Historia mikrofonów pojemnościowych sięga roku 1916, są one zatem z nami już od stu lat. Oczywiście w ciągu tych dziesięciu dekad zmieniały się one, choć nie aż tak jak przedstawiciele innych grup urządzeń wykorzystywanych do nagłaśniania czy rejestracji ludzkiego głosu. Twórcą pierwszego mikrofonu pojemnościowego był Edward C. Wente z firmy Bell Labs. Mimo że współczesne produkty różnią się od wykorzystujących jego rozwiązania mikrofonów Western Electric z lat 20. XX wieku, to mają jednocześnie pewne cechy wspólne. Nie sposób wymienić czy choćby zliczyć wszystkie mikrofony pojemnościowe, które pojawiły się w ciągu stu lat, ale jak w każdej dziedzinie także w tej niektóre z modeli cieszyły się zdecydowanie większą popularnością niż inne. Jednym z takich mikrofonów, który zyskał status wręcz „kultowego” był Neumann U47 z 1949 roku. Model ten przywołujemy w tym miejscu nie bez powodu, gdyż właśnie w tym miesiącu chcielibyśmy przyjrzeć się bliżej konkretnej grupie mikrofonów, do których zaliczyć można także ów produkt sprzed ponad sześćdziesięciu lat.
Oferta mikrofonów pojemnościowych jest obszerna i obejmuje produkty przeznaczone do różnych zadań. Aby wyodrębnić z nich określoną grupę trzeba sięgnąć po różne kryteria i parametry. Dla potrzeb styczniowego zestawienia wzięliśmy pod uwagę po pierwsze średnicę membrany i wybraliśmy te mikrofony, w których wynosi ona mniej więcej jeden cal. W ten sposób otrzymaliśmy mniejszy, ale nadal duży zbiór tzw. mikrofonów wielkomembranowych. Z tego grona postanowiliśmy zaprezentować szczególną grupę, a mianowicie mikrofony wykorzystujące układ wzmacniający zrealizowany na lampie. W zestawieniu zgromadziliśmy 53 lampowe, wielkomembranowe mikrofony pojemnościowe, pochodzące z oferty piętnastu różnych producentów. Są w tym gronie zarówno firmy o długiej historii i tradycji, jak i przedsiębiorstwa istniejące znacznie krócej.
Poza samą lampą, mikrofony te różnią się od swych tranzystorowych „kuzynów” chociażby koniecznością wykorzystywania zewnętrznego zasilacza, z którym łączymy je specjalnym kablem z wielopinowymi wtykami. Czym takie mikrofony mogą różnić się od siebie? Wbrew pozorom cech takich jest całkiem sporo, od zastosowanej w nich kapsuły zaczynając… Inne to chociażby typ lampy, charakterystyka kierunkowości, poszczególne parametry techniczne czy ewentualne dodatkowe funkcje. Nie bez znaczenia jest też wyposażenie dodatkowe takie jak chociażby uchwyt.
Zdecydowana większość mikrofonów prezentowanych w styczniowym zestawieniu oferuje po kilka przełączanych charakterystyk (pozwala na to podwójna membrana), których maksymalnie może być aż dziewięć (od dookólnej przez kardioidalną po ósemkową + pośrednie). Dostępność różnych charakterystyk znacznie zwiększa wachlarz możliwych zastosowań mikrofonu, nie ograniczając go do rejestrowania wokalistów czy lektorów. Poza kilkoma wyjątkami, regulacja odbywa się z panelu znajdującego się w komplecie zasilacza. Wśród mikrofonów zgromadzonych w zestawieniu jest też czternaście kardioidalnych oraz jeden dookólny.
Wiele mikrofonów pojemnościowych jest wyposażonych w dodatkowe układy aktywowane odpowiednimi przełącznikami i nie inaczej jest w przypadku modeli lampowych. Także część z nich daje możliwość skorzystania z tłumika czy filtra górnoprzepustowego, których aktywacji/dezaktywacji dokonujemy najczęściej z poziomu zasilacza. Naturalnie układy dostępne w poszczególnych mikrofonach różnią się ustawieniami. Różnice dotyczą oczywiście także innych parametrów technicznych takich jak chociażby pasmo przenoszenia, czułość, impedancja czy maks. poziom SPL.
Zdecydowana większość mikrofonów zgromadzonych w zestawieniu jest sprzedawana w komplecie z uchwytem elastycznym (o różnej konstrukcji), którego zadaniem jest redukcja ewentualnych drgań i wstrząsów. W przypadku kilku modeli z mikrofonem otrzymujemy sztywny uchwyt.
Ponad pięćdziesiąt mikrofonów lampowych zgromadzonych w zestawieniu różni się od siebie także ceną, jednak w przypadku tego parametru nie możemy (a przynajmniej nie powinniśmy) bezpośrednio porównywać produktów znajdujących się na przeciwnych krańcach prezentowanej poniżej tabeli. Tak jak w przypadku innych urządzeń czy produktów (i to nie tylko z branży muzycznej) takie konfrontowanie mija się z celem, mimo oczywiście występujących tu wspólnych cech. Lepszym rozwiązaniem jest podział na określone przedziały cenowe i rozpatrywanie podobieństw i różnic w mniejszym gronie.
Tak czy inaczej, decydując się na kupno lampowego mikrofonu wielkomembranowego nie sposób oczywiście opierać się jedynie na parametrach i informacjach zawartych czy to w naszym zestawieniu czy też dostępnych w Internecie, i to nie tylko gdy zamierzamy wydać kilkadziesiąt tysięcy złotych (bo tyle kosztują najdroższe modele). Naturalnie wymagać to będzie od nas sporo zachodu ale w takim przypadku czeka nas żmudne i nie takie proste do zorganizowania wypróbowywanie interesujących nas modeli. Jeśli bowiem chcielibyśmy poznać brzmienie oferowane przez konkretne mikrofony i samemu przekonać się, który z nich nam pod tym względem najbardziej odpowiada, musimy znaleźć sposób na bezpośredni z nimi kontakt…
LISTA MIKROFONÓW PREZENTOWANYCH W ZESTAWIENIU (wg cen):
1. MXL 9000 – 1390 PLN 2. MXL V69M Heritage Edition – 1399 PLN 3. MXL V69 Mogami Edition – 1750 PLN 4. Golden Age Project TC1 – 1800 PLN 5. Avantone CV-12 – 2643 PLN 6. RØDE NTK – 2690 PLN 7. RØDE K2 – 3250 PLN 8. MXL Genesis II – 3899 PLN 9. Avantone CV-95 – 3921 PLN 10. Lewitt LCT 840 – 4149 PLN 11. sE Electronics Z5600a II – 4190 PLN 12. Avantone BV-1 – 5260 PLN 13. Mojave Audio MA-200 – 5260 PLN 14. Sontronics ARIA – 5300 PLN 15. Avantone BV-12 – 5640 PLN 16. Lewitt LCT 940 – 5699 PLN 17. Mojave Audio MA-300 – 6144 PLN 18. sE Electronics GEMINI II – 6450 PLN 19. Telefunken Elektroakustik CU-29 – 6873 PLN 20. MXL Revelation – 6900 PLN 21. CharterOak SA538 – 7000 PLN 22. Peluso VTB – 7061 PLN 23. CharterOak SA538B – 7500 PLN 24. Peluso 22 47 – 8574 PLN 25. Peluso P-12 – 8618 PLN 26. Peluso 22 251 – 8667 PLN 27. Telefunken Elektroakustik AK47 mkII – 9331 PLN 28. Telefunken Elektroakustik AR-51 – 9720 PLN 29. Neumann TLM147 Tube – 9930 PLN 30. Peluso 22 47 SE – 10638 PLN 31. Brauner Valvet X Pure Cardioid – 10800 PLN 32. Peluso P-49 – 10824 PLN 33. Peluso P-67 – 11469 PLN 34. Brauner Valvet – 11800 PLN 35. Mojave Audio MA-1000 – 12274 PLN 36. Peluso 22 47 LE – 13762 PLN 37. Brauner VM1 pure cardioid – 14800 PLN 38. Manley Reference Cardioid – 15300 PLN 39. Brauner VMX pure cardioid – 15500 PLN 40. Neumann TLM149 Tube – 15700 PLN 41. Brauner VM1 – 19500 PLN 42. Brauner VMX – 20000 PLN 43. Neumann TLM150 Tube – 20800 PLN 44. Chandler Limited REDD Microphone – 23524 PLN 45. Manley Reference Mono Gold – 28100 PLN 46. Brauner VMA – 28500 PLN 47. Brauner VM1S – 37000 PLN 48. Telefunken Elektroakustik C12 – 46808 PLN 49. Telefunken Elektroakustik U47 – 46808 PLN 50. Telefunken Elektroakustik ELA M 251E – 47021 PLN 51. Telefunken Elektroakustik U48 – 49499 PLN 52. Telefunken Elektroakustik ELA M 251T – 52249 PLN 53. Telefunken Elektroakustik ELA M 251 – 62704 PLN
Zestawienie ukazało się w numerze 1/2017 miesięcznika Muzyk.
