord. Określić możemy tonację, a także wybrać skalę (do wyboru ponad trzydzieści, od chromatycznej, przez jońską, dorycką, frygijską, eolską czy lokrycką, po rozmaite bluesowe i etniczne) oraz wariację. Tych ostatnich jest osiem, a każda z nich charakteryzuje się innym stopniem złożoności. Nie możemy jedynie wybrać tego, jakie dźwięki „podstawowe” będą przypisane do poszczególnych padów (fabrycznie jest to C – G, jeśli zmienimy tonację o jeden półton to będzie to C# – G# i tak dalej). Co innego w trybie NOTE/CONTROL – tu w prosty sposób możemy wybrać to, jakie dźwięki będą wyzwalane przez każdy z 16 padów (8 × 2 banki). Co więcej, także w tym trybie możemy wyzwalać wielodźwięki, jako że do każdego z padów przypisać można maksymalnie cztery „nuty” czyli wartości wysyłanych jednocześnie komunikatów NOTE ON/OFF. Chociaż sami możemy zadecydować o składowych takiego akordu, to nie odnoszą się do niego funkcje dostępne w trybie CHORD SCALE.

MOŻLIWOŚCI KONTROLI

Tak jak inne klawiatury sterujące, także przedstawiciele serii taktile mogą po podłączeniu do komputera współpracować zarówno z programami DAW jak i innymi aplikacjami (np. edytorami nut) oraz instrumentami wirtualnymi działającymi samodzielnie. Jak już wspomniałem system widzi klawiaturę jako trzy różne pary wejść i wyjść MIDI co oznacza całkiem spore możliwości konfiguracji.

Z myślą o współpracy z konkretnymi programami DAW, klawiatury z serii taktile wyposażono w gotowe „sceny” umożliwiające sterowanie najważniejszymi funkcjami w takich sekwencerach jak Cubase, Digital Performer, Live, Pro Tools i SONAR, a także GarageBand i Logic. Konfiguracja sprzętowo-programowa w przypadku pierwszych pięciu aplikacji z tej listy, jest całkiem prosta. Wystarczy wybrać konkretną scenę w taktile, a następnie dokonać odpowiednich ustawień w programie wybierając protokół Mackie Control (lub HUI w przypadku Pro Tools) oraz określając wejście i wyjście MIDI (jak już wspomniałem jest to druga para czyli DAW IN / OUT). Dla programów GarageBand 10 i Logic Pro X pracujących w systemie MacOS X przygotowano specjalną wtyczkę – taktile Control Surface plug-in, którą należy pobrać ze strony internetowej firmy Korg. Tego jak dokonać odpowiednich ustawień dowiemy się z załączonego dokumentu. W czasie testów możliwości klawiatury w tym zakresie sprawdziłem wykorzystując programy Live i Cubase. W obu przypadkach wszystko działało bez problemu. Suwakami regulujemy głośność poszczególnych ścieżek (do przechodzenia między kolejnymi „ósemkami” śladów służą przyciski TRACK), natomiast umieszczone pod nimi przyciski F1 – F8 pełnić mogą różne funkcje. W zależności od ustawienia możemy przy ich pomocy wyciszać (MUTE), „izolować” (SOLO) lub „uzbrajać” (REC) poszczególne ścieżki. Także przyciski transportu wywiązywały się bezproblemowo z aktywacji przypisanych do nich funkcji. Jedyny problem to brak możliwości regulacji szyny MASTER.

Pamięć taktile-25 obejmuje 16 komórek na wspomniane wyżej sceny. Jak wspomniałem, sześć z nich jest zajętych przez ustawienia dla konkretnych programów DAW, ale resztę mamy do swojej dyspozycji. Co więcej, jeśli nie używamy któregoś z programów możemy bez problemu zastąpić fabryczne sceny własnymi, jako że wszystkie komórki możemy zapełnić własnymi ustawieniami.

Kontrolery rozmieszczone na panelu taktile-25 możemy programować zarówno z poziomu urządzenia przebijając się każdorazowo przez menu, lub w dużo wygodniejszy sposób korzystając z edytora programowego. Aplikacja ta to uniwersalny edytor firmy Korg, dostosowujący się do podłączonego do niego instrumentu. W przypadku taktile-25, interfejs graficzny odzwierciedla oczywiście panel klawiatury i wszystkie dostępne na nim programowalne kontrolery.

W zależności od typu kontrolera, przypisać można do nich różne komunikaty i funkcje. Programowalnych manipulatorów jest tu całkiem sporo bo do dyspozycji mamy 8 suwaków, 8 przycisków (× 3 banki), wspomnianych już 8 padów (× 2 banki), przyciski transportu, kółko MODULATION, dotykowy pad pracujący w różnych trybach oraz ewentualne kontrolery nożne SWITCH i EXPRESSION. Do nich wszystkich przypisać możemy komunikaty CONTROL CHANGE, określając przy tym numer komunikatu, a czasem także wartości skrajne. Przyciski F1-8 oraz przyciski transportu mogą także (podobnie jak 8 dynamicznych padów) służyć do wyzwalania dźwięków (komunikaty NOTE ON/OFF). Do kółka MODULATION przypisać można ponadto funkcję Aftertouch, a do dotykowego padu – komunikaty PITCH BEND. Ośmioma padami TRIGGER możemy z kolei także zmieniać barwy przypisując do nich komunikaty PROGRAM CHANGE, natomiast do przycisków transportu oraz kontrolera nożnego SWITCH – dowolne z dostępnych funkcji DAW. Dla większości kontrolerów (wyjątkiem jest kółko MODULATION i dotykowy pad) możemy sami określić kanał MIDI, na którym wysyłane będą komunikaty. W przypadku przycisków F1-8, sekcji transportu oraz padów TRIGGER określić możemy niezależnie dla każdego z nich ich sposób działania (MOMENTARY lub TOGGLE).

Jak już wspomniałem taktile-25 (a także inne modele z tej rodziny) wyposażono w duży dotykowy pad – zbliżony do tych znanych z produktów z serii KAOSS, który pełnić może różne funkcje. Do ich wyboru służą trzy dedykowane przyciski – TOUCH SCALE, CONTROL i TRACK PAD. Przyjrzyjmy się po kolei każdej z nich. W pierwszym trybie pad służy do… grania, wysyłając komunikaty NOTE ON/OFF (dodatkowo do pionowej osi Y przypisać możemy dowolny komunikat CC). Zestaw wyzwalanych przy pomocy padu dźwięków zależny jest od wybranej tonacji i skali (do dyspozycji mamy aż 35 różnych). Określić możemy również zakres oktawowy tej nietypowej „klawiatury”. W drugim trybie pracy (CONTROL) dotykowy pad służy nam za kontroler, do którego przypisać można aż trzy różne parametry. Pad ten reaguje bowiem nie tylko na ruchy w osi pionowej i poziomej (płynnie w zakresie 0 – 127), ale także na nacisk (krokowo ON/OFF). Jaką jeszcze rolę może pełnić dotykowy pad dostępny w klawiaturach taktile? Otóż w trybie TRACK PAD, zastępuje nam on… myszkę (czy też trackball lub stosowany w laptopach trackpad czyli tzw. gładzik), dzięki czemu możemy poruszać kursorem po ekranie. W tym trybie dolny pasek dotykowy pełni rolę lewego (dublując „klikanie” w duży pad) i prawego przycisku myszki.

Współpraca z oprogramowaniem to nie nie wszystko, gdyż dzięki fizycznemu wyjściu MIDI, taktile-25 może służyć także do sterowania zewnętrznymi instrumentami. Oczywiście oprócz klawiatury, padów, kółek PITCH BEND i MODULATION także w tej konfiguracji możemy wykorzystać odpowiednio zaprogramowane suwaki i przyciski czy podłączone kontrolery nożne.

ARPEGGIATOR

Na pokładzie taktile-25 znajduje się ponadto arpeggiator, z którym powiązane mogą być zarówno klawisze, jak również dynamiczne pady oraz duży dotykowy pad. Sekcja ta udostępnia nie tylko sześć różnych przebiegów (UP, DOWN, ALT1, ALT2, RANDOM, TRIGGER), ale również aż 50 rozmaitych szablonów, wg których odtwarzane będą arpeggia. Regulować możemy także zakres arpeggiatora (maks. 4 oktawy), a także długość dźwięków oraz tempo. Możemy również nadać arpeggiu bardziej swingowy charakter. Do dyspozycji mamy też funkcję LATCH, której aktywacja sprawia, że arpeggio jest odtwarzane nawet po puszczeniu klawiszy (lub padów).

OPROGRAMOWANIE

Poza wspomnianym edytorem, firma przygotowała dla użytkowników klawiatur taktile pakiet oprogramowania, do którego dostęp zyskujemy poprzez specjalną stronę internetową Korga wpisując załączony kod. Co znajduje się w zestawie? Instrumenty wirtualne Korg M1 Le, Toontrack EZDrummer Lite, AAS Lounge Lizard Session, AAS, Ultra Analog Session, AAS Strum Acoustic Session oraz UVI Digital Synsation, program Propellerhead Reason Limited oraz kupon zniżkowy na Ableton Live 9.

PODSUMOWANIE

Nowa seria klawiatur sterujących, których przedstawicielem jest taktile-25 co ciekawa propozycja, której największymi atutami jest różnorodność kontrolerów. Oprócz dających się programować potencjometrów (należy pamiętać że w wersji z 49 klawiszami są jeszcze pokrętła) i przełączników, do dyspozycji mamy też dynamiczne pady oraz wielofunkcyjny kontroler dotykowy, który może nam nawet zastąpić myszkę komputerową. Po stronie plusów wymienić należy również funkcję CHORD SCALE oraz arpeggiator. Nie można też zapomnieć o zaimplementowanych szablonach ułatwiających współpracę z programami DAW, a także możliwości zapisywania własnych ustawień. Chociaż do małego wyświetlacza i sposobu obsługi trzeba się przyzwyczaić, to nie jest to żaden problem. Fizyczne złącza MIDI sprawiają, że klawiatury z serii taktile mogą służyć nie tylko do kontroli aplikacji komputerowych, ale mogą również współpracować z innymi instrumentami i urządzeniami MIDI. Co więcej, mając z pozycji komputera po trzy wejścia i wyjścia MIDI, możemy stworzyć w oparciu o nie całkiem rozbudowany system.

Tekst: Grzegorz Bartczak

DANE TECHNICZNE
Klawiatura: dynamiczna, częściowo doważona, 25 klawiszy
Kontrolery: PITCH BEND, MODULATION, 8 programowalnych suwaków, 8 programowalnych przycisków, 8 dynamicznych padów, wielofunkcyjny dotykowy pad, przyciski transportu
Wyświetlacz: OLED (128 × 64 punkty)
Wejścia/wyjścia: MIDI (IN, OUT), ASSIGNABLE SWITCH, ASSIGNABLE PEDAL, USB
Wymiary: 531 × 290 × 72 mm
Ciężar: 2.5 kg

Sugerowana cena: 899 PLN

Do testu dostarczył:
Mega Music
ul. Leśna 15
81-876 Sopot
tel. (58) 5511882
Internet: www.megamusic.pl, www.korg.com

Test ukazał się w numerze 6/2014 miesięcznika Muzyk.