W minioną niedzielę zakończył się 28. Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie. Tegoroczny Festiwal poświęcony był Syjonowi – temu realnemu i temu ze snów. W ramach festiwalu odbyło się 260 wydarzeń, w tym 21 muzycznych. Jak mówi Janusz Makuch, twórca festiwalu „szanujemy przeszłość w jej czystej formie, jednak podążamy tam, gdzie z Tradycją zderza się Awangarda”.
Program muzyczny Festiwalu Kultury Żydowskiej wzbudza co roku największe zainteresowanie publiczności. Główną sceną muzyczną FKŻ była tradycyjnie synagoga Tempel, ale festiwalowe koncerty i imprezy DJ-skie odbywały się w najpopularniejszych klubach i salach koncertowych Kazimierza.
Tegoroczną edycję Festiwalu Kultury Żydowskiej zdominowały orkiestry. Na poniedziałkowej potańcówce zagrała Mała Orkiestra Dancingowa pod dyrekcją Noama Zylberberga, która bierze sobie za cel odtworzenie życia muzycznego przedwojennej Warszawy. Korzystając z oryginalnych nagrań i zapisów nutowych, orkiestra przygotowuje aranżacje utworów dokładnie w takiej postaci, w jakiej zostały skomponowane przez autorów i grają je tak, jakby grane były w czasie, kiedy powstawały.
Czwartkowy wieczór należał do Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego. Tą wyjątkową orkiestrę tworzą młodzi ludzie związani z Fundacją i Ośrodkiem „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach. Obie te instytucje w swojej pracy edukacyjnej i artystycznej odwołują się do wielokulturowego dziedzictwa Europy środkowo-wschodniej. Orkiestra zagrała w towarzystwie znamienitych nowojorskich muzyków, uwielbianych przez festiwalową publiczność – Franka Londona, Davida Krakauera i Michaela Alperta. Sejny i Nowy Jork mają znaczenie symboliczne: miasteczko w Europie środkowej, gdzie rozwijała się kultura jidysz oraz metropolia „Goldene Land”, gdzie osiedlali się emigranci żydowscy opuszczający Europę na przełomie XIX i XX w. i przechowujący tam swoje dziedzictwo kulturowe.
Jerusalem Orchestra East & West, która wystąpiła w piątek to najlepszy izraelski zespół grający muzykę mizrachijczyków – Żydów bliskowschodnich. Występują w najlepszych salach koncertowych i z najlepszymi kantorami sefardyjskimi. W Krakowie z orkiestrą zaśpiewali Moshe Louk i Emil Zrihan.
W zupełnie inne klimaty przeniósł publiczność Kutiman ze swoim zespołem. Określany jako „architekt psychodelicznej orbity funku”, Kutiman zyskał uznanie fanów i mediów dzięki audio-wizualnym kolażom, które w ciągu dekady osiągnęły miliony odtworzeń na YouTube. W 2012 roku Kutiman stworzył klip „Thru Krakow” z udziałem muzyków 22. FKŻ, drugi po Jerozolimie film z serii „Thru the City”, tworząc niepowtarzalny portret Krakowa oraz Festiwalu Kultury Żydowskiej. Surowe,odważne, inteligentne brzmienia, ciężki groove, swobodne interpretacje prekursorów kosmicznego jazzu – dzięki orkiestrze Kutimana wiele osób przeżyło jeden najbardziej niezapomnianych koncertów w życiu.
Tekst i zdjęcia: Ada i Sobiesław Pawlikowscy
Strona internetowa festiwalu: www.jewishfestival.pl.