Chociaż francuska Arturia obecna na rynku od kilkunastu lat znana jest przede wszystkim ze swych emulacji klasycznych syntezatorów i innych instrumentów, to w jej ofercie znajdziemy także inne produkty. Są to zarówno klawiatury sterujące i syntezatory analogowe, jak i sekwencery czy automaty perkusyjne.
Te ostatnie choć sprzętowe to dzięki dedykowanemu oprogramowaniu określane są mianem hybrydowych. Zarówno wcześniejszy model Spark jak i młodszy, dostępny obecnie SparkLE pełnię swoich możliwości ukazują w połączeniu z programem, który nazwano po prostu Spark. Wraz z kolejnymi aktualizacjami aplikacja ta zyskiwała nowe funkcje. Duże zmiany przyszły wraz z wersją oznaczoną „dwójką”, która pojawiła się w 2014 roku. Chociaż program ten jest przeznaczony do współpracy z wspomnianymi wyżej kontrolerami to równie dobrze możemy wykorzystywać go samodzielnie.
W tym roku, firma postanowiła przenieść właśnie Spark 2 na platformę iOS. Naturalnie nie jest to transfer w stosunku 1:1, ale aplikacja dla tabletów iPad w dużym stopniu bazuje na wersji przeznaczonej dla komputerów PC i Mac. Podobnie jak w przypadku wcześniejszych aplikacji dla urządzeń mobilnych z systemem iOS także w tej sytuacji firma miała zatem ułatwione zadanie, gdyż tworząc iSpark opierała się na konkretnym programie.
Tak jak we wcześniejszych syntezatorach „migracja” do środowiska iOS wymagała odpowiedniej optymalizacji i dostosowania aplikacji do możliwości i specyfiki tabletów i dotykowego ekranu.
OPIS
Interfejs graficzny aplikacji Arturia iSpark bardzo przypomina ten oferowany przez program Spark 2 choć oczywiście są pewne różnice. Program oferuje kilka zakładek które pozwalają korzystać z różnych sekcji instrumentu – MAIN, MIXER, STUDIO, SEQ i SONG.
Podstawowe, główne okno aplikacji możemy wykorzystywać zarówno podczas tworzenia patternów jak i podczas ich odtwarzania. Ekranowe pady dostępne w oknie MAIN służyć nam zatem mogą do nagrywania sekwencji jak również po prostu do grania, wyzwalając przypisane do nich barwy/instrumenty. Same pady zaprojektowano tak, że w zależności od miejsca uderzenia wyzwalana jest inna wartość VELOCITY.
Dolna sekcja w oknie MAIN może pracować w kilku trybach i zamiast w miarę dużych padów, możemy mieć do dyspozycji nieco mniejsze, ale za to wraz z dodatkowym podglądem sekwencji/kroków lub banków patternów. Jeśli wybierzemy tryb TUNE to zyskamy możliwość odstrajania instrumentów w zakresie ±2 oktaw. Zakładka MAIN oferuje także inne funkcje, ale o nich jak również pozostałych zakładkach napiszę za moment. Nie ma bowiem co opisywać szczegółowo samego wyglądu poszczególnych okien aplikacji – lepiej wyjaśnić co w każdym z nich możemy zrobić…
BARWY / INSTRUMENTY
Podobnie jak hybrydowy SparkLE i program Spark 2, także aplikacja Arturia iSpark korzysta zarówno z technologii modelowania TAE (a za jej pośrednictwem w pewnym sensie także z syntezy analogowej) jak i wielowarstwowych próbek.
W pamięci Arturia iSpark zapisano 40 gotowych projektów utrzymanych w różnych stylach muzycznych, zarówno rozmaitych tanecznych jak i pop czy rock. Każdy z fabrycznych projektów to połączenie patternów z konkretnym zestawem perkusyjnym zatem samych zestawów też mamy 40. Jako że każdy zestaw perkusyjny może składać się z maksymalnie 16 instrumentów, tych ostatnich jest ogółem aż 640. Co ciekawe, możemy też ładować zestawy niezależnie od projektów dzięki czemu możliwe jest sprawdzenie jak przygotowane przez nas patterny będą brzmiały z różnymi zestawami instrumentów. Do dyspozycji mamy zarówno barwy oparte na próbkach akustycznych bębnów i talerzy jak i nawiązujące do klasycznych automatów czy innych elektronicznych instrumentów perkusyjnych. Oferta barw/instrumentów jest dość zróżnicowana dzięki czemu można przy ich pomocy tworzyć projekty utrzymane w różnych stylach i gatunkach muzycznych.
Chociaż możemy pracować z aplikacją korzystając wyłącznie z fabrycznych konfiguracji instrumentów, to nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby samemu zaprogramować zestawy perkusyjne odpowiadające naszym potrzebom. Co więcej, z poziomu okna STUDIO dostępna jest także edycja barw/instrumentów. W tej zakładce możemy nie tylko dowolnie przypisywać do padów instrumenty wybierane z wykorzystaniem wbudowanej przeglądarki, ale także dokonywać ich edycji. W przypadku barw opartych na próbkach („silnik” SAMPLE) mamy możliwość dostosowania próbki określając jej słyszalny zakres, a także kierunek odtwarzania i szereg innych parametrów (wysokość dźwięku, obwiednia, głośność, położenie w panoramie, filtr).
Dodatkowo, możemy wykorzystać próbki spoza programu (np. zaimportowane z biblioteki iTunes czy poprzez AudioCopy), jak również nagrać je samemu, chociażby korzystając z wbudowanego mikrofonu. Dzięki temu możemy jeszcze bardziej „spersonalizować” nasz zestaw budując go z dokładnie takich próbek jakich nam potrzeba.
Aplikacja Arturia iSpark pozwala też na to, aby do jednego padu przypisanych było aż sześć różnych próbek (funkcja LAYER). Co więcej, możemy uzależnić słyszalność warstw od różnych parametrów. Mogą być one wyzwalane jednocześnie, po kolei, w przypadkowej kolejności lub w zależności od VELOCITY czy przekroczenia ustalonego progu. Funkcja ta pozwala nam na spore urozmaicenie naszego zestawu perkusyjnego i odtwarzanych przy jego pomocy sekwencji. W oknie STUDIO możemy także przypisywać poszczególne instrumenty do jednej z czterech grup tłumienia (CHOKE).
Jeżeli instrument korzysta z silnika „analogowego” część parametrów dostępnych podczas edycji jest inna niż w przypadku próbek. Regulować możemy bowiem np. parametry związane z oscylatorem, generatorem szumu, filtrem górnoprzepustowym czy modulatorem kołowym. Barw opartych na „silniku” ANALOG nie możemy też łączyć warstwowo jak próbek. Z poziomu zakładki STUDIO mamy też możliwość wpięcia dwóch efektów insertowych. W każdej z komórek umieścić możemy jeden z 18 algorytmów – Crush, Chorus, Comp, Delay, Dist, Param EQ, Phaser, Destroy, Flanger, SpPan, SubGen, Limiter, A. Chorus, A. Delay, Detune, Leslie, VocFit lub Graph EQ. Każdy z efektów oferuje po kilka presetów, a także dysponuje własnym panelem z regulacją właściwych mu parametrów. Dla każdego efektu określić też możemy proporcje między sygnałem „czystym” a przetworzonym. Aplikacja umożliwia także zakup rozszerzeń zawierających projekty, instrumenty i patterny. Obecnie do wyboru mamy cztery dodatkowe biblioteki, z których każda kosztuje 3.99 EUR.
PATTERNY / UTWORY
O ile korzystając z padów w oknie MAIN możemy tworzyć patterny nagrywając je w czasie rzeczywistym (do pomocy mamy metronom), to w zakładce SEQ mamy możliwość tworzenia sekwencji krok po kroku. Tak jak w typowych sekwencerach krokowych, dla każdego instrumentu aktywujemy tu po prostu kroki, w których wyzwalany ma być dźwięk. Jednocześnie na ekranie widoczny jest podgląd sześciu ścieżek (instrumentów).
W tym oknie aplikacji Arturia iSpark określić możemy naturalnie także kilka ogólnych parametrów patternu takich jak ilość kroków (maks. 64), metrum i rozdzielczość. Dzięki różnej kombinacji wartości tych trzech parametrów, możliwe są rozmaite ustawienia.
Co więcej, w oknie SEQ mamy też dostęp do automatyki, a do dyspozycji mamy sporo różnych parametrów oraz narzędzia pozwalające na zapisywanie ich zmian. Zaprogramować możemy nie tylko zmiany VELOCITY ale także zapisać automatykę głośności, panoramy czy wysokości dźwięku, jak również różnych parametrów związanych z filtrem, obwiednią czy efektami.
Aplikacja udostępnia 64 komórki na patterny (cztery banki po 16), dzięki czemu możemy tworzyć różne wersje sekwencji służącej nam za główny temat, a także przygotowywać np. przejścia.
Na podstawie nagranych patternów możemy budować utwory, składając sekwencje jak klocki, łącząc je w łańcuch. Utwór może składać się z aż 128 kroków (czyli w tym przypadku patternów), a każdej z 64 nagranych sekwencji możemy użyć dowolną ilość razy. Aby lepiej zapanować nad tak rozbudowanymi utworami, w oknie SONG (zakładka EDIT) zorganizowano je jako maks. 16 łańcuchów obejmujących po 8 patternów. Takie grupowanie pozwala nam dodatkowo zapętlić daną liczbę patternów lub połączyć ją z sąsiadującymi łańcuchami.
MIKSER
Niezależnie od sposobu w jaki nagramy nasz pattern, korzystając z pokładowego miksera możemy określić proporcje między poszczególnymi instrumentami.
Ekranowa „konsoleta” o bardzo przejrzystym wyglądzie pozwala regulować głośność nie tylko 16 kanałów powiązanych z poszczególnymi instrumentami, ale także ustalać poziomy dwóch powrotów i szyny MASTER.
Jeżeli nie zrobiliśmy tego w oknie STUDIO, w mikserze możemy dodać do każdego z instrumentów po dwa efekty insertowe, a ponadto w każdym z 16 kanałów dostępna jest regulacja poziomu dwóch wysyłek AUX powiązanych z algorytmami zapiętymi na szynach RETURN 1 i 2. W ich przypadku mamy nieco inny zestaw efektów, a wybierać możemy spośród 14 algorytmów. Dwa sloty insertowe dostępne są także na szynie MASTER, a do wyboru mamy 17 efektów.
Oprócz głośności, dla 16 śladów instrumentalnych regulować możemy też położenie w panoramie, a do dyspozycji mamy też ekranowe przyciski MUTE i SOLO.
PERFORMANCE
Gdy już zaprogramujemy nasze patterny i połączymy je w utwory, możemy wykorzystywać je jako podkłady rytmiczne (a także melodyczno-rytmiczne) w większych projektach. Chociaż możemy ograniczyć się jedynie do odtwarzania patternów i dogrywania na żywo innej partii instrumentalnej wykorzystując chociażby syntezator czy gitarę, to iSpark oferuje też narzędzia umożliwiające modyfikację odgrywanego patternu w czasie rzeczywistym.
Zmiany w odtwarzanym akurat patternie wprowadzać możemy na żywo zarówno w zakładce MAIN jak i SONG. Nie chodzi tu jednak o ingerencję w barwy/instrumenty (choć to też jest możliwe) czy układ sekwencji ale bardziej o wpływanie na sygnał poprzez rozmaite efekty aplikowane w czasie rzeczywistym. W oknie MAIN służy do tego chociażby dotykowy pad XY działający jako filtr dolnoprzepustowy lub pasmowo-przepustowy, a także jako efekt REPEAT lub TAPEDROP. W trybie LOWPASS lub BANDPASS poruszając się po padzie (zostawiając widoczne „ślady”) zmieniamy płynnie ustawienia filtracji, natomiast w przypadku obu efektów do wyboru mamy po sześć różnych ustawień.
Do dyspozycji mamy także prosty looper oraz ROLLER, a także regulację tempa i swingu. Na wirtualnym panelu znajdziemy też sekcję z ekranowymi pokrętłami (maks. 6), które w zależności od wybranego trybu mogą służyć do obsługi parametrów lub makr związanych z wybranym właśnie instrumentem, a także przypisanymi do niego efektami insertowymi.
W oknie SONG dostępna jest z kolei zakładka PERFORM, w której ulokowano dwa duże kontrolery. Pierwszy z nich to pad XY obsługiwany na tej samej zasadzie co mniejszy w oknie głównym. W tym przypadku mamy do wyboru cztery różne filtry – dolno-, górno- i pasmowo-przepustowy oraz dolnoprzepustowy zapożyczony z syntezatora Oberheim SEM. Z drugim kontrolerem powiązane są z kolei efekty REPEAT, TAPEDROP, REVERSE i STROBE, a każdy z nich udostępnia sześć różnych ustawień. Co więcej, oba kontrolery udostępniają „przycisk” HOLD, dzięki którym aktualne ustawienie obu efektów jest przytrzymywane nawet po zdjęciu palca z ekranu.
INNE FUNKCJE
Jak przystało na aplikację działającą na tablecie z systemem iOS, wirtualny automat perkusyjny Arturia iSpark oferuje wsparcie dla rozmaitych funkcji i technologii umożliwiających współpracę z innymi programami zainstalowanymi na tym samym lub innym urządzeniu, a także sprzętowymi instrumentami.
Przede wszystkim Arturia iSpark jest kompatybilny z kontrolerem SparkLE, którego można użyć jako sterownika dla aplikacji. Ponadto możemy wymieniać się projektami, zestawami i instrumentami między aplikacją iSpark, a programem Spark 2.
Testowany program oferuje też wsparcie dla MIDI, jak również dla aplikacji Audiobus oraz funkcji Inter-App Audio pozwalających łączyć iSpark z innymi aplikacjami działającymi na naszym iPadzie. Do dyspozycji mamy też funkcję „audio w tle” oraz wsparcie dla technologii WIST (bezprzewodowa komunikacja przez Bluetooth) oraz funkcji Ableton Link, która umożliwia bezpośrednią współpracę z programem Live zainstalowanym na komputerze.
PODSUMOWANIE
Oferta wszelkiej maści aplikacji muzycznych dla tabletów iPad rośnie nieprzerwanie. Naturalnie nie wszystkie programy pojawiające się w App Store są w takim samym stopniu interesujące, ale Arturia iSpark z pewnością jest aplikacją na którą warto zwrócić uwagę. Oczywiście, jak już wspomniałem wcześniej Arturia miała ułatwione zadanie nie musząc opracowywać programu od zera. Tak czy inaczej przeniesienie wirtualnego automatu perkusyjnego na platformę iOS uznać należy za udane.
Okazało się że interfejs graficzny zapożyczony z programu Spark 2 bardzo dobrze sprawdza się w wersji dotykowej. Obsługa padów, miksera czy sekwencera krokowego jest bardzo wygodna.
Czterdzieści zestawów perkusyjnych i ponad 600 dostępnych instrumentów to interesująca kolekcja, a przede wszystkim dająca się wykorzystać w praktyce. Możliwość edycji próbek, nakładania kilku na siebie, a nawet nagrywania własnych to kolejny plus aplikacji Arturia iSpark. Także 16-ścieżkowy sekwencer pozwalający tworzyć patterny składające się z nawet 64 kroków to atut tego programu. Przydatne są także efekty – zarówno insertowe jak i te służące do modyfikacji w czasie rzeczywistym.
Chociaż wśród perkusyjnych aplikacji dla tabletów z systemem iOS jest już co najmniej kilka wartościowych propozycji, to iSpark z pewnością można zaliczyć do tego grona, zarówno ze względu na jakość barw, łatwość obsługi, oferowane funkcje jak i ogólną użytkowość programu.
Tekst: Grzegorz Bartczak
Wymagania systemowe: iOS 8
Cena: 19.99 EUR
Producent: Arturia, www.arturia.com
Test ukazał się w numerze 6/2016 miesięcznika Muzyk.
