Livid Instruments Base II – test kontrolera MIDI

Amerykańska firma Livid Instruments mająca siedzibę w stolicy stanu Teksas, jest obecna na rynku od roku 2004. Przedsiębiorstwo to specjalizuje się w kontrolerach MIDI, które są produkowane w niedużym zakładzie w Austin. Aktualna oferta firmy obejmuje kilka różnych sterowników dających się wykorzystać do różnych zadań, charakteryzujących się panelami wypełnionymi po brzegi różnego typu kontrolerami. Z grona tego wyraźnie wyróżnia się Guitar Wing – bezprzewodowy kontroler montowany na gitarze lub basie, będący w pewnym sensie nawiązaniem do początków firmy. Jej założyciele zaczynali bowiem od „gitarokształtnych” kontrolerów. Produkty Livid Instruments mogą współpracować nie tylko z programami DAW czy aplikacjami dla DJ’ów, ale można je również wykorzystywać do sterowania oświetleniem sceny czy innych podobnych zadań.

OPIS

Testowany Base II to nowa wersja uniwersalnego kontrolera przeznaczonego do współpracy z różnymi aplikacjami komputerowymi. Różnice między nowym modelem a jego poprzednikiem nie są zbyt duże, ale wprowadzone zmiany miały na celu poprawę komfortu pracy. Zastosowano w nim grubsze pady i jaśniejsze podświetlenie, a ponadto zmieniono lekko obudowę by była bardziej ergonomiczna. Zachowano układ kontrolerów, ale dzięki większej obudowie mamy nieco więcej „wolnego miejsca” wokół nich, przez co nie mamy wrażenia „ścisku” na panelu. Obudowa została wykonana z aluminium, a od spodu przykręcono cztery gumowe nóżki.
Każdy ze sterowników MIDI firmy Livid Instrument oferuje inny zestaw kontrolerów. W przypadku Base II do dyspozycji mamy m.in. 32 pady w układzie 8 × 4, reagujące nie tylko na nacisk ale i docisk, a ponadto podświetlane w różnych kolorach. Dość nietypowym rozwiązaniem są dotykowe „suwaki” i przyciski, wyposażone dodatkowo w diody LED. Do dyspozycji mamy 8 przycisków i 9 „potencjometrów”. Na panelu Base II znajdziemy ponadto dwucyfrowy wyświetlacz LED oraz osiem przycisków funkcyjnych (także podświetlanych). Taki, a nie inny dobór kontrolerów sprawia, że Base II sprawdzi się najlepiej w połączeniu z aplikacjami audio/MIDI pracującymi na klipach, choć możemy go używać także z innymi programami. Gumowe pady dobrze reagują na uderzanie ze zróżnicowaną siłą. Nie są zbyt twarde, ale też palec nie „zapada się” w nich. Do dotykowych „suwaków” trzeba się przyzwyczaić, gdyż mimo łatwości działania nie zawsze udaje się uzyskać pełen zakres regulacji. Jeśli zależy nam na precyzyjnym ustaleniu wartości danego parametru to nie jest to może najlepsze rozwiązanie, ale gdy wystarczy nam zgrubna regulacja bądź skokowe wybieranie wartości to tego typu kontroler sprawdzi się. Dzięki diodom LED znamy w przybliżeniu aktualny poziom regulowanych wartości. Przy okazji warto zaznaczyć, że komunikacja między programami DAW a Base II jest dwustronna przez co zmiany dokonywane z jednej strony są automatycznie widoczne z drugiej. Oznacza to, że nie tylko wszelkie ruchy kontrolerów testowanego sterownika mają jednocześnie odzwierciedlenie na monitorze, ale działa to również w drugą stronę.
Jedynym gniazdem komunikacyjnym, w jakie wyposażono Base II jest port USB, za pośrednictwem którego wymieniane są wszelkie informacje między urządzeniem a komputerem. Tą drogą pobierane jest również zasilanie, chociaż do dyspozycji mamy także gniazdo dla opcjonalnego zasilacza.

INSTALACJA

Sam kontroler Base II nie wymaga żadnych sterowników – wystarczy, że podłączymy go kablem USB do komputera, a zostanie on automatycznie rozpoznany i już po chwili będzie widoczny w systemie pod postacią wejść i wyjść MIDI. Inaczej przedstawia się jednak kwestia współpracy kontrolera z różnymi aplikacjami i programami DAW. W tym przypadku większość z nich wymaga pobrania i zainstalowania dedykowanych skryptów, do których odnośniki znajdziemy na stronie internetowej producenta.
Na chwilę obecną Base II może współpracować ściśle z takimi programami jak Ableton Live (wersja 8 lub 9), Propellerhead Reason, Bitwig Studio, Native Instruments TRAKTOR, Image-Line FL Studio, Cycling ’74 Max / Max for Live, WaveDNA Liquid Rhythm, VIDVOX VDMX oraz Arkaos Grand VJ.
Do współpracy z Base II przeznaczony jest również edytor programowy dostępny z poziomu przeglądarki internetowej. Chociaż samego programu nie musimy zatem instalować, to jednak wymaga on instalacji konkretnej wtyczki umożliwiającej obsługę MIDI. Może też się zdarzyć, że będziemy musieli zainstalować dodatkowe skrypty.

LIVE

Praktyczną współpracę Base II z programami DAW i możliwości sterowania nimi oferowane przez ten kontroler sprawdziłem przede wszystkim wykorzystując program Ableton Live 9.1.8. Gdy już zainstalujemy odpowiedni skrypt (do dyspozycji mamy oddzielny dla Live 9 oraz dla starszych wersji) i dokonamy odpowiednich ustawień w menu programu, możemy przystąpić do pracy. Podobnie jak w przypadku innych, podobnych kontrolerów, ścisła współpraca Base II z Live objawia się m.in. odwzorowaniem naszej sesji na panelu. Układ klipów widoczny jest na padach, a np. poziom głośności poszczególnych ścieżek na „suwakach”. Oczywiście to nie jedyne informacje, do jakich mamy dostęp z poziomu Base II, gdyż urządzenie udostępnia kilka trybów pracy, które wybieramy odpowiednimi przyciskami. Obsługa sesji i innych funkcji z poziomu Base II nie jest trudna (tym bardziej jeśli się miało wcześniej kontakt z podobnymi kontrolerami) i choć można do większości rzeczy dojść metodą prób i błędów to jednak nie obędzie się bez instrukcji. Jej kwestię producent rozwiązał w sposób dość nietypowy, choć pewnie odpowiadający realiom i być może preferencjom części użytkowników. Firma zdecydowała się bowiem na internetowy przewodnik w formacie znanym choćby z Wikipedii. Jego uproszczona wersja jest też dostępna jako plik PDF, w którym umieszczono wizualizacje wszystkich trybów pracy wraz z opisami funkcji przypisanych do kontrolerów.
Podstawowym trybem jest LAUNCH, w którym to właśnie mamy możliwość wyzwalania przy pomocy padów klipów w otwartej właśnie sesji w Live. Jak pisałem, układ klipów jest dokładnie odwzorowany na padach, które są w odpowiedni sposób podświetlone. Oczywiście układ padów sprawia, że w danym momencie widzimy tylko cztery ośmiościeżkowe sceny, ale przy pomocy czterech przycisków funkcyjnych możemy wygodnie poruszać się w pionie i poziomie matrycy. Możliwa jest również wyzwalanie i wyłączanie całych scen. By umożliwić tę funkcję wystarczy przytrzymać dowolny z dotykowych przycisków na górze panelu. W trybie tym mamy również (po przytrzymaniu jednego z przycisków funkcyjnych) dostęp do funkcji MUTE, SOLO, ARM dla poszczególnych ścieżek. Możemy również zatrzymywać konkretny klip. Głośność poszczególnych ścieżek regulujemy dotykowymi kontrolerami nad padami, natomiast do sterowania poziomem szyny wyjściowej MASTER służy oddzielny „suwak” nad wyświetlaczem.
Kolejny tryb – SENDS, daje nam m.in. kontrolę nad wysyłkami i powrotami. Wybierając daną ścieżkę (do czego służą dotykowe przyciski na górze każdej kolumny) możemy ustalać dla niej poziomy maks. czterech wysyłek. Przy pomocy czterech pozostałych „suwaków” regulujemy globalne poziomy powrotów powiązanych z poszczególnymi wysyłkami. W trybie tym zmienia się też funkcjonalność czterech przycisków, które w LAUNCH służą do nawigacji. Tutaj, każda z nich pełni inną funkcję pozwalając np. na przejście do nowego klipu czy rozpoczęcie nagrywania. W trybie SENDS zmienia się również przeznaczenie padów, ale o tym za chwilę, gdyż jest ono takie jak w kolejnym – DEVICE. Jak można się domyśleć, trzeci tryb pozwala nam na sterowanie parametrami poszczególnych instrumentów i efektów wykorzystywanych w danej ścieżce. Służą do tego dotykowe „suwaki”, które są automatycznie powiązane z konkretnymi parametrami. Base II daje ponadto możliwość przełączania się między „urządzeniami” i bankami, co oznacza że nie musimy sięgać po myszkę czy klawiaturę. Choć tryb ten umożliwia przede wszystkim kontrolę tzw. Live Devices, to możliwe jest też sterowanie wybranymi parametrami np. wtyczek VST.
W trybach SENDS i DEVICE pady zmieniają funkcję, a ich „wygląd” jest zależny od tego czy mamy do czynienia ze śladem audio czy MIDI. W pierwszym przypadku reprezentują one pierwszych 8 taktów naszego klipu, a my możemy dowolnie określać punkty zapętlenia załadowanej do niego próbki. Inaczej ma się sprawa w ścieżkach MIDI, gdyż tu pady stają się „klawiaturą”, umożliwiając wyzwalanie dźwięków oferowanych przez wykorzystywany w danym śladzie instrument. Sposób podświetlenia padów w tym trybie ma ścisły związek z tym, z jakich instrumentów korzystamy w danej ścieżce. Jeśli np. użyty jest tam Drum Rack to pady oferują dwie 16-elementowe sekcje (wysyłające komunikaty NOTE ON/OFF w zakresie 36-51 oraz 52-67), pozwalające wyzwalać poszczególne dźwięki. W przypadku innych instrumentów pady prezentują jedną z wielu dostępnych skal. Co więcej, sami możemy zmieniać konfigurację i wygląd padów, a do dyspozycji mamy sporo różnych systemów podświetlenia (a dokładniej rzecz biorąc układów „klawiszy” uzyskiwanych poprzez zmianę interwałów między kolumnami padów) oraz ponad 40 skal – zarówno klasycznych jak i różnych egzotycznych. Dla wybranej skali określić możemy oczywiście dźwięk podstawowy (tonikę wyróżnioną innym kolorem, którym oznaczono również pady do których przypisano dźwięki wyższe o oktawy), a dostępny zakres to C0 – E9. Oczywiście do sposobu grania oferowanego w tym trybie przez Base II trzeba się przyzwyczaić, ale gdy osiągniemy wprawę, nie będzie on stanowił przeszkody. Naturalnie nie zastąpi tradycyjnej klawiatury, ale znajdą się sytuacje, w których taka jej namiastka także się sprawdzi.
Powyższych zmian „klawiatury” dokonujemy w „podtrybie” SHIFT, w którym możemy również aktywować funkcję SPLIT i włączyć obsługę sekwencera. Nowe funkcje zyskują w nim również przyciski 5-8. Możliwość sterowania sekwencerem krokowym sprawia, że możemy nagrywać partie MIDI z poziomu Base II posługując się wyłącznie padami i przyciskami. Określać możemy też najważniejsze parametry tworzonej sekwencji. Z funkcji tej skorzystać możemy zarówno gdy na danej ścieżce użyty jest Drum Rack, jak również gdy wykorzystujemy syntezator czy inny pokładowy instrument.
We współpracy z Live do dyspozycji mamy również tryb USER udostępniający cztery „warstwy” (u1 – u4) z programowalnymi kontrolerami. W tym przypadku możemy sami dowolnie zaprogramować pady, „suwaki” czy przyciski z pozycji programu wykorzystując funkcję MIDI LEARN.

REASON

Drugim programem, który wykorzystałem podczas testu jest Reason 7 firmy Propellerhead. W tym przypadku również należy pobrać i zainstalować skrypt, a następnie dokonać odpowiednich ustawień w menu. Sterowanie tą aplikacją z poziomu Base II wygląda nieco inaczej niż z Live, ale też program ten ma inny charakter i architekturę wewnętrzną.
W tej konfiguracji cztery pierwsze przyciski dotykowe służą do sterowania sekcją transportu, a cztery pozostałe pozwalają zmieniać warstwy „suwaków”. Do dyspozycji mamy zatem możliwość regulacji maks. 32 funkcji czy parametrów danego instrumentu, efektu czy innego modułu (np. miksera). „Mapy” zostały przygotowane fabrycznie, a w przypadku instrumentów postarano się aby poszczególne warstwy pozwalały kontrolować konkretne bloki toru syntezy (np. dwie obwiednie). Podobnie jak podczas współpracy z Live, także w tym przypadku padu umożliwiają wyzwalanie dźwięków. Do dyspozycji mamy ponad 30 różnych skal, a także tryb perkusyjny który wykorzystać możemy np. z modułem Kong. Skale możemy zmieniać ręcznie lub przypisać odpowiednie do konkretnych modułów w naszym projekcie. To samo dotyczy transpozycji. Przyciski funkcyjne 1 i 2 służą do przechodzenia między modułami w wirtualnym racku. Wszystko to sprawia, że możemy sprawnie poruszać się po instrumentach i efektach, nagrywać własne pomysły muzyczne i je odtwarzać, a także regulować rozmaite parametry.

EDYTOR

Chociaż Base II przeznaczony jest przede wszystkim do ścisłej współpracy z określonymi programami, to nie można zapominać że jest to też „zwykły” sterownik MIDI z programowalnymi kontrolerami. Odpowiednie zaprogramowanie poszczególnych padów, przycisków czy „suwaków” umożliwia wspomniany już wcześniej edytor programowy. Dzięki temu możemy używać Base II z dowolną aplikacją. Dla poszczególnych kontrolerów określić możemy m.in. kanał MIDI, numer komunikatu CONTROL CHANGE lub NOTE ON/OFF czy tryb pracy (CC, BEND, AFTERTOUCH). Dla padów mamy też możliwość wyboru czułości, a także sposobu działania (TOGGLE/MOMENTARY). To ostatnie dostępne jest również dla przycisków. Oczywiście edytor pozwala również określić kolor, w jakim świecić będą diody LED przy „suwakach” i przyciskach dotykowych, jak również to jak podświetlone będą pady. Co więcej, możemy uzależnić zmianę kolorów padów od wartości VELOCITY. Edytor pozwala również dokonać różnych ustawień globalnych, a do dyspozycji mamy ponadto moduł „śledzący” wszelkie komunikaty MIDI nadchodzące do programu. Przygotowane przez siebie ustawienia możemy w prosty sposób przesłać do Base II. Edytor pozwala również na zapisanie ich jako presetów na dysku komputera.

PODSUMOWANIE

Obudowa Base II jest solidnie wykonana dzięki czemu urządzenie powinno bez trudu sprawdzić się w „warunkach bojowych”. Brak ruchomych elementów (np. główek potencjometrów) także zmniejsza możliwość przypadkowego uszkodzenia podczas występu czy transportu. Choć może to zabrzmieć nieco dziwnie, Base II najlepiej prezentuje się… w ciemności. O ile bowiem przy naturalnym czy sztucznym oświetleniu kolory są nieco „blade” i czasem trudno wychwycić różnice między nimi, to w warunkach zaciemnionej sceny kontroler „ożywa”, a wszystkie kolory są intensywniejsze i wszystko jest po prostu lepiej widoczne. Integracja z różnymi programami i łatwa obsługa sprawiają, że Base II to ciekawe rozwiązanie pozwalające sterować na żywo klipami, scenami i całymi sesjami zarówno podczas pracy w studiu jak i w czasie występu. Do tego sterowanie z jego poziomu jest wygodne (choć może dotykowe „suwaki” nie dają aż takiego komfortu pracy jak by się chciało), a dzięki dostępowi do wszystkich najważniejszych funkcji nie musimy sięgać po klawiaturę czy myszkę. Choć do układu „klawiszy” oferowanych przez pady trzeba się przyzwyczaić to jest to rzecz do opanowania. Możliwość współpracy z różnymi programami DAW oraz innymi aplikacjami czynią z Base II uniwersalny kontroler, który sprawdzi się w różnych sytuacjach.

Tekst: Grzegorz Bartczak

DANE TECHNICZNE
Pady: 32 dynamiczne z Aftertouch
Inne kontrolery: 8 dotykowych przycisków, 9 dotykowych „suwaków”, 8 przycisków funkcyjnych
Wyświetlacz: 2-cyfrowy LED
Wejścia/wyjścia: USB
Wymiary: 305 × 292 × 25 mm
Ciężar: 1,72 kg

Cena: 1499 PLN

Do testu dostarczył:
Mega Music
ul. Leśna 15
81-876 Sopot
tel. (58) 5511882
Internet: www.megamusic.pl, www.lividinstruments.com

Test ukazał się w numerze 6/2015 miesięcznika Muzyk.