W dniach 17-20 listopada 2022 w Bielskim Centrum Kultury im. Marii Koterbskiej w Bielsku-Białej odbędzie się 20. Jazzowa Jesień im. Tomasza Stańko.
Jazzowa Jesień w Bielsku-Białej to święto muzyki, improwizacji i wolności. Festiwal od pierwszej edycji prowadził wybitny polski trębacz Tomasz Stańko:
“Zawsze kochałem różnorodność i skrajności, zarówno w mojej muzyce, jak i sztuce w ogóle. Tutaj udało mi się pogodzić te fascynacje i dzięki temu efekt jest tak niezwykły.” – Tomasz Stańko
Po śmierci wybitnego trębacza, dyrektora artystycznego Festiwalu, Jazzowa Jesień przyjęła jego imię, a sam Festiwal jest naturalnym, żywym upamiętnieniem jego muzycznej filozofii oraz holistycznego podejście do sztuki.
Widzowie festiwalu mogą, jak zawsze, spodziewać się muzyki na najwyższym światowym poziomie, zaskakujących konfiguracji artystycznych i światowych gwiazd. W poprzednich edycjach Jazzowa Jesień gościła m.in. perkusistę Manu Katche, gitarzystów Johna Abercrombie i John Scofielda, saksofonistę Ornette Colemana. W roku 2009 największą gwiazdą festiwalu był pianista Chick Corea.
Dyrektor artystyczny Tomasz Stańko (zmarły w lipcu 2018 roku) przygotowywał co roku specjalny koncert, zawsze zapraszając ciekawych muzyków i prezentując się w różnych wcieleniach i konfiguracjach. Przede wszystkim jednak Jazzowa Jesień to miejsce spotkań wizjonerów jazzu – mistrzów i młodych gniewnych sztuki improwizacji – przestrzeń namysłu nad tym czym jest muzyka i jej tożsamość: indywidualna, polska, europejska i ludzka.
- 17 listopada 2022 (czwartek):
Tomasz Dąbrowski & Istnienia Poszczególne (Tomasz Dąbrowski – trąbka, elektronika, Irek Wojtczak – saksofon tenorowy, elektronika, Fredrik Lundin – saksofon tenorowy, Knut Finsrud – perkusja, elektronika, Maxence Sibille – perkusja, Grzegorz Tarwid – fortepian, moog, Max Mucha – kontrabas)
Trębacz, kompozytor, improwizator. Wielokrotnie nagradzany artysta zarówno w Polsce, jak i za granicą. Okrzyknięty przez legendarny „Downbeat Magazine” jednym z najbardziej różnorodnych i wnikliwych muzyków w Europie dzisiaj. Jeden z najbardziej zapracowanych trębaczy w Europie. W 2015 roku Tomasz Dąbrowski był „uczniem” Tomasza Stańko podczas letnich warsztatów w Danii. Między mistrzem i „uczniami” (uczniami w cudzysłowie, gdyż są to warsztaty dla profesjonalnych muzyków) zawiązała się bliska relacja, która miała koncertową kontynuację w projekcie „Tomasz Stańko Experience”. Tomasz Dąbrowski jest z pewnością jednym z ciekawszych współczesnych europejskich trębaczy, który – jak Stańko – idzie drogą wolności i improwizacji. W tym roku odbyła się premiera autorskiego albumu trębacza, „The Individual Beings”, który jest dedykowany właśnie Tomaszowi Stańko. Amerykański magazyn „Downbeat”, najbardziej opiniotwórcze jazzowe wydawnictwo na świecie, dało mu najwyższą notę – 5 gwiazdek
Bobo Stenson Trio (Bobo Stenson – fortepian, Anders Jormin – kontrabas, Jon Falt – perkusja)
Szwedzki pianista Bobo Stenson, od lat współpracujący z wytwórnią ECM. od lat współpracujący z wytwórnią ECM, gdzie w różnych konfiguracjach wydał ponad 20 albumów: jako lider, oraz m.in. wraz z Janem Garbarkiem, wraz z Charlsem Lloydem, oraz z Tomaszem Stańko, z którym również był bliskim przyjacielem.
W Szwecji jego pozycja nie ma sobie równych. Wielokrotnie nagradzany przez różne gremia jako pianista i kompozytor. Za płyty „Reflections” (1996) oraz „Goodbye” (2005) otrzymał Gyllene Skivan, nagrodę przyznawaną przez krytyków i czytelników najstarszego periodyku jazzowego na świecie „Orkester Journalen”, najlepszej szwedzkiej płycie jazzowej. Laureat Europejskiej Nagrody Jazzowej.
W tym roku odbędzie się premiera jego najnowszego albumu dla ECM.
- 18 listopada 2022 (piątek)
Masecki / Lutosławski Quartet / Lobedan / Tarwid: Arvo Pärt
(Marcin Masecki – fortepian; Lutosławski Quartet: Roksana Kwaśnikowska – skrzypce, Marcin Markowicz – skrzypce, Artur Rozmysłowicz – altówka, Maciej Młodawski – wiolonczela, Anna Lobedan – głos, Grzegorz Tarwid – fortepian).
Marcin Masecki – absolwent Berklee College of Music w Bostonie, pianista, kompozytor i aranżer, poruszający się pomiędzy jazzem, muzyką klasyczną i eksperymentalną. Jego drogi muzyczne przecięły się również z Tomaszem Stańko, który zaprosił go na serię koncertów w duecie. W ciągu ostatnich kilku lat Masecki stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i twórczych muzyków młodego pokolenia.
Arvo Part to jeden z piękniejszych kompozytorów wywodzących się tradycji europejskiej muzyki klasycznej. Urodził się w 1935 w Paide, Estonii. Ukończył studia kompozytorskie w Talinie i szybko znalazł się w tzw. sowieckiej awangardzie. W 1980 roku władze komunistyczne zmusiły Parta wraz z rodziną do opuszczenia kraju. Partowie udali się najpierw do Wiednia, a następnie do Berlina, gdzie Part poznał Manfreda Eichera, legendarnego dyrektora wytwórni ECM, który natychmiast podpisał z kompozytorem kontrakt i uczynił go sławnym. Tak w skrócie. Od tego czasu Part został uhonorowany wielką ilością nagród i doktoratów honorowych. Jest w czołówce żyjących kompozytorów klasycznych (a tych jest niewielu). W 2010 wrócił do Estonii, gdzie mieszka do dziś. Właśnie po repertuar tego genialnego kompozytora sięga w swoim najnowszym projekcie Marcin Masecki. Towarzyszyć mu będą muzycy również z nowej polskiej sceny: Kwartet Smyczkowy: Markowicz, Kwaśnikowska, Czarny, Pokrzywiński, oraz Grzegorz Tarwid na klawiszach.
Avishai Cohen Quartet (Avishai Cohen – trąbka, Yonathan Avishai – fortepian, Barak Mori – kontrabas, Ziv Ravitz – perkusja).
Avishai Cohen, doskonały trębacz jazzowy młodego pokolenia, w swoim autorskim projekcie. Urodził się i wychował w Izraelu, jednak od lat działa z powodzeniem w Nowym Jorku. Absolwent Berklee College of Music, okrzyknięty „wschodzącą gwiazdą” w rankingu DownBeat Critics Poll (2012) cieszy się reputacją muzyka o indywidualnym stylu i oryginalnym brzmieniu.
Niezwykle kreatywny i aktywny zarówno jako lider, jak i sideman. Został również wyróżniony okładką prestiżowego DownBeat. „New York Times” opisał go następująco: asertywny, doświadczony trębacz o wysmakowanym modernistycznym stylu. Dla wytwórni ECM wydał do tej pory pięć autorskich albumów, w tym „Naked Truth” z zimy tego roku.
- 19 listopada 2022 (sobota)
Nik Bärtsch’s Mobile (Nik Bärtsch – fortepian, Nicolas Stocker – perkusja, Sha – saksofon altowy, klarnet basowy, klarnet kontrabasowy)
Nik Bartsch urodził się w 1971 roku w Zurychu i pracuje jako pianista, kompozytor i producent. Zaczął grać na perkusji i pianinie w wieku 8, w 1997 roku ukończył „Musikhochschule Zürich”. Od 1989 do 2001 studiował filozofię, lingwistykę i muzykologię na Uniwersytecie w Zurychu.
Gdy w wieku 14 lat obejrzał film Akira Kurosawy “Ran”, zafascynowała go estetyka wschodu. Ta fascynacja silnie wpłynęła na jego życie i muzykę, a jej spełnieniem była podróż do Japonii. Tak zaczął rozwijać swój wyjątkowy styl muzyczny, który nazywa “ritual groove music” (w wolnym tłumaczeniu: muzyka rytualnego rytmu). Stale pracuje nad jego ewolucją, jako pianista, kompozytor i lider zespołu Mobile, i w ramach Kwartetu Ronin. Między innymi w tych formacjach wydał dla wytwórni ECM już 8 autorskich albumów.
Paweł Mykietyn / Royal String Quartet
(Muzyka Pawła Mykietyna/ Kartka z albumu na wiolonczelę i elektronikę – Michał Pepol, wiolonczelista kwartetu/ II Kwartet smyczkowy/ III Kwartet smyczkowy/ IV Kwartet smyczkowy).
W ramach festiwalu Jazzowa Jesień prezentowana jest muzyka, nie tylko jazzowa, którą Tomasz Stańko szanował, która go fascynowała, której słuchał. Taki właśnie będzie koncert muzyki Pawła Mykietyna, niezwykłego kompozytora-wizjonera, który w ramach XX Jazzowej Jesieni zrealizuje specjalnie napisany projekt na kameralny skład.
Urodzony w Oławie w 1971 roku, rozpoczął swoją błyskotliwą karierę w bardzo młodym wieku i od początku znaczyły ją liczne sukcesy w kraju i za granicą. W 1993 roku zadebiutował utworem La strada na Festiwalu „Warszawska Jesień”, będąc jeszcze studentem kompozycji u Włodzimierza Kotońskiego. Odniesiony na „Warszawskiej Jesieni” sukces zaowocował zamówieniem kompozytorskim festiwalu – utwór Eine kleine Herbstmusik, wykonany w 1995 r., był dużym wydarzeniem. W tym samym roku kompozycja 3 for 13, napisana na zamówienie Polskiego Radia, zdobyła pierwszą lokatę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów w Paryżu w kategorii twórczości młodych kompozytorów. Rok później rozpoczął współpracę z Krzysztofem Warlikowskim, która trwa do dziś, skomponował muzykę do większości jego spektakli, jest kierownikiem muzycznym niegdyś Studia, a obecnie Nowego Teatru. Oprócz muzyki teatralnej, napisał muzykę do filmów, był wielokrotnie nagradzany na Festiwalu Muzyki Filmowej w Gdyni. Jest laureatem Paszportu Polityki. Został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za ważny, indywidualny ślad w panoramie współczesnej muzyki polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieła operowego Czarodziejska góra otrzymał Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich na 2016 rok.
Równie ważnym elementem twórczości Pawła Mykietyna są utwory niezależne od teatru i filmu, ich lista jest imponująca, wymieniając tylko kilka z ostatnich lat: Pasja według św. Marka, na orkiestrę, sopran, chór i recytatora (2008), Symfonia Vivo XXX (2010), III Symfonia, na alt i orkiestrę (2011), Król Lear, musical w dwóch aktach (2012), Czarodziejska Góra, opera (2015). Jak mówi – komponowanie muzyki teatralnej i muzyki autonomicznej – pozostającej poza sferą jakiejkolwiek użytkowości i odniesień pozamuzycznych – to zupełnie inne formy twórczości. „To są naprawdę dwie różne rzeczy – mówi. – W teatrze muzyka jest tylko jednym z elementów. Czasami bardziej, a czasami mniej istotnym. Kiedy natomiast piszę jakiś utwór autonomiczny, to wiem, że przez dwadzieścia minut muszę zająć słuchacza samym dźwiękiem, bez świateł i kostiumów. Ta muzyka jest dużo bardziej złożona. I dlatego czasem nad paroma taktami siedzi się tygodniami, miesiącami.
- 20 listopada 2022 (niedziela)
Stańko na Głos: Envee, Michałowski i Goście
Wśród gości m.in. Kasia Pietrzko.
Reportaż z 17. Jazzowej Jesieni (2019):
Strona internetowa wydarzenia: https://jazzowajesien.pl/
Bilety: https://jazzowajesien.pl/bilety/