„Słuch absolutny. Niedokończona autobiografia i listy z lat wojny”

Z okazji przypadającej w 2017 roku 110. rocznicy urodzin Romana Palestra nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego oraz Fundacji Uniwersytetu Warszawskiego ukaże się książka „Słuch absolutny. Niedokończona autobiografia i listy z lat wojny”. Premiera książki planowana jest na 30 stycznia 2018 roku.

Pierwszą część publikacji stanowi opowieść kompozytora o sobie samym – siedem rozdziałów nieukończonej autobiografii Palestra, którą opatrzył tytułem Słuch absolutny. Autobiografię tę dopełniają fragmenty wspomnień z lat 1939–1945, spisane w 1980 roku, w których dominują opisy kompozycji powstałych w czasie okupacji oraz listy Palestra z lat 1940–1945 do rodziny Przypkowskich z Jędrzejowa, ukazujące realia codziennego życia w latach wojny i okupacji nazistowskiej. Publikację otwiera eseistyczny wstęp wybitnej znawczyni twórczości kompozytora, prof. Zofii Helman, która jest jednocześnie autorką opracowania i komentarzy książki.

Roman Palester (1907–1989) był jednym z najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku. Postrzegano go nawet jako następcę Karola Szymanowskiego. Droga twórcza Palestra została boleśnie naznaczona przez historię – najpierw przez II wojnę światową, później – emigrację, która spowodowała wymazanie jego muzyki z obiegu na 30 lat. Twórczość Palestra imponuje wszechstronnością gatunków muzycznych i bogactwem skali ekspresyjnej. Witalność, żywiołowość rytmu i wyrazistość barw orkiestrowych cechuje jego wczesne utwory inspirowane folklorem (Taniec z Osmołody, balet Pieśń o ziemi). W klasycyzujących formach z lat 30. i 40. dominuje konstruktywizm, linearyzm w kształtowaniu przebiegu, harmonika oscylująca na granicach tonalności. Jednocześnie utwory z okresu wojennego i powojennego odznaczają się pogłębioną emocjonalnością. Najbardziej charakterystycznym dla tego okresu utworem jest II Symfonia, która została po wojnie wykonana na festiwalu UNESCO w Paryżu, Requiem na cztery głosy solo, chór i orkiestrę, powstałe tuż po wojnie, a poświęcone pamięci przyjaciół, którzy zginęli podczas walk o Warszawę. Istotne miejsce w późniejszej twórczości Palestra zajmują także m.in. Trzy wiersze Czesława Miłosza, Listy do Matki, Koncert na altówkę, dwie monumentalne Sonaty i dalsze cykle fortepianowe, Te Deum na trzy chóry i zespół instrumentalny, a także V Symfonia uznawana za swego rodzaju punkt szczytowy w rozwoju drogi twórczej artysty.

Więcej informacji na temat Romana Palestera można znaleźć m.in. na specjalnej stronie internetowej poświęconej kompozytorowi, przygotowanej przez Bibliotekę i Fundację Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy ze Związkiem Kompozytorów Polskich i Polskim Centrum Informacji Muzycznej – palester.polmic.pl.

Strona internetowa Polskiego Wydawnictwa Muzycznego – pwm.com.pl.