Icon Logicon 5 – test klawiatury sterującej

Popularność budżetowego sprzętu studyjnego sprawia, że na tym i tak już bogatym rynku pojawiają się nowe marki. Przykładem tego jest amerykańska firma Icon (mająca też biuro w Hong Kongu), oferująca szeroką gamę urządzeń, które stanowić mogą wyposażenie domowego studia. W katalogu tej firmy – wchodzącej dopiero na rynek – znajdują się m.in. interfejsy audio i MIDI, karty dźwiękowe, monitory odsłuchowe, procesory sygnałowe (przedwzmacniacze, kompresor, wzmacniacze słuchawkowe), mikrofony oraz klawiatury sterujące. Icon ma też dział produkujący sprzęt nagłośnieniowy. W ubiegłym roku na stoisku firmy podczas targów MusikMesse można było zapoznać się z klawiaturami z serii Inspire. W tym roku prezentowano również modele z linii Logicon i to właśnie przedstawiciel tej drugiej serii trafił do testu.

OPIS

Pierwszą rzeczą, która zwraca uwagę przy kontakcie z Logicon 5 jest… ciężar instrumentu. Mogłoby się wydawać, że czterooktawowa klawiatura sterująca będzie raczej lekka, a tymczasem testowany model naprawdę swoje waży. Jest jednak tego proste wytłumaczenie – w przeciwieństwie do większości klawiatur sterujących dostępnych na rynku, obudowa Logicon 5 została wykonana z metalu. To posunięcie producenta sprawia że jest ona solidna i wytrzymała. Ciężar, a także wyposażenie klawiatury w cztery stosunkowo duże „nóżki” prowadzą do przypuszczenia, że Logicon został skonstruowany z myślą o raczej stacjonarnym wykorzystaniu. Dzięki wspomnianym gumowym podstawkom instrument stabilnie stoi na biurku i nie przesuwa się nawet podczas intensywnej pracy.
Spójrzmy jednak co dokładnie oferuje Logicon 5. Powierzchnia panelu sterowania tego modelu jest niemal w całości wypełniona różnego typu manipulatorami. Po lewej stronie ulokowano przyciski transpozycji oraz joystick Pitch Bend/Modulation. Tego typu kontroler odbiega nieco funkcjonalnością od bardziej tradycyjnych osobnych „kółek” ale po dłuższym obcowaniu z nim można się przyzwyczaić to tego podwójnego kontrolera. Obok umieszczono osiem dynamicznych padów. Podobnie jak w produktach innych firm, pady te są gumowe i dość twarde. Nie pozwalają się za bardzo wcisnąć ale reagują na dynamikę uderzenia – nawet lekkie dotknięcie jest rozpoznawane przez instrument. Centralne miejsce na panelu zajmuje wyświetlacz, obok którego umieszczono kółko służące do zmiany wartości parametrów, będące jednocześnie przyciskiem zatwierdzającym te czynności. Poniżej znajdziemy przyciski transportu, które pełnią również inne funkcje. Prawą stronę panelu zajmują cztery programowalne enkodery obrotowe „bez końca” oraz cztery suwaki, a także przyciski służące do wywoływania poszczególnych funkcji i parametrów. Podświetlany na niebiesko wyświetlacz LCD pozwala na jednoczesne wyświetlanie wielu informacji. Co ciekawe, jednostka ta jest wspólna dla wszystkich serii instrumentów Icon.

Na płycie tylnej znajdziemy z kolei wszystkie złącza, w jakie wyposażono klawiaturę. Do dyspozycji mamy port USB, wejście i wyjście MIDI, dwa wejścia dla kontrolerów nożnych oraz gniazdo zasilacza 12 V, który znajduje się w komplecie. Logicon może być zasilany zarówno poprzez niego (dzięki temu możemy korzystać z klawiatury także w środowisku „bezkomputerowym”) jak i przez port USB. Instrument wyposażono również we włącznik dzięki czemu nie musimy np. odłączać kabla USB po zakończeniu pracy z klawiaturą tylko ją po prostu wyłączyć.

Klawiaturę Logicon 5, podobnie jak pozostałe instrumenty w ofercie firmy Icon, możemy wyposażyć dodatkowo w rozszerzenie – kartę X-Synth. Na panelu tylnym znajdziemy płytkę, której zdjęcie umożliwia montaż rozszerzenia wewnątrz instrumentu.

INSTALACJA

Po podłączeniu instrumentu kablem USB do komputera jest on automatycznie rozpoznawany i instalowany w systemie jako „Urządzenie audio USB”. Mimo, że klawiaturę wyposażono w dodatkowe wejście MIDI, instrument połączony z komputerem kablem USB jest widoczny tylko jako jedno wejście i jedno wyjście MIDI. Szkoda, że Logicon nie może zatem pełnić roli niezależnego interfejsu MIDI, ale może funkcja ta będzie dostępna w przyszłości.

KLAWIATURA

Logicon 5 został wyposażony w dynamiczną, częściowo doważoną czterooktawową klawiaturę realizującą funkcję Aftertouch (moment jej włączenia jest wyraźnie wyczuwalny). Zastosowana w instrumencie klawiatura jest więcej niż przyzwoita i zachowuje się poprawnie pod względem mechanicznym. Klawisze stawiają pewien opór (w końcu jest to częściowo doważona klawiatura) i są dość stabilne.

Do dyspozycji mamy osiem różnych krzywych reakcji na dynamikę gry, a także trzy ustawienia stałej wartości Velocity (64, 100, 127) niezmiennej bez względu z jaką siła uderzymy w klawisz. Transpozycji oktawowej i półtonowej dokonujemy za pomocą dwóch wspólnych przycisków. Klawiaturę możemy transponować o dwie oktawy w dół i pięć w górę oraz o 12 półtonów w górę lub w dół.

Klawiaturę możemy podzielić na cztery niezależne strefy pracujące na oddzielnych kanałach MIDI. Zakres każdej z nich możemy ustalać dowolnie wedle aktualnych potrzeb, a ponadto każdą z nich można niezależnie transponować. W danym momencie aktywna może być więcej niż jedna strefa, a wywoływać je możemy w dowolnych konfiguracjach.

MOŻLIWOŚCI

Osiem padów, 4 programowalne enkodery i tyle samo potencjometrów suwakowych – można by pomyśleć że to niezbyt dużo, zwłaszcza jeśli mamy zamiar sterować wirtualnym instrumentem oferującym dużą ilość parametrów, których wartości chcielibyśmy zmieniać. Na szczęście producent wyszedł nam naprzeciw wyposażając klawiaturę w funkcję Layer. Nazwa znajoma wszystkim „klawiszowcom”, ale w tym przypadku daje ona dostęp do czterech warstw wymienionych wyżej programowalnych kontrolerów. 32 pady, 16 enkoderów i 16 suwaków – od razu lepiej…

Do każdego z pokręteł i potencjometrów obrotowych, a także przycisków transportu czy podłączonych kontrolerów nożnych możemy przypisać dowolny komunikaty MIDI, który będzie wysyłany na wybranym przez nas kanale. Programowanie nie należy do trudnych czynności i nie sprawia większych problemów. Oczywiście zaprogramowanie wszystkich kontrolerów jest czasochłonne, ale przecież nie zawsze będziemy potrzebowali maksymalnej liczby kontrolerów. Do dyspozycji mamy za to 20 komórek pamięci, w których zapisać możemy ustawienia padów, enkoderów i suwaków, a następnie wywołać odpowiedni „preset” kiedy go potrzebujemy.

W testowanym instrumencie zastosowano enkodery „bez końca” w wyraźnie wyczuwalnymi zaskokami. O ile tego typu pokrętła są przydatne wtedy, gdy zależy nam na dokładnym ustawieniu wartości danego parametru, to nieco gorzej jest jeśli chcielibyśmy aby ruch fizycznej gałki pokrywał się z obrotem potencjometru w aplikacji komputerowej. Aby przejść od 0 do 127 trzeba się nieźle nakręcić. Jak na razie nie mamy jednak możliwości zmiany krzywej działania enkoderów. Główki wykonane z tworzywa sztucznego są w miarę wygodne i „przyczepne”. Podobnie jak enkodery, potencjometry suwakowe też pracują poprawnie. Ruch suwaków jest płynny, a stawiają tylko lekki opór. Wklęsłe i „porowate” główki potencjometrów sprawiają że podczas normalnej pracy palce nie wyślizgują się z nich.

Osiem dynamicznych padów może co prawda służyć także do grania (choć w ograniczonym w porównaniu z klawiaturą zakresie), jednak ze względu na swoją konstrukcję najlepiej sprawdzą się przy programowaniu ścieżek perkusyjnych albo odtwarzaniu próbek i pętli. Do każdego z nich (na każdej z czterech warstw) możemy przypisać dowolny numer nuty (komunikaty Note On/Off), a ponadto wybrać dowolny z kanałów MIDI. Podobnie jak w przypadku klawiatury, także ich reakcja na dynamikę uderzenia może być zmieniana. W przypadku padów wybrać możemy jedną z czterech różnych krzywych Velocity lub jedną z trzech stałych wartości.

Klawiatura umożliwia również zmianę barw w instrumentach, którymi sterujemy – zarówno przy użyciu przycisków +/- jak i komunikatów Program Change. Logicon 5 został też wyposażony w funkcję Mute pozwalającą na blokadę wysyłanych komunikatów oraz Snapshot umożliwiającą jednoczesną wysyłkę ustawień wszystkich kontrolerów.

OPROGRAMOWANIE

W komplecie z klawiaturą otrzymujemy trzy płyty CD-ROM. Na pierwszej znajdziemy skromną dokumentację w formie plików PDF oraz aplikację do aktualizacji firmware’u. Druga to demonstracyjny krążek firmy Sony zawierający m.in. wersje trial takich programów jak ACID Pro 6, CD Architect, Noise Reduction, Sound Forge 9 czy Vegas Pro 8. Na ostatniej płycie znajdziemy z kolei pełną wersję sekwencera Samplitude 9 SE. Do instrumentu dołączono także

X-SYNTH

Logicon 5 możemy opcjonalnie wyposażyć w kartę „przekształcającą” klawiaturę sterującą w niemal pełnoprawny syntezator. Rozszerzenie o nazwie X-Synth to nic innego jak karta znana z oferty firmy Use|Audio (Plugiator ASX) zaopatrzona w procesor DSP i oferująca dostęp do instrumentów opracowanych przez nie istniejącą już (przynajmniej w pierwotnej postaci) firmę Creamware. Jest to już kolejne po platformie SCOPE i modułach ASB ich wcielenie.

Karta trafiła do redakcji razem z klawiaturą. Jej instalacja nie należy do trudnych choć trzeba się nieco namęczyć aby zmieścić ją wewnątrz obudowy. Fabrycznie na karcie dostępne są trzy instrumenty – Minimax (emulacja Minimooga), B4000 (organy) i Lightwave (syntezator wavetable). Po rejestracji możemy pobrać dodatkowo wokoder Vocodizer, a ponadto istnieje możliwość zakupu kolejnych instrumentów. Karta może pomieścić maks. 8 instrumentów ale tylko jeden może być używany w danej chwili. X-Synth został wyposażony w wyjście liniowe (L, R), stereofoniczne wyjście słuchawkowe, wejście mikrofonowe oraz port USB służący do komunikacji z komputerem. Mimo, że karta łączy się z komputerem poprzez port USB wymaga zasilania poprzez zewnętrzny zasilacz. Podobnie jak Logicon, po podłączeniu jest rozpoznawana jako „Urządzenie audio USB” (jedno wejście i jedno wyjście MIDI).

Bez połączenia z komputerem, Logicon wyposażony w kartę X-Synth działa jak „tradycyjny” syntezator. Z poziomu panelu możemy zmieniać zarówno instrumenty jak i oferowane przez nie barwy. Do dyspozycji mamy niemal 300 presetów (Minimax – 99, B4000 – 98, Lightwave – 100). Oba syntezatory oferują szeroką gamę barw typu Lead, Pad, Bass czy Sequence. O ile w przypadku Miminax są to bardziej klasyczne programy (w końcu to klon Minimooga) to jeśli szukamy bardziej nowoczesnych, „odjechanych” barw znajdziemy je w Lightwave. B4000 oferuje z kolei duży wybór barw organowych przywodzących na myśl nie tylko instrumenty elektromechaniczne (Hammond), ale też np. tranzystorowe. W przypadku B4000 presety sklasyfikowano wg stylów i gatunków muzycznych. Zmiana barw odbywa się dość płynnie choć czasami słyszalny jest wyraźny przeskok między presetami. W tym trybie możemy też regulować parametry instrumentów przy pomocy enkoderów i suwaków, ale dopiero po podłączeniu do komputera czynność ta jest wygodniejsza. Do dyspozycji mamy bowiem edytor Plug-In Manager dający dostęp do interfejsu graficznego instrumentów co znacznie ułatwia pracę z nimi. Aplikacja pozwala także na zarządzanie bankami presetów, tworzenie nowych barw i zapisywanie ich w pamięci komputera. Presety możemy też przesłać na kartę. X-Synth można też wykorzystać jako źródło dźwięku dla odtwarzanego z poziomu wykorzystywanego przez nas sekwencera utworu MIDI.

PODSUMOWANIE

Ilość i różnorodność elementów kontroli (pady, enkodery, suwaki) oraz częściowo doważona klawiatura z możliwością podziału na strefy sprawiają, że Logicon 5 charakteryzuje się dość dużym potencjałem. Nieco gorzej jest ze stabilnością systemu operacyjnego (testowany egzemplarz, a nawet dwa. pochodzą z pierwszej dostawy od producenta, stąd może pewne „błędy młodości”). Od strony mechanicznej instrument zachowuje się przyzwoicie. Pewne uwagi można mieć tylko do joysticka i podświetlanych przycisków. Programowanie kontrolerów jest łatwe, a 20 komórek pamięci także działa na korzyść klawiatury. Mimo, że instrukcja obsługi nie jest jak na razie dostępna (z instrumentem otrzymujemy jedynie krótką broszurę) rozszyfrowanie większości funkcji nie jest trudne, choć trudno stwierdzić co jeszcze może oferować (wspólny wyświetlacz dla wszystkich instrumentów Icon sprawia że można tylko przypuszczać która z widocznych na nim funkcji może być jeszcze wywołana). Logicon 5 jest dość ciekawą pozycją na rynku, z tym że producent powinien go jeszcze nieco dopracować (testowany egzemplarz zachowywał się niekiedy co najmniej „dziwnie”). Atutem tego modelu jest z pewnością cena, choć także do samej klawiatury czy programowalnych kontrolerów nie można mieć większych uwag. Po stronie plusów umieścić też można solidną obudowę, możliwość jednoczesnego sterowania kilkoma instrumentami, a także możliwość „przekształcenia” klawiatury w syntezator.

Tekst: Grzegorz Bartczak

DANE TECHNICZNE
Klawiatura: dynamiczna, częściowo doważona 49-klawiszowa; Aftertouch
Kontrolery programowalne: 4 enkodery obrotowe, 4 suwaki, 8 dynamicznych padów, joystick Pitch Bend/Modulation
Strefy: 4
Pamięć: 20 ustawień
Wyświetlacz: LCD
Złącza: MIDI (IN, OUT), USB, EXPRESSION, SUSTAIN
Oprogramowanie: sekwencer Samplitude 9 SE
Opcje: karta X-Synth
Zasilanie: USB lub zasilacz 12V

Cena: 820 PLN (cena rozszerzenia X-Synth nie była znana w chwili zamykania numeru)

Do testu dostarczył:
Sound Service GmbH
Am Spitzberg 3, Rangsdorf, Niemcy
Internet: www.sound-service.eu, www.iconproaudio.com

Test ukazał się w numerze 8/2008 miesięcznika Muzyk.