Dzisiaj mija dokładnie 30 lat od śmierci wokalisty grupy Queen, piosenkarza, kompozytora i autora tekstów. Freddie Mercury zmarł 24 listopada 1991 roku w Londynie. W rocznicę śmierci tego charyzmatycznego artysty przypominamy jego sylwetkę oraz kilka z wielu wykonywanych przez niego piosenek.
Mimo że większość dorosłego życia spędził w Wielkiej Brytanii (nie licząc oczywiście podróży po całym świecie z zespołem Queen w ramach tras koncertowych), to dzieciństwo spędził tysiące kilometrów od Londynu. Freddie Mercury urodził się jako Farrokh Bulsara 5 września 1946 w w Stone Town na Zanzibarze – ówczesnej kolonii brytyjskiej. Na wyspie tej rozpoczął edukację, ale kontynuował ją w Indiach. Na Zanzibar wrócił w 1963 roku, a już rok później przeniósł się wraz z rodzicami i siostrą do Wielkiej Brytanii. Tam ukończył technikum Isleworth School, a następnie studia w Ealing College of Art na wydziale grafiki. Jeszcze w Indiach rozpoczął naukę gry na fortepianie, a także próbował swych sił w pierwszym założonym przez siebie zespole. Podczas studiów poznał Tima Staffela z zespołu Smile, którego pozostałymi członkami byli Brian May i Roger Taylor. Szybko stał się nie tylko fanem tej grupy ale i zaczął spędzać z nimi sporo czasu. Podejmował się wówczas różnych zajęć, a ponadto zaczął się realizować jako wokalista z zespole Ibex (przemianowanym potem na Wreckage) oraz Sour Milk Sea. Formacje te nie nie przetrwały jednak zbyt długo. W roku 1970 gdy ze Smile odszedł Staffel, Freddie porozumiał się z Mayem i Taylorem aby kontynuować działalność z nim jako wokalistą, proponując jednocześnie zmianę nazwy i – jak na absolwenta grafiki przystało – projektując nowe logo. W taki sposób powstała grupa Queen, a czwartym członkiem zespołu został w 1971 roku John Deacon (przed nim w składzie pojawiło się trzech innych basistów, ale żaden nie zagrzał miejsca zbyt długo).
Dzieje zespołu Queen – przypomniane nie tak dawno w filmie biograficznym „Bohemian Rhapsody” – wymagają osobnego artykułu, zatem potraktujemy je dość skrótowo. Debiutancki album studyjny zatytułowany po prostu „Queen” ukazał się w 1973 i zawierał muzykę będącą połączeniem hard rocka, heavy metalu i rocka progresywnego. Mercury był autorem połowy piosenek, a na płytę trafił też utwór napisany jeszcze za czasów Smile. Rok później pojawił się krążek „Queen II”, na którym zespół kontynuował wyznaczony kierunek, a nawet rozszerzył go o kolejne style. Także w 1974 roku ukazał się album „Sheer Heart Attack” zawierający m.in. piosenkę „Killer Queen” – pierwszy przebój zespołu. Utwór napisany przez Freddiego trafił na 2 miejsce listy przebojów w Wielkiej Brytanii i 12 w Stanach Zjednoczonych. Jego sukces szybko został poprawiony po premierze kolejnej płyty studyjnej „A Night at the Opera”, która została wydana w 1975 roku. Pochodzący z niej superprzebój „Bohemian Rhapsody” skomponowany przez Mercury’ego, któremu w ubiegłym roku poświęciliśmy oddzielny artykuł, stał się pierwszym numerem jeden grupy Queen w Wielkiej Brytanii. Na szczyt brytyjskiej listy obejmującej albumy wspięła się także cała płyta. Nie zwalniając tempa, w 1976 roku zespół wydał krążek „A Day at the Races”, na którym – tak jak na poprzednim – pojawiły się już elementy popu. Album osiągnął pierwsze miejsce w Wielkiej Brytanii, Japonii i Holandii, a jedną z piosenek pochodzących z niego jest „Somebody to Love”. Na płycie „News of the World” z 1977 roku zespół wrócił do rockowego grania, a znalazły się na niej m.in. takie utwory jak „We Will Rock You” Maya czy „We Are the Champions” Freddiego. Wbrew tytułowi, płyta „Jazz” z 1978 roku nie jest płytą jazzową lecz zawiera mieszankę popu i różnych odmian rocka. Z niech pochodzą m.in. utwory Freddiego „Bicycle Race” i „Don’t Stop Me Now”.
Pierwszym albumem zespołu Queen, na którym pojawiły się syntezatory jest „The Game” z 1980 roku, a na płycie znalazły się m.in. piosenki „Another One Bites the Dust” Deacona oraz „Crazy Little Thing Called Love”, której skomponowanie zabrało Mercury’emu podobno zaledwie kilka minut. Utwór ten stał się pierwszym numerem jeden zespołu w USA, podczas gdy w Wielkiej Brytanii dotarł do drugiego miejsca. Pod koniec roku 1980 ukazał się album „Flash Gordon” będący jednocześnie soundtrackiem, a w 1982 zespół wydał płytę „Hot Space”, na której pop i rock przeplatały się z disco, funkiem i R&B. Z tego krążka pochodzi m.in. utwór „Body Language”, a także napisany i wykonany wspólnie z Davidem Bowie „Under Pressure”. Kolejnym bardziej rockowym (choć z elementami popu) albumem był „The Works” z 1984 roku, z którego to pochodzą m.in. „Radio Ga Ga” czy „I Want to Break Free”, a także napisany przez Freddiego „It’s a Hard Life”. W roku 1986 ukazała się płyta „A Kind of Magic” bazująca na soundtracku do „Nieśmiertelnego”. Trafiły na nią takie piosenki jak „A Kind of Magic”, „Friends Will Be Friends”, „Who Wants to Live Forever” czy jedyna w tym gronie napisana wyłącznie przez Mercury’ego „Princes of the Universe”.
Rok 1989 przyniósł ze sobą album „The Miracle”, zawierający poza tytułowym m.in. takie utwory jak „I Want It All”, „The Invisible Man” czy „Breakthru”. Ostatnią jak się niestety okazało płytą zespołu Queen okazał się krążek „Innuendo” wydany w 1991 roku – dziewięć miesięcy przed śmiercią Freddiego. Z tego albumu pochodzą takie utwory jak „I’m Going Slightly Mad”, „These Are the Days of Our Lives” i „The Show Must Go On” oraz rozbudowana piosenka tytułowa. Przez kilkanaście grupa Queen intensywnie koncertowała wyruszając w tournee promujące poszczególne albumy, a ostatni koncert w składzie Mercury / May / Taylor / Deacon odbył się 9 sierpnia 1986 roku (łącznie zagrali ich ponad 700). Nie można też nie wspomnieć o pamiętnym 20-minutowym występie zespołu podczas koncertu Live Aid w 1985 roku na stadionie Wembley w Londynie. Cześć tras koncertowych (w tym ostatnia) zostały zarejestrowane, a materiał trafił na płyty koncertowe. Dyskografia zespołu obejmuje też różne składanki i kompilacje.
Od samego początku działalności pod szyldem Queen, Freddie Mercury istotnie przyczyniał się do brzmienia grupy i granej przez nią muzyki, będąc twórcą sporej części materiału. Już na pierwszych płytach połowę stanowiły utwory skomponowane przez niego i zawierające jego teksty. Na późniejszych albumach mniej już jest piosenek pisanych samodzielnie przez Freddiego, ale na każdym krążku było co najmniej kilka utworów, których był autorem lub współautorem. Co istotne, spod jego ręki wyszło wiele najbardziej znanych kompozycji zespołu, z „Bohemian Rhapsody” na czele. Utwór ten też bardzo dobrze pokazuje, że Mercury potrafił sięgać po różne style muzyczne i nie bał się ich łączyć. Pisał zarówno proste wpadające w ucho piosenki, jak i utwory bardziej złożone, w tym zawierające zmiany tonacji czy metrum. Poza rockiem w różnych postaciach czy popem, sięgał po disco, gospel czy rockabilly. Większość utworów komponował przy fortepianie, na którym grał także podczas sesji nagraniowych oraz na koncertach. Zdarzało mu się także sięgać po gitarę. Nie bez znaczenia już w procesie twórczym miały możliwości wokalne Freddiego. Jego naturalnym głosem był baryton, ale w większości śpiewał tenorem. Potrafił nim świetnie operować, a skala jego głosu obejmowała cztery oktawy.
Na scenie jednak Freddie Mercury najlepiej czuł się z mikrofonem w dłoni. Co więcej – choć prywatnie był raczej nieśmiały i skryty – podczas koncertów zmieniał się w showmana. Pełen energii i charyzmy potrafił skupić na sobie uwagę publiczności i zjednać ją sobie. Do historii przeszły m.in. słynne dziś „konwersacje” gdy wielotysięczny tłum (podczas Live Aid było to ponad 70 tysięcy osób) powtarzał po nim mniej lub bardziej skomplikowane i wymyślne frazy. Z biegiem lat image Mercury’ego ulegał zmianie, ale niezmiennie wielką rolę przywiązywał on do wizerunku scenicznego, w tym oczywiście strojów.
Chociaż kojarzony jest przede wszystkim z zespołem Queen, Freddie Mercury był aktywny także poza nim. Pierwszych nagrań solowych dokonał jeszcze w latach 70. pod pseudonimem Larry Lurex. Dekadę później wydał – już pod swoim nazwiskiem – solową płytę „Mr. Bad Guy”, jak również album „Barcelona” nagrany wspólnie z hiszpańską śpiewaczką operową Montserrat Caballé. Wspólnie z Giorgio Moroderem napisał piosenkę „Love Kills”, a także wydał kilka solowych singli.
Mercury zmarł 24 listopada 1991 roku w Londynie w wieku 45 lat na grzybicze zapalenie płuc w związku z osłabieniem odporności wywołanym AIDS. Pozostała jednak po nim muzyka i wiele niezmiennie popularnych piosenek, chętnie słuchanych mimo upływu lat. Poniżej prezentujemy 10 utworów ukazujący szeroki wachlarz możliwości wokalnych Freddiego.
1) „Killer Queen”
2) „Bohemian Rhapsody”
3) „Somebody To Love”
4) „We Are the Champions”
5) „Don’t Stop Me Now”
6) „Crazy Thing Called Love”
7) „Radio Ga Ga”
8) „Who Wants to Live Forever”
9) „Barcelona”
10) „Innuendo”
Strona internetowa zespołu Queen – queenonline.com
zdjęcie: Freddie Mercury podczas koncertu Queen w New Haven w USA w listopadzie 1977 roku (CC BY-SA 3.0)
