W wieku 82 lat zmarł w Kalifornii słynny amerykański muzyk, kompozytor i producent Brian Wilson znany przede wszystkim jako lider zespołu The Beach Boys. Do historii muzyki przeszedł on nie tylko za sprawą stworzonych przez siebie przebojów, ale także pionierskich metod produkcji studyjnej.
Brian Wilson urodził się w kalifornijskim Inglewood w 1942 roku jako pierwszy syn Murry’ego i Audree Wilsonów. Bardzo wcześnie zaczął wykazywać zainteresowanie muzyką, w czym spory udział miał jego ojciec. Uczęszczając do szkoły średniej aktywnie uprawiał różne sporty, ale także śpiewał podczas różnych uroczystości. Muzykował także w domu, ucząc przy okazji młodszych braci – Dennisa i Carla – śpiewania w harmonii. Grał też na pianinie próbując jednocześnie dekonstruować piosenki słuchane z płyt starając się odtwarzać poszczególne partie nuta po nucie. W 1961 skomponował swoją pierwszą piosenkę, a w tym samym roku powstała grupa The Beach Boys. Poza Brianem oraz jego dwoma braćmi, w skład zespołu weszli także Mike Love (kuzyn Wilsonów) oraz kolega ze szkoły Al Jardine. Jeszcze w tym samym roku nagrali pierwszy singiel „Surfin’”, natomiast w 1962 roku podpisali 7-letni kontrakt z wytwórnią Capitol, której nakładem ukazała się pierwsza płyta zespołu – „Surfin’ Safari”. Jak przystało na beztroską Kalifornię lat 60. XX wieku, surfingowe klimaty pojawiły się także na kolejnych albumach – „Surfin’ U.S.A.” i „Surfer Girl” (obie ukazały się w 1963 roku). Pierwszym ogólnokrajowym przebojem grupy okazała się piosenka „Surfin’ U.S.A.”, natomiast pierwszą piosenką The Beach Boys na szczycie amerykańskiej listy przebojów była „I Get Around”. Tak jak szereg późniejszych utworów, także te stały się istotną częśćią „kalifornijskiego brzmienia”. Jako jeden z niewielu amerykańskich zespołów, The Beach Boys byli w stanie walczyć z ówczesną Brytyjską Inwazją, w tym z Beatlesami. Na początku 1965 roku Brian Wilson postanowił wycofać się z koncertowania by skoncentrować się wyłącznie na pisaniu piosenek i ich produkcji. Postanowił też odejść od plażowych klimatów w tekstach, a jednocześnie postawić na bardziej rozbudowane aranżacje i nowatorskie rozwiązania produkcyjne. W tym samym roku ukazała się płyta „Summer Days (and Summer Nights!!)” zawierająca m.in. piosenkę „California Girls”. Ten bardzo produktywny okres w historii zespołu zaowocował ośmioma albumami i serią przebojów, które sprawiły iż The Beach Boys stali się najpopularniejszym zespołem w USA. W 1966 roku ukazała się płyta „Pet Sounds” stanowiąca uważana do dziś za jeden z najważniejszych albumów koncepcyjnych, wyróżniająca się także wykorzystaniem szerokiego instrumentarium technik produkcyjnych. Jednym z utworów z tego krążka jest „barokowa” w strukturze piosenka „God Only Knows”. Kolejnym concept albumem miał być „SMiLE”, ale projekt ten został z różnych względów zawieszony. Zamiast niego grupa wydała łatwiejszą płytę „Smiley Smile” zawierającą m.in. przebój „Good Vibrations”. Do 1969 roku, w ramach kontraktu z Capitol zespół wydał aż 15 albumów studyjnych. Lata 70. grupa rozpoczęła od przejścia pod skrzydła Reprise Records wydając w tej dekadzie kolejne albumy, w tym „Sunflower”, „Surf’s Up” czy „Holland”. Brian nadal skupiał się na tworzeniu piosenek i produkcji płyt, a częściowo wrócił też do koncertowania. Z czasem jednak kierowanie grupą czy produkcję albumów wzięli na siebie inni członkowie zespołu, na co wpływ miały m.in. problemy zdrowotne Briana. Na początku lat 80. koledzy z zespołu postanowili by Brian wrócił jako producent, a nawet postanowili nagrywać tam, gdzie będzie się on czuł komfortowo. Częściowo się to udało, choć ta dekada nie była już tak bogata w albumy. Co więcej, w 1983 roku zmarł średni z braci Wilsonów – Dennis. Grupa, do której już wcześniej dołączyli nowi muzycy, kontynuowała jednak działalność skupiając się bardziej na koncertowaniu. W 1988 roku Brian Wilson wydał swój pierwszy album solowy – pierwszy w pełni napisany i wyprodukowany przez niego od czasu „The Beach Boys Love You” z 1977 roku. Dwie kolejne płyty solowe Briana ukazały się w 1995 roku – soundtrack do dokumentu Don Wasa „I Just Wasn’t Made for These Times” oraz „Orange Crate Art” nagrany z Van Dyke Parksem. W 1997 roku wydał album „The Wilsons” nagrany wspólnie z córkami Carnie i Wendy. Rok później ukazała się płyta Briana „Imagination” zawierająca m.in. utwór „Lay Down Burden” dedykowany jego bratu Carlowi zmarłemu kilka miesięcy wcześniej. Pod koniec lat 90. Brian zaczął regularnie występować – po raz pierwszy od dekad. Koncertował nie tylko w USA, ale także w Europie czy Japonii. W 2004 roku postanowił dokończyć projekt „Smile” porzucony w 1967 roku prezentując ten materiał na żywo, a następnie wydając go na płycie „Brian Wilson Presents Smile”. Pochodzący z niej utwór „Mrs. O’Leary’s Cow” przyniósł mu pierwszą nagrodę GRAMMY. W kolejnych latach wydał kilka następnych płyt, a w 2012 roku połączył siły z żyjącymi członkami The Beach Boys nagrywając album „That’s Why God Made the Radio”. W 2014 roku premierę miał film biograficzny „Love & Mercy” poświęcony Brianowi i jego zmaganiom z chorobą psychiczną, natomiast rok 2016 przyniósł ze sobą wydanie wyczekiwanej przez fanów autobiografii „I Am Brian Wilson”, która stała się bestsellerem. W 2021 roku ukazała się ostatnia solowa płyta studyjna Briana – „At My Piano”, a także film dokumentalny „Brian Wilson: Long Promised Road”. Mimo poważnych i nasilających się z czasem problemów zdrowotnych, które zmuszały go do przerw działalności artystycznej, Brian nigdy z niej całkowicie nie zrezygnował. Do końca pozostawał aktywnym artystą pozostawiając po sobie bogaty dorobek twórczy. Przez ponad sześćdziesiąt lat obecności na scenie muzycznej, Brian Wilson zyskał uznanie nie tylko wielu pokoleń fanów czy innych muzyków, ale także rozmaitych instytucji. Otrzymał dwie nagrody GRAMMY, Ivor Novello International Award czy Kennedy Center Honors, a także inne wyróżnienia. Został też wprowadzony do Songwriters Hall of Fame, a jako członek The Beach Boys także do Rock and Roll Hall of Fame.
zdjęcie główne: Brian Wilson podczas koncertu na Camp Bestival w Lulworth w Wielkiej Brytanii w 2017 roku; fot. DFP Photographic / Shutterstock.com
