Korg nanoKEY2, nanoPAD2, nanoKONTROL2 – test kontrolerów MIDI

W roku 2008 firma Korg zaprezentowała po raz pierwszy nową wówczas linię produktów – serię nano obejmującą trzy nieduże kontrolery przeznaczone do współpracy z komputerem. W ubiegłym roku premierę miała druga generacja tych urządzeń. W każdym z modeli wprowadzono pewne zmiany w porównaniu z pierwszą wersją. Przyjrzyjmy się im bliżej…

Jak łatwo wywnioskować z przedrostka zawartego w nazwie każdego z trzech urządzeń, mamy tu do czynienia z niewielkimi kontrolerami, które z łatwością zmieszczą się do plecaka, a także na biurku nie zajmą zbyt wiele miejsca. Z założenia kontrolery te przeznaczone są głównie do współpracy z laptopem, chociaż tak samo dobrze sprawdzą się w połączeniu z komputerem stacjonarnym zwłaszcza jeśli nasze domowe studio nie jest zbyt duże. Co więcej, możemy także podłączyć którykolwiek z nich do iPada. Mobilność kontrolerów z serii nano2 sprawia, że możemy bez problemu zabrać je (lub tylko któryś z nich jako że poszczególne modele dostępne są oczywiście pojedynczo) ze sobą „w teren” razem z notebookiem. Dzięki temu będą mogły być pomocne przy zapisywaniu naszych muzycznych pomysłów zarówno w pokoju hotelowym, jak również w pociągu lub autobusie czy też po prostu na przykładowym łonie natury. W teście znalazły się wszystkie trzy urządzenia wchodzące w skład serii – nanoKEY2, nanoPAD2 oraz nanoKONTROL2, czyli odpowiednio klawiatura, kontroler z padami oraz sterownik dla programów DAW. Charakteryzują się one taką samą szerokością i głębokością, inna jest tylko wysokość poszczególnych urządzeń co wynika z zastosowanych w nich manipulatorów. Wszystkie trzy modele wyposażono w port USB [mini-B] i jest to jedyne gniazdo pozwalające na kontakt z innymi urządzeniami, służące jednocześnie do dostarczania zasilania. Do testu trafiły kontrolery w kolorze czarnym, ale są one oferowane także w białym wykończeniu.

nanoKEY2

Pierwsze z testowanych urządzeń pełni rolę dwuoktawowej klawiatury sterującej. Podobnie jak jej bezpośredni poprzednik także ten model nie jest wyposażony w tradycyjne klawisze, lecz przyciski. Chociaż tak jak w pierwszej wersji kontrolera zachowano układ nawiązujący do tradycyjnej klawiatury, to w tym modelu każdy z „klawiszy” stanowi osobną jednostkę (do tego w testowanej wersji zmieniono nawet kolorystykę). Co więcej, przyciski zachowują się od strony mechanicznej raczej jak klawisze w notebooku. Dodatkowo, dostęp do „czarnych” klawiszy jest – ze względu na ich położenie – dość specyficzny (do tego nie wystają wyżej jak w tradycyjnej klawiaturze). Konstrukcja i koncepcja klawiatury w nanoKEY2 sprawia, że trzeba się do niej przyzwyczaić, ale i tak trudno określić ją jako typową klawiaturę do grania. Z pewnością sprawdzi się jednak w notowaniu naszych pomysłów muzycznych i „wklepywaniu nutek”. Oczywiście do pewnego stopnia da się na niej grać, ale akcja „klawiszy” jest bardzo mała i nie ma nawet co myśleć o uzyskaniu płynności typowej dla bardziej klasycznych konstrukcji (z drugiej strony nikt nie będzie chyba od niej tego oczekiwał). Znacznie lepiej testowana klawiatura powinna spełnić swą rolę w rękach twórców muzyki elektronicznej (zwłaszcza jej tanecznych odmian) czy DJ’ów, służąc do wyzwalania pojedynczych próbek czy pętli albo barw wykorzystujących arpeggiator, jak również przy budowaniu prostych sekwencji czy tworzeniu linii basowych.

Klawiaturę w nanoKEY2 możemy transponować dedykowanymi, podświetlanymi przyciskami w zakresie ±4 oktaw. Do dyspozycji mamy ponadto przyciski PITCH -/+, MOD i SUSTAIN. Do dwóch ostatnich możemy – korzystając z darmowego edytora programowego – przypisać dowolny komunikat CONTROL CHANGE, a także określić zachowanie przycisków, zakres komunikatów CC oraz kanał MIDI, na którym będą wysyłane. Aplikacja ta umożliwia również transpozycję klawiatury w zakresie ±12 półtonów, wybór jednej z trzech krzywych reakcji na dynamikę gry lub ustawienia o stałej wartości VELOCITY (określonej przez nas), a także wybór jednego z czterech trybów zadziałania przycisków PITCH. Z poziomu edytora określamy również kanał MIDI, na którym pracować będzie klawiatura. Nie mamy za to możliwości przypisania do „klawiszy” innych typów komunikatów niż NOTE ON/OFF.

nanoPAD2

Drugie urządzenie zostało stworzone głównie z myślą o jego wykorzystaniu podczas tworzenia partii perkusyjnych, choć oczywiście możemy używać go także tworząc linię basu czy dowolną inną partię instrumentalną niewymagającą klawiatury. Kontroler udostępnia szesnaście gumowych padów reagujących na siłę uderzenia (o cztery więcej niż pierwsza wersja). Do dyspozycji mamy również dotykowy pad XY, a także większą niż w „jedynce” ilość przycisków – a co za tym idzie także funkcji. Kontroler udostępnia ponadto możliwość tworzenia tzw. scen czyli zestawów ustawień zapamiętywanych w czterech komórkach pamięci.
Pady nie są może zbyt duże, ale mają wystarczającą powierzchnię aby spokojnie z nich korzystać i oddalone od siebie o tyle, że nie ma obawy o to, że przypadkowo zahaczymy sąsiedni. Są one dynamiczne, ale do ich działania trzeba się przyzwyczaić dobierając przy okazji najbardziej odpowiadającą nam krzywą VELOCITY. Umieszczony po lewej stronie panelu dotykowy pad może pełnić różne role. Standardowo możemy przypisać do niego różne komunikaty CONTROL CHANGE (lub funkcję PITCH BEND) zmieniane ruchem wzdłuż osi X lub Y. Trzeci komunikat CC może być aktywowany samym dotknięciem padu. Inne tryby pracy tego kontrolera związane są z dodatkowymi funkcjami, w jakie został wyposażony nanoPAD2.

Pierwsza z nich to GATE ARP – rodzaj arpeggiatora, w którym dźwięki przypisane do padów są powtarzane zgodnie z określonym tempem. Prędkość repetycji regulujemy właśnie padem XY, a dokładniej sterując osią poziomą (ruch w pionie zarządza wartością VELOCITY). Tempo możemy także nabijać przyciskiem TAP. Do dyspozycji mamy też przycisk HOLD pozwalający przytrzymywać dźwięki. Dzięki temu po osiągnięciu żądanego tempa na dużym padzie nie musimy trzymać na nim palca, a wartość i tak nie zmieni się.

Druga funkcja – TOUCH SCALE zmienia pad XY w dotykową „klawiaturę”. Przesuwając palec w osi poziomej (X) gramy po kolei dźwięki wybranej skali w zakresie od 1 do 4 oktaw. Do wyboru mamy kilka różnych skal dostępnych z poziomu panelu (chromatyczna, durowe, molowe, pentatoniczne, bluesowe, orientalne), a edytor programowy daje możliwość tworzenia własnych skal. Określić możemy również dźwięk początkowy. Jednocześnie do osi pionowej (Y) przypisany może być dowolny komunikat CC. Obie funkcje mogą być także aktywowane jednocześnie.

W przypadku tego kontrolera, z poziomu aplikacji Korg Kontrol Editor możemy zaprogramować poszczególne pady określając kanał MIDI (wspólny dla wszystkich lub dowolny z zakresu 1-16), typ komunikatu (CONTROL CHANGE, NOTE ON/OFF, PROGRAM CHANGE) oraz tryb pracy padu (MOMENTARY, TOGGLE). W zależności od wybranego komunikatu określamy również jego numer (co ciekawe, do każdego padu przypisać możemy maks. cztery różne wartości, dzięki czemu możliwe jest np. wyzwalanie akordu jednym padem). Możemy również – niezależnie dla każdego padu – aktywować lub dezaktywować funkcje GATE ARP i TOUCH SCALE. Co więcej edytor umożliwia również określić nadrzędny kanał MIDI, wybrać krzywą VELOCITY dla padów, jak również zaprogramować wszystkie parametry powiązane z dotykowym padem (w tym komunikaty przypisane do osi X i Y) oraz funkcją TOUCH SCALE. Z poziomu aplikacji możemy również tworzyć własne skale.

nanoKONTROL2

Kontroler ten może służyć np. do obsługi podstawowych funkcji miksera w programie DAW (wykorzystując protokół Mackie Control), a do dyspozycji mamy m.in. przyciski transportu oraz sekcję umożliwiającą sterowanie ośmioma kanałami/ścieżkami sekwencera. Dla każdego śladu dostępny jest suwak regulujący głośność oraz pokrętło odpowiedzialne za położenie sygnału w panoramie stereo. Możemy również „uzbroić” dany kanał, wyciszyć go lub „wysłać na solo”. Mimo, że poszczególne kontrolery są niewielkich rozmiarów to pracują bez zarzutu, sterowanie odbywa się całkiem wygodnie, a wszystko działa tak jak należy. Chociaż tryb pracy nanoKONTROL2 kompatybilny z konkretnym programem DAW możemy aktywować również przez określoną kombinację przycisków podczas podłączania urządzenia, to wyboru możemy dokonać również z poziomu edytora. Obsługiwane programy to Cubase, Digital Performer, Live, Pro Tools oraz SONAR (możliwa jest również współpraca z programami Logic i GarageBand, ale wymaga to pobrania z Internetu specjalnego plug-inu). Poszczególne manipulatory nanoKONTROL2 mają w trybie DAW przypisane na stałe wymienione wyżej funkcje, ale w przypadku kilku przycisków, które standardowo służą np. do przełączania grup ścieżek możemy je zmienić. Sterowanie sekwencerem przy pomocy testowanego kontrolera odbywa się bez żadnych problemów, przynajmniej w wykorzystywanych w czasie testu programach (Cubase, Live). Regulacja głośności i położenia w panoramie oraz aktywacja/dezaktywacja funkcji MUTE czy SOLO działa bez zarzutu, tak samo jak przyciski transportu. Nie mamy jedynie możliwości sterowania kanałem MASTER (kontrolujemy jedynie pojedyncze ścieżki projektu).

nanoKONTROL2 może ponadto pracować w trybie CC, w którym do każdego kontrolera dostępnego na panelu przypisać możemy dowolny komunikat CONTROL CHANGE (do przycisków także NOTE ON/OFF) określając przy okazji jego wartości skrajne. Możliwe jest zatem zaprogramowanie tego urządzenia do obsługi określonego przez użytkownika zestawu parametrów, a co za tym idzie wybranego instrumentu programowego czy efektu. Szkoda trochę, że zrezygnowano z pamięci scen dostępnej w poprzedniej wersji kontrolera (w nanoPAD2 pozostawiono).

Każdy z kontrolerów z serii nano2 oferuje inne możliwości sterowania i dzięki temu sami możemy zdecydować, który model będzie nam najbardziej potrzebny. Jeśli zdecydujemy się kupić kilka – chociażby taki zestaw jaki znalazł się w teście – możemy je spokojnie podłączyć jednocześnie do komputera wykorzystując wbudowane porty USB lub hub (naturalnie możemy także używać tylko jednego w danej chwili). Kontrolery nie są zbyt „prądożercze” – bez problemu możemy używać ich (a przynajmniej trzech tak jak w tym przypadku) nawet z netbookiem pracującym na wbudowanej baterii. Po podłączeniu do komputera, każdy z kontrolerów jest automatycznie rozpoznawany i instalowany, bez potrzeby sięgania po specjalne sterowniki. Jeśli jednak chcielibyśmy używać jednocześnie któregoś z kontrolerów w kilku różnych programach, będziemy musieli sięgnąć po dostępne na stronie internetowej producenta dedykowane sterowniki Korg USB-MIDI. Po ich zainstalowaniu możemy np. sterować klawiaturą nanoKEY2 dwoma wirtualnymi instrumentami pracującymi jako samodzielne aplikacje, co nie jest możliwe przy standardowych sterownikach.

W zależności od aktualnych potrzeb możemy podłączać kontrolery w dowolnej konfiguracji. Jako, że każdy z nich może pracować na innym kanale MIDI, mamy możliwość sterowania różnymi aplikacjami stand alone czy wtyczkami wewnątrz programu DAW. Możemy także wykorzystywać je na tym samym kanale MIDI i z jednym instrumentem (jeśli na to pozwala) „budując” przy okazji niejako rozbudowany kontroler z klawiaturą, padami oraz programowalnymi potencjometrami i przyciskami.

Jak wspomniałem na wstępie kontrolery mogą komunikować się przez USB nie tylko z komputerami, ale również z tabletem firmy Apple. Aby podłączyć któryś z nich do iPada potrzebna będzie nam jeszcze przejściówka Camera Connection Kit. Urządzenia współpracują z większością aplikacji obsługujących Core MIDI. Najlepiej w konfiguracji tej sprawdzą się nanoKEY2 lub nanoPAD2, jednak możemy także sięgnąć po nanoKONTROL2, który będzie trzeba odpowiednio zaprogramować.

W komplecie z każdym z trzech kontrolerów znajduje się kod umożliwiający poprzez edytor pobranie pakietu dodatkowego oprogramowania. Oprócz specjalnych wersji trzech wirtualnych instrumentów – Korg M1 Le, Toontrack EZdrummer Lite oraz AAS Lounge Lizard Session otrzymujemy też kupon zniżkowy na programy Ableton Live.

PODSUMOWANIE

Kontrolery z serii nano drugiej generacji są ciekawą propozycją dla wszystkich preferujących mobilne rozwiązania pozwalające tworzyć własną muzykę w dowolnym miejscu. Każde z trzech testowanych urządzeń charakteryzuje się innymi możliwościami kontroli i potencjałem. Najtrudniej będzie pewnie przekonać się do specyficznej „klawiatury” nanoKEY2, ale nie brakuje sytuacji, w których takie rozwiązanie się sprawdzi. Z kolei nanoPAD2 z dynamicznymi padami i dotykowym kontrolerem z łatwością znajdzie zastosowanie nie tylko przy tworzeniu partii perkusyjnych, ale również prostych linii basowych. Dostępne w nim funkcje GATE ARP i TOUCH SCALE to dalsze plusy tego urządzenia. Model ten możemy również zamienić w sterownik służący do przełączania zaprogramowanych parametrów. Także ostatnie z urządzeń – nanoKONTROL2 pozwalający sterować sekwencerem i podstawowymi parametrami miksera w najpopularniejszych programach DAW bez zarzutu wywiązuje się z powierzanych mu zadań. Do tego możemy przekształcić go w sterownik MIDI wysyłający różne komunikaty CC. Współpraca z komputerem czy tabletem odbywa się bez problemu, wygodny w obsłudze jest także programowy edytor pozwalający szybko zmieniać ustawienia i przesyłać je do któregoś z kontrolerów. Ze względu na swe rozmiary, a także zastosowane w części z nich kontrolery, urządzenia z serii nano2 są dość specyficzne, ale z pewnością znajdą odbiorców szukających właśnie takich małych, poręcznych (i podręcznych) sterowników pozwalających – w połączeniu z np. laptopem – zapisywać muzyczne pomysły niemal w dowolnym miejscu. Sprawdzić się mogą one również podczas występów na żywo, np. w rękach DJ’a. Nie bez znaczenia jest też cena, która sprawia, że kontrolery z serii nano2 mogą stać się dla wielu młodych osób początkiem przygody z tworzeniem muzyki…

Tekst: Grzegorz Bartczak

DANE TECHNICZNE
nanoKEY2
klawiatura: 25 dynamicznych klawiszy (2 oktawy)
kontrolery: PITCH -/+, MOD, SUSTAIN
wymiary: 325 × 83 × 16.5 mm
nanoPAD2
pady: 16 dynamicznych
kontrolery: pad XY
funkcje: GATE ARP, TOUCH SCALE, 4 komórki pamięci na sceny
wymiary: 325 × 83 × 16 mm
nanoKONTROL2
kontrolery: 8 suwaków, 8 pokręteł, po 8 przycisków SOLO, MUTE i RECORD, przyciski transportu
tryby pracy: DAW (Cubase, Digital Performer, Live, Pro Tools, SONAR; Logic/GarageBand z plug-inem), CC
wymiary: 325 × 83 × 30 mm

Ceny: 179 PLN (nanoKEY2), 199 PLN (nanoPAD2, nanoKONTROL2)

Do testu dostarczył:
Mega Music
ul. Leśna 15
81-876 Sopot
tel. (58) 5511882
Internet: www.megamusic.pl, www.korg.com

Test ukazał się w numerze 5/2012 miesięcznika Muzyk.